917-CAVOL: Men tanishimga 3 yil muddatga nexia3 avtomabilini nasiya savdoga 9540 dollarga sotdim. Hozirgacha 3500 dollar berdi. Men zakotni 3500 dollardan chiqaramanmi yoki 9540 dollardan?
JAVOB: Bismillahir Rohmanir Rohim.
Siz umumiy haqqingiz bo'lgan 9540 dan zakot chiqarasiz. Agar olgan 3500 pulingizni ehtiyojlaringizga ishlatib yuborgan bo'lsangiz, uni chiqarib yuborib, qolgan summadan zakot chiqarasiz.
أَرْبَعِينَ دِرْهَمًا مِنْ الدَّيْنِ الْقَوِيِّ كَقَرْضٍ وَبَدَلِ مَالِ تِجَارَةٍ فَكُلَّمَا قَبَضَ أَرْبَعِينَ دِرْهَمًا يَلْزَمُهُ دِرْهَمٌ.
“Bilinki, Imom(Abu Hanifa rahmatullohi alayh)ning nazdida qarzlar uch xil bo'ladi: Kuchli, o'rta, zaif. Qarzlar nisobga etib, bir yil to'lsa, qarzlardan zakot berish vojib bo'ladi. Lekin, tezda emas. Balki qarz, tijorat molining badali kabi kuchli qarzlardan eng kamida qirq dirham qo'liga tekkanda (undan bir dirham) zakot beradi. Qachon qirq dirham olsa, undan bir dirham zakot chiqarib boraveradi (Qo'liga tegmagan qarzlaridan to qo'liga tegmagunicha zakot bermay tursa bo'ladi. Qo'liga tekkach o'tgan yillarning zakotini beradi)” (Roddul muhtor). Vallohu a'lam.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo hay'ati.
Buyuk mutafakkir va faqih Burhoniddin Marg‘inoniyning yetuk shogirdi, hanafiy olim Imom Zarnujiy rahimahullohning "Ta’limul muta’allimi toriqot ta’allumi" kitobi asosida ilm olishning foydalari, odoblari, inson va jamiyat taraqqiyotida ilm-fanning o‘rni haqida so‘z boradi. Sakkiz asrdan beri ilm ahli, talabalar va ziyolilar orasida keng foydalanib kelinayotgan mazkur asar haqida Alloma Laknaviy rahimahulloh haqida "Ko‘p foydalarga ega, nafis, manfaatli kitob", deya ta’rif bergan.
Abduvohid domla Ahmadaliyev,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazi mutaxassisi.