Sayt test holatida ishlamoqda!
04 Iyul, 2025   |   9 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:11
Quyosh
04:55
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
04 Iyul, 2025, 9 Muharram, 1447

Dinda savolim bor: "O'rgimchak tushgan suvni to'kib yuborish kerak" degan gaplar to'g'rimi?

24.05.2022   2366   2 min.
Dinda savolim bor:

— Halq orasida: “O'rgimchak (shu jumladan chayon) tushgan suvni agar u suv to'la idishga tushgan bo'lsa, butunlay hammasini to'kib tashlash kerak, it yalagan suvni ichib bo'lmaydi, kaltakesak odam terisiga tegsa, 40 marta yuvinish kerak, degan gaplar bor. Shular rostmi?

Bu gapning qayerdan kelib chiqqani noma'lum. Jumhur ulamolar, shu jumladan hanafiylar ham o'rgimchak, ari, suvarak va kapalaklar singari qonsiz hasharotlar idishdagi suv yoki taomga tushsa, hatto taomning qaynoqligi sabab o'lsa ham, suv yoki taomni najosat qilmaydi, deyishgan. Shuningdek, bu kabi hasharotlar tushgan suvni ichish yoki tahorat va g'usl kabi ibodatlar uchun ishlatish ham joiz. Bunga Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisdagi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning quyidagi hadislari dalil bo'ladi: “Agar birontangizning ichimligiga pashsha tushgudek bo'lsa, pashshaning hammasini botirib, so'ng olib tashlasin. Zero, uning bir qanotida kasallik bo'lsa, bir qanotida davo bor” (Imom Buxoriy rivoyati).

Ulamolar bunday deydilar: “Ushbu hadis agar suvga yoki biron suyuqlikka pashsha tushib, o'lsa, uni najosat qilmasligiga nihoyatda ochiq dalildir. Bu aksar ulamolar, shu jumladan hanafiylarning ham fikridir. Alloma Ibn Nujaym: “Pashsha to'g'risidagi mazkur hukm asalari, o'rgimchak va shu kabi oqar qoni mavjud bo'lmagan hasharotlarga ham tegishli bo'ladi”, degan (Bahrur-roiq).

Ibn Qudoma shunday deydi: “Agar pashsha, chayon, qo'ng'iz va shunga o'xshash oqar qoni bo'lmagan hasharotlar ozgina suvga tushib, o'lsa, suvni najosat qilmaydi” (Al-mug'niy).

Lekin kishi o'z tabiatidan kelib chiqib, chayon yoki shunga o'xshash hasharot tushgan ichimlikni iste'mol qilish yoxud undan foydalanishni istamasa ixtiyori o'zida.

 

Muhammad Ayyub domla Homidov

Maqolalar
Boshqa maqolalar

ANKASAM: “Yangi O‘zbekiston: Diniy sohadagi islohotlarning muvaffaqiyat formulasi”

03.07.2025   3311   2 min.
ANKASAM: “Yangi O‘zbekiston: Diniy sohadagi islohotlarning muvaffaqiyat formulasi”

Turkiyaning nufuzli tahlil markazi ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) mamlakatimizda vijdon erkinligini ta’minlash, diniy ta’limni takomillashtirish, islom merosini ilmiy asosda o‘rganish va jahonga tanitishga qaratilgan keng qamrovli ishlarga yuqori baho berdi.

Turkiyaning nufuzli tahlil markazi ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) O‘zbekistonda so‘nggi yillarda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan islohotlarga bag‘ishlangan tahliliy maqola e’lon qildi. 


“Yangi O‘zbekiston: Diniy sohadagi islohotlarning muvaffaqiyat formulasi” deb nomlangan ushbu tahliliy maqolada mamlakatimizda vijdon erkinligini ta’minlash, diniy ta’limni takomillashtirish, islom merosini ilmiy asosda o‘rganish va jahonga tanitishga qaratilgan keng qamrovli ishlarga yuqori baho berilgan.


ANKASAMga ko‘ra, O‘zbekistonda qabul qilingan yangi siyosat va inson qadrini ustuvor qiymat sifatida belgilagan yondashuv so‘nggi yetti yilda diniy sohada chuqur, tizimli islohotlarni amalga oshirishga poydevor bo‘ldi. Xususan, tahlilchilarning tomonidan davlat va din munosabatlarini demokratiya va ma’rifat asosida qayta yo‘lga qo‘yish, diniy ta’lim muassasalarini xalqaro andozalarga mos ravishda rivojlantirish, ilm-fan va ma’rifatni islom dini bilan uyg‘unlashtirish yo‘lidagi sa’y-harakatlar e’tirof etilgan.

Maqolada ayni paytda O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi, Imom Buxoriy va Imom Moturidiy  xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, Hadis ilmi maktabi, Mir Arab oliy madrasasi, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi kabi muassasalarning faoliyati, ular orqali islom dinining haqiqiy insonparvarlik va ma’rifiy mohiyati keng yoritilayotgani ta’kidlangan. Ushbu markazlar faqat diniy emas, balki ilmiy-tadqiqot, madaniy-tarixiy merosni saqlash va ommalashtirish vazifasini ham bajarmoqda.

ANKASAM tahliliga ko‘ra, Yangi O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan diniy-ma’rifiy islohotlarning muvaffaqiyati – bu siyosiy iroda, strategiyali yondashuv, ilmiy asos va xalqaro hamkorlikni o‘zida uyg‘unlashtirgan modeldir. Shu jihatdan, O‘zbekiston tajribasi mintaqa davlatlari va islom olami uchun o‘rganishga arziydigan namunalardan biri sifatida e’tirof etilmoqda.

ANKASAM kabi xalqaro nufuzga ega tahlil markazlari tomonidan bu kabi tahliliy maqolalar e’lon qilinishi O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlarning ochiqligi, xalqaro standartlarga mosligi va jahon hamjamiyati tomonidan e’tirof etilayotganini yana bir bor tasdiqlaydi.

https://cisc.uz/ky/news-item/328/