Salmoni Forsiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:
«Kim juma kuni g'usl qilib, iloji boricha poklanib, o'z moyidan, xushbo'y narsalardan surtib, so'ngra chiqib, ikki kishining orasini yormay (joy topib) o'ziga bitilgan namozni o'qisa va imom gapirganda jim turib quloq solsa, albatta, uning o'tgan jumadan bungacha bo'lgan narsalari mag'firat qilinadi», dedilar».
Abu Hurayra:
«Uch kun ziyodasi bilan. Chunki har bir yaxshilik o'n mislga ko'paytirilur», dedi».
Ikki shayx rivoyat qilishgan.
Abu Dovudning lafzida:
«Kim juma kuni g'usl qilib, eng yaxshi liboslaridan kiysa, agar xushbo'y narsasi bo'lsa undan surtsa, so'ngra jumaga borib, odamlarning elkasiga turtmasa, keyin o'ziga bitilgan namozni o'qisa, imomi chiqsa, u namozidan forig' bo'lguncha quloq ossa, bu (juma) bilan undan oldingi juma orasidagi narsaga kafforat bo'ladi», deyilgan.
Sharh: Ochiq-oydin ko'rinib turibdiki, juma namozi har bir mo'min-musulmon banda uchun har haftada bir marta beriladigan qulay fursat. Bu fursatdan foydalana olish kerak. Bu haftalik qulay fursatni ba'zi rivoyatlarda Alloh musulmonlarga bayram qilib qo'ygan kun deyilgan. Ana o'sha kunda musulmon kishiga odatdagi kunlardan ko'ra ko'proq savob ishlab olish imkoni berilgan.
Qolaversa, tahorat va besh vaqt namoz kabi ibodatlar bilan ham yuvilmay qolgan haftalik kichik gunohlar yuvib yuboriladi.
Ana shu baxtga muyassar bo'lish uchun quyidagi ishlarni qilish kerak:
1. «G'usl qilish».
Bu haqda oldin batafsil aytdik.
2. «Iloji boricha poklanish».
Bunga qovuq va qo'ltiq ostidagi tuklarni tozalash, tirnoqlarni olib yurish va mo'ylabni tekislash kabi ishlar kiradi. Juma kuni shu ishlarni qilish zarur.
3. «Moy surtish».
Bunda sochni moylash ko'zda tutiladi. Ayniqsa, issiq o'lkalarda sochni yaxshilab tarab, unga xushbo'y moy surtish odat bo'lgan.
4. «Hushbo'y narsalar surtish».
Atir, mushk kabi noxush hidlarni ketkazadigan xushbo'y narsalarni sepib jumaga borilsa, jamoatda ajoyib bir yaxshi hid paydo bo'lishiga hissa qo'shiladi.
5. Jumaga ketayotib eng yaxshi kiyimlarni ki¬-yib olish. Chunki juma haftalik bayram, musulmonlarning to'planish kuni. Do'st-dushmanning oldida musulmonlar o'zini ko'rsatadigan kun. Bu kunda yarashadigan chiroyli kiyimlar bilan ko'rinish yaxshi.
6. Masjidga borganda o'zidan oldin kelib o'tirganlarni yorib oldinga o'tmaslik. Balki bo'sh joyni topib, hech kimga xalaqit bermay o'tirish juda ham matlubdir.
7. Jumaga borgan odam imom xutba qilmayotgan bo'lsa, darhol namoz o'qib olishi kerak.
8. Imom xutbaga chiqsa, jim turib quloq solish lozim.
Kim shu ishlarni qilsa o'tgan jumadan buyon qilgan kichik gunohlari mag'firat qilinadi.
Hadis va hayot
Xolid ibn Valid roziyallohu anhu yoshlari o‘tib, keksayib qolgan chog‘larida Mus'hafi sharifni olib, yig‘lab turib shunday der edilar: “Jihodlar bilan ovora bo‘lib seni o‘qiy olmay qoldik”.
Bu qandayin go‘zal uzr! Xo‘sh, biz o‘zimizni nima deb oqlaymiz?! Xolid ibn Valid roziyallohu anhu shundayin gap aytdilar, ammo biz nima deymiz?! Qiyomat kunida “Qur’oni karim o‘qishdan seni nima chalg‘itdi?!” – deb so‘ralsak, nima deb javob beramiz?! Toki u bizni zararimizga emas, foydamizga hujjat bo‘lishi uchun ko‘ksimizga bosib, kechayu kunduz tilovat qilib bormaymizmi?! Axir Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taoloning zikrini lozim tut, Qur’oni karim tilovatida mahkam bo‘l. Chunki bu sening osmondagi ruhing, yerdagi zikringdir” [1], deganlar.
Quroni karim oyatlarini tadabbur qilmasdan, ma’nolari haqida fikr yuritmagan holda, hech qanday tushunchasiz ko‘p tilovat qilish asosiy maqsad emas. Agar inson bir necha oyatni tadabbur qilsa, tafsir kitoblariga murojaat etsa yoki tafsir darslariga qatnashsa, ma’nolarni o‘zlashtirsa va ularga amal qilsa, bu ishi o‘sha inson uchun ulkan yaxshilik, xayr-baraka bo‘ladi.
Imom G‘azzoliy hazratlari bunday deydilar: “Qur’on siz so‘rashingiz mumkin bo‘lgan va u sizning so‘rovlaringizga javob bera oladigan tirik Rasuldir. Siz unga quloq solsangiz, u sizni qondiradi”.
Qalblari iymon nuri ila qorishib ketgan zotlar uchun, albatta, Qur’onda shifo bordir. Yana Qur’oni karimda sarosima, shaytoniy vasvasalar, nafsu havoga ergashishdan saqlovchi shifo bor. Qur’on o‘qigan paytimizda bizni farishtalar qurshab oladi va ular ham bizga qo‘shilib Rahmon bo‘lgan Zotning oyatlariga quloq tutadi. Samo farishtalari tuni bilan Qur’onga qoim bo‘ladigan yer farishtalariga yaqinlashadilar. Endi ayting-chi, odamlar uxlayotgan paytda, tun qorong‘usida biz Qur’on tilovat qilyapmizmi?! Yeru osmonlar Robbi bizga quloq soladigan darajada oyatlarini tilovat qilyapmizmi?!
Alloh taoloning shifo oyatlari quyidagilardir:
«...Va mo‘min qavmlarning ko‘ngillariga shifo beradir» (Tavba surasi, 14-oyat).
«Ey odamlar! Sizga o‘z Rabbingizdan mav’iza, ko‘ksingizdagi narsaga shifo, mo‘minlarga hidoyat va rahmat keldi» (Yunus surasi, 57-oyat).
«Biz Qur’onni mo‘minlar uchun shifo va rahmat o‘laroq nozil qilurmiz...» (Isro surasi, 82-oyat).
«...U iymon keltirganlar uchun hidoyat va shifodir...» (Fussilat surasi, 44-oyat).
«...Unda (asalda) odamlar uchun shifo bordir...» (Nahl surasi, 69-oyat).
«Bemor bo‘lganimda menga shifo beradigan ham Uning O‘zi» (Shuaro surasi, 80-oyat).
Qur’oni karimni tilovat qilish, eshitish, amal qilish va har bir ishda undagi hukmlarga tayanib ish ko‘rishdan chetlashmang!
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Ahmad rivoyati.