— Bolalikda kattalar shunday o'rgatishgani uchunmi, yangi oy chiqqan paytda duo qilar edik. Duoimizda yaxshi niyatlar qilar edik, albatta. Shu ishimiz kichik shirk bo'lmaganmi?
— Yangi oy ko'rilganda duo qilish shirk emas. So'raladigan narsani oydan so'ralmasa bo'ldi.
Qatoda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Allohning Nabiysi sollallohu alayhi vasallam qachon hilolni ko'rsalar: “Hilolu xoyrin va rushdin. Hilolu xoyrin va rushdin. Hilolu xoyrin va rushdin” va uch marta “Aamantu billazii xolaqoka”, der edilar. So'ngra “Falon oyni ketkazib, fiston oyni keltirgan Allohga hamd bo'lsin”, der edilar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Duoning ma'nosi: “Yaxshilik va hidoyatga chorlovchi oy. Yaxshilik va hidoyatga chorlovchi oy. Yaxshilik va hidoyatga chorlovchi oy. Seni yaratgan Zotga imon keltirdim”.
Tolha ibn Ubaydulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qachon yangi chiqqan oyni ko'rsalar, “Allohim! Uni bizga xayr-baraka, iymon, salomatlik va Islom ila chiqargin. Robbim va Robbing Allohdir”, der edilar” (Imom Termiziy rivoyati).
Muhammad Ayyub domla Homidov
وحدثنا إسحاق بن إبراهيم بن جبلة نا عبيد الله بن موسى أنا إسرائيل، عن سماك أنه سمع موسى بن طلحة يحدث عن أبيه قال: مررت مع النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم في نخل فرأى قوما في رءوس النخل يلقحون النخل فقال: ما يصنع هؤلاء؟ قالوا: يجعلون الذكر في الأنثى قال: ما أظن ذلك يغني شيئا فبلغهم ذلك فتركوه فنزلوا عنها فبلغ ذلك النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم فقال: إنما هو ظن ظننته، إن كان يغني شيئا فاصنعوه، فإنما أنا بشر مثلكم وإن الظن يخطئ ولكن ما قلت لكم: قال الله تعالى فلن أكذب على الله عز وجل.
Muso ibn Talha otasidan rivoyat qiladi: “Nabiy sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam bilan birga (Madina) xurmozorlari orasidan o‘tdim. U zot xurmolar ustiga chiqib olib, changlatayotgan odamlarni ko‘rib: “Anavilar nima qilishmoqda?” dedilar.
Odamlar: “(Xurmoning) erkagini urg‘ochisiga qo‘shmoqda”, dedi.
U zot: “Menimcha, undoq qilish biror foyda bermas, deb gumon qilaman”, dedilar.
Haligi odamlarga buning xabari yetib borganda, ular u(changlatish)ni tark qildi va xurmolardan tushdi. Rasululloh sollallohu alayhi va olihi vasallamga bu haqda xabar berilganda: “U mening bir gumonim, agar o‘sha narsa ularga manfaat bersa, uni qilaversin! Albatta, men ham sizlar kabi basharman. Albatta, gumon xato qiladi. Lekin sizlarga “Alloh taolo bunday dedi”, deb biror narsa aytsam, zinhor Alloh azza va jallaga nisbatan yolg‘on so‘zlamayman”, dedilar.
Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD