Mamlakatimizning Avstriyadagi elchixonasi tashabbusi bilan Vengriyada yashab ijod qilgan o'zbek olimi Mulla Isoq Ibrohim (1836-1892) tavalludining 186 yilligi munosabati bilan vatandoshimiz dafn etilgan Feyer viloyati Velentse shaharchasidagi qabristonda gulchambar qo'yish marosimi o'tkazildi, deb xabar bermoqda “Dunyo” AA.
Marosimda Turkiy davlatlar tashkilotining Vengriyadagi vakolatxonasi rahbari Yanosh Hovari, Velentse shahri meri Gerxard Akosh, vengriyalik turkolog olimlar va tadqiqotchilar hamda O'zbekistonning Avstriyadagi elchixonasi vakillari ishtirok etdilar.
Yanosh Hovari o'z nutqida venger va o'zbek xalqlari qadim aloqalarga egaligi xususida to'xtalar ekan, ikki xalqning tarixiy kelib chiqishi bir-biriga tutash ildizlarga borib taqalishini, o'zaro tarixiy munosabatlar XIX asrda Armin Vamberi va Mulla Isoqning o'zaro do'stligi natijasida qayta tiklanganligini alohida ta'kidladi. “Hozirgi paytda mamlakatlarimiz o'rtasidagi o'zaro munosabatlar O'zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoev va Vengriya Bosh vaziri Viktor Orban sa'y-harakatlari bilan sifat jihatdan yuqori bosqichga ko'tarilgan”, dedi u.
Shuningdek, turkshunos olimlar Mulla Isoqning Vengriyada kechgan hayoti haqidagi tarixiy ma'lumotlarga alohida e'tibor qaratdilar. Hususan, Vengriya Fanlar akademiyasi tadqiqotchisi D.Somfai o'zbek olimi Mulla Isoq o'z hayot yo'li va ijodi bilan Vengriya madaniyati rivojiga hissasini qo'shganini alohida ta'kidladi.
Mulla Isoq 1836 yilda Qoraqolpog'istonning Qo'ng'irot tumanida tavallud topgan. 1863 yilda Hivada Muhammadaminbek madrasasi talabasi bo'lgan vaqtida vengriyalik mashhur tukrshunos olim, sayohatchi Armin Vamberi bilan uchrashgan va u bilan birgalikda Turkiya orqali Vengriyaga kelgan. Mulla Isoq mahalliy xalq tilini o'rganib Vengriya Fanlar akademiyasining Sharqshunoslik kutubxonasida ishlagab ijod qilgan. U shu erda oila qurgan va hayotining so'nggi damlarida Vengriyaning Velentse shaxarchasiga ko'chib kelgan. Vatandoshimiz 1892 yili 56 yoshida vafot etgan.
Mulla Isoq Armin Vamberining do'sti va shogirdi bo'lgan. Armin Vamberi o'zining 1864 yildagi “O'rta Osiyoga sayohat” nomli mashxur asarida Mulla Isoq haqidagi ma'lumotlarni yozib qoldirgan.
Mulla Isoq venger yozuvchisi Yanosh Aronning «Ajoyib ohuning hikoyati» she'riy asarini mojar imlosida o'zbek tiliga tarjima qilgan. Hozirgi paytda ushbu kitobning asl nusxasi Vengriya Fanlar akademiyasi kutubxonasida saqlanmoqda.
Alohida qayd etish joizki, mazkur tarjima asarning yangi taxrirdagi nusxasi Vengriya Bosh vaziri V.Orbanning 2021 yil mart oyida O'zbekistonga buyurgan tashrifi chog'ida O'zbekiston Prezidenti Sh.M.Mirziyoev tomonidan unga tuhfa qilingan.
Qoraqalpog'iston Respublikasi Qo'ng'irot tumanida Mulla Isoq Ibrohim nomi bilan ataladigan jome masjid mavjud. Uning peshtoqida Vengriyaning O'zbekistondagi elchixonasi bilan birgalikda Mulla Isoq Ibrohimning Vengriyadagi hayoti haqidagi ma'lumotlar bitilgan lavha o'rnatish rejalashtirilgan.
O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
"16 noyabr – Xalqaro bag‘rikenglik kuni" munosabati bilan joriy yilning 14 noyabr kuni bir guruh diniy soha xodimlari "Diniy bag‘rikenglik" ko‘krak nishoni bilan taqdirlandilar.
Tadbirda turli vazirlik va idoralar, jamoat tashkilotlari va diniy konfessiya vakillari, milliy madaniy markazlar faollari, yurtimizda millatlararo do‘stlik va diniy bag‘rikenglik rishtalarini mustahkamlashga munosib hissa qo‘shayotgan hamyurtlarimiz hamda OAV vakillari qatnashdi.
Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiq Toshboyev yuksak mukofotga sazovor bo‘lganlarni samimiy muborakbod etib, bugun yurtimiz ravnaqi yo‘lida fidokorona mehnat qilayotgan hamyurtlarimizga katta muvaffaqiyatlar tiladi va yuksak mukofotlarni o‘z egalariga topshirdi.
Jumladan, O‘zbekiston musulmonlari idorasi va tizimda samarali faoliyat yuritayotgan xodimlardan Islomiddin Zuhriddinov, Salohiddin Sherxonov, Muzaffar Kamolov, Ibrohimjon Inomov, Dilfuza Egamova, Ergashali Rustamov, Jahongir Ne’matov, Ergashvoy Hamidov, Sanobar Muhammadxodjayeva, Shoira Umarova, mehnat faxriylari Jaloliddin Nuriddinov, Mahmudjon Ibodullayev, xattot Habibulloh Solih ana shunday e’tibor va ehtiromga sazovor bo‘lishdi.
Tantanali tadbirda so‘zga chiqqanlar tomonidan yurtimizda davlatimiz rahbari tomonidan diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan ishlar natijasida fuqarolarning vijdon erkinligi, din va millatlararo totuvlik ta’minlanayotgani, mazkur ko‘krak nishonining ta’sis etilgani diniy sohaga bo‘lgan yuksak e’tiborning yaqqol namunasi ekani ta’kidlandi.
Ma’lumot uchun, Vazirlar Mahkamasining 2023 yil 25-sentabrdagi "Diniy bag‘rikenglik" ko‘krak nishonini ta’sis etish to‘g‘risida"gi qaroriga ko‘ra, ushbu ko‘krak-nishoni bilan diniy-ma’rifiy sohadagi islohotlarni targ‘ib etish, fuqarolar e’tiqod erkinligini ta’minlash, dinlararo hamjihatlikni mustahkamlash va ma’naviy muhit barqarorligini saqlashdagi ibratli ishlari uchun yetuk ulamolar, atoqli arboblar, diniy soha rahbarlari, xalqaro tashkilotlar vakillari hamda xorijiy olimlar taqdirlanishi belgilangan.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati