Mo'min kishi jannatning ham, do'zaxning ham haq ekanligiga ishonishi kerak. Oyati karimalarda ham jannatlar vasf qilingan. Misol uchun:
«Albatta, imon keltirgan va ezgu ishlarni qilgan zotlar uchun Firdavs bog'lari manzil bo'lur» (Kahf surasi, 107-oyat).
Shuningdek, Al-Haqqo surasining 21–22-oyatlarida:
«Bas, u qoniqarli maishatda, oliy jannatda...», deb marhamat qilingan. Demak, Alloh taolo mo'min, muxlis bandalariga oliy jannatlarni tayyorlab qo'ygan.
Hadisi shariflarda ham jannatlarning darajalari bayon etilgan. Rivoyat qilinishicha, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan jannat daraxtlari haqida so'rashdi. U zot: “Jannat daraxtlarining barglari to'kilmaydi, shoxlari qurimaydi, g'ovlab ham ketmaydi”, dedilar.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy sollallohu alayhi va sallam marhmat qildilar:
«Jannatda shunday daraxt borki, ulovdagi kishi uning bir yaprog'i soyasida yuz yil yursa ham tugamaydi”, dedilar va: “Agar xohlasangiz: “..yoyiq soya (osti)da,” oyatini tilovat qiling” dedilar» (Imom Dorimiy rivoyati).
Jannatdagi eng ulkan daraxt nomi “Tubo” bo'lib, asli durdan, o'rtasi yoqutdan, eng yuqorisi tilladandir. Shoxlari zabarjaddan, yaproqlari shoyidan bo'ilb, uning mingta shoxi bor. Eng uzun shoxi Arshning shiftiga yopishib turadi, eng kaltasi esa dunyo osmoniga tegib turadi.
Jannatning xonasi ham, gumbazi ham yo'q. Lekin unda solib turuvchi daraxt shoxlari bor. Unda shunday mevalar borki, ularning ta'mini dunyoda topish qiyin. Ular xuddi quyoshga o'xshaydi. Quyosh osmonda tanho bo'lsa-da, lekin uning ziyosi butun er yuzini nurafshon qiladi.
Ibn Abbos roziyallohu anhumo aytadi: «Jannatning sakkizta eshigi bor. U eshiklar tillodan bo'lib, gavharlar qadalgandir. Avvalgi eshikda “Laa ilaha illallohu Muhammadur Rasululloh”, deb yozilgan bo'lib, u payg'ambarlar, shahidlar, saxiylarning eshigidir. Ikkinchisi namozlari va tahoratlarini komil qilguvchi namozxonlarning eshigi, uchinchisi mollari zakotini berguvchilarning eshigidir. To'rtinchisi ro'zadorlar, beshinchisi amri ma'ruf va nahiy munkar qilguvchilar kiradigan eshik, oltinchisi haj va umra qilguvchilarning eshigidir. Yettinchisidan mujohidlar, sakkizinchisidan ko'zlarini haromdan tiyguvchilar hamda silai rahm va ota-onalariga ezgulik qilish kabi solih amallar qilguvchilar kirishadi».
"Musulmon uchun 30 va'z" kitobidan
Savol: O‘qilgan namozimdan ko‘nglim to‘lmadi. Shu namozni qayta o‘qishim kerakmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu masalaning biroz tafsiloti bo‘lib, unga ko‘ra namoz quyidagi holatlarda qayta o‘qilishi lozim:
• Namozda biror farz amal bajarilmay qolib ketgan bo‘lsa;
• Namozda biror vojib amal qasddan bajarilmay qolib ketsa;
• Namozda biror vojib amal unutib bajarilmasa va namoz oxirida sajdai sahv ham qilinmay tugatilgan bo‘lsa.
Agar namozda sunnat amallar tark qilingan bo‘lsa yoki namoz makruhlik bilan o‘qilgan bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qish vojib emas, balki mustahab (chiroyli sanalgan) ish hisoblanadi. Ushbu holatda qaytadan o‘qimasa ham gunohkor sanalmaydi.
Savolda so‘ralgan holatga kelsak, ko‘ngil to‘lmasligi yuqorida sanab o‘tilgan farz yoki vojib amal tark qilingan holatlar sababli bo‘lsa, namoz qayta o‘qilishi kerak. Ammo haqiqatda sobit bo‘lmagan shubha-gumonlar, vasvasalar sababli ko‘ngil to‘lmayotgandek bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qilmaydi. Chunki ko‘p hollarda “ko‘nglim to‘lmayapti”, deb namozni qayta-qayta o‘qiyverish insonni o‘ziga bo‘lgan ishonchini yo‘qotadi va vasvasa kasaliga chalinishiga olib keladi.
Shunday ekan, namozda bajariladigan farz, vojib, sunnat amallar haqida yaxshi o‘rganish, eng asosiysi turli xayollarga chalg‘imasdan namozni e’tibor bilan ado etish lozim bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.