Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyul, 2025   |   17 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:19
Quyosh
05:01
Peshin
12:34
Asr
17:41
Shom
20:01
Xufton
21:34
Bismillah
12 Iyul, 2025, 17 Muharram, 1447

Islom dini mutaassiblikni qoralaydi

15.05.2022   1696   4 min.
Islom dini mutaassiblikni qoralaydi

Islom faqat diniy ahkomlardangina iborat bo'lgan din emas, balki u jamiyat ma'naviyati va ma'rifatini shakllantiruvchi hamda kamolga etkazuvchi, jumladan, uning ijtimoiy-siyosiy, ruhiy-ma'naviy talablarini qondiruvchi ta'limotdir. Ammo islomiy arkonlarning ijrosi barobarida inson diniy ilmsizlik sababli, ko'pgina muammolarga duch kelishi tabiiy holdir. Mana shu muammolardan biri mutaassiblik va dinda chuqur ketishdir.

Shariatimiz diniy mutaassiblikka va dinga chuqur berilishga doimo qarshi bo'lgan. Muqaddas dinimizning asl manbalari hisoblangan Qur'ondagi oyati karimalar va Sunnadagi hadisi shariflarda dindagi bu bid'atlar qattiq qoralangan. Chunki bu ikki illat turli zamonlarda har xil nomlar ostida dinimizga tasvirlab bo'lmas darajada zarar etkazgan, bu hol hozir ham har xil jarangdor nomlar va shiorlar ostida davom etmokda.

Ho'sh, diniy mutaassiblik, dinda chuqur ketishning o'zi nima? Dinimizning mazkur ikki illatga munosabati qanday?

Mutaassiblik — uning lug'aviy ma'nosi biron e'tiqodga yoki dunyoqarashga o'ta berilganlik, o'z fikrida qat'iy turib olib, boshqalarning fikrini inobatga olmaslik hamda inkor qilish va hamisha o'zini haq deb bilishdir. Hozirgi vaqtda bu "fanatizm" ham deyiladi. Mutaassib (fanat) kishi ko'r-ko'rona xoh to'g'ri, xoh noto'g'ri bo'lsin, o'ziga ma'qul bo'lgan bir fikrda mahkam turib, o'zining fikrini haq, boshqalarning fikrini esa nohaq deb e'tiqod qilgan holda o'z fikrini amalda kursatishga harakat qiladi.

Dinda g'ulu (g'uluv) ketish — "dinda chuqur ketish, diniy arkonlar va ibodatlarni bajarishda haddidan oshish, to'g'ri yo'ldan og'ib, noto'g'ri yo'lga burilish" ma'nolarini anglatadi.

Oisha onamiz roziyallohu anhodan rivoyat qilingan quyidagi hadis buning dalilidir: 'Bani Asad qabilasiga mansub bir ayol huzurimda o'tirgan edi. Shu payt Rasulullox sallallohu alayhi vasallam uyga kirib kelib: "Bu ayol kim — deb so'radilar. "Bu o'sha, kechasi uxlamay namoz o'kib chiqadigan ayol", — dedim. So'ng, mazkur ayolning ko'p namoz o'qishi hakida so'zlashdik, Shunda Rasululloh sallallohu alayhi vasallam : "Bunday qilmanglar, solih amallarni kurbingiz etganicha ado etinglar, qancha ibodat qilsangiz ham Alloh taologa malol kelmaydi-yu, biroq , o'zingizga malol kelib qolmasin! — dedilar. Hadisdan ma'lum bo'ladiki, har bir insonga dinda chuqur ketishdan yoxud mutaassibona bironta farz qilinmagan amalni o'ziga vojib qilib olib, so'ng bajarolmaydigan holatga tushib qolgandan ko'ra, mo''tadillik, ya'ni vasatiylik yo'lini tanlab solih amallarda mudom bo'lishi a'loroq va yaxshiroq ekan. Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallam mazkur hadis orqali dinda chuqur ketishning oqibati yaxshi bo'lmasligini ma'lum qilib, ibodatga oid amallardan toqat etadiganini olishga buyurganlar. Jumladan, ibodatlarning shartlarini bajarishda ham g'ulu ketish dinimizda qattiq qoralanadi. Masalan, tahorat va g'uslda Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallamning sunnatlarida ko'rsatilgan me'yordan ortiq suv ishlatishni ulamolarimizning ayrimlari "isrof" desa, ba'zilari "g'ulu"ning bir ko'rinishi deb ham aytganlar. Shuningdek, g'ulu amali insonning eb-ichishi, kiyinishi va hatto kafanlanishida ham mavjuddir. Zero, Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallam : (Mayyitni) kafanlashda haddingizdan oshmanglar , — deb buyurganlar.

Aslida, Alloh taboraka va taolo tomonidan nozil qilingan muqaddas dinimiz — Islomning asosini tashkil qilgan amallar bandalarning toqatidan kelib chiqqan holda farz qilingan, ya'ni mo''tadillik va bag'rikenglikka asoslangandir.

 

Uchqo'rg'on tumani

“Abdulxamidhoji Abduraxmon o'g'li”

jome masjidi imom-xatibi Ulug'bek Raxmatullayev

MAQOLA
Boshqa maqolalar

“Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi

11.07.2025   8840   2 min.
“Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi

2025 yil 10 iyul kuni Qur’oni Karim xodimi, ustoz, shayx Alijon qori Fayzulloh Maxdum boshchiligida «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi xodimlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasiga tashrif buyurishdi.


Ma’lumki, kutubxonada turli mavzudagi nodir qo‘lyozma asarlar, Qur’oni Karim qo‘lyozma nusxalarining namunalari saqlanadi. Mana shunday nodir manbalardan biri Hazrati Usmon mus'hafi hisoblanadi. Qur’oni Karimning ushbu noyob va qadimiy qo‘lyozma nusxasi tadqiqotchilar va keng jamoatchilikning doimiy e’tiborida bo‘lib kelgan.


O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev rahbarligida 2023 yil 22 dekabr kuni o‘tkazilgan Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashining kengaytirilgan yig‘ilishida muzeylar faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha yetti yillik dastur qabul qilinishi e’lon qilindi. Ushbu yig‘ilish davomida berilgan topshiriqlar bo‘yicha 50-son Bayonnomaning 47-bandida Muqaddas kitob – Usmon Qur’oni sahifalarining konservatsiya va restavratsiya qilinishini ta’minlash belgilangan. Mazkur dasturni amalga oshirish maqsadida O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi qo‘llab quvvatlovi ostida xorijlik mutaxassislar, jumladan, Kembrij universitetidan Kristine Rose, fransiyalik restavratorlar Aksell Deleau va Koraliye Barbe, Istanbul qo‘lyozmalar ustaxonasi va arxiv bo‘limi mudiri Nil Baydar Usmon mus'hafini bosqichma-bosqich ta’mirlash rejasini ishlab chiqib, kelgusida muhofaza qilish bo‘yicha tavsiyalarni berdilar. Jumladan, «yengil restavratsiya ishlari»ni amalga oshirishdan avval Hazrati Usmon Qur’oni sahifalarini skaner qilish va matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha yo‘nalishlar belgilab olindi.


Ushbu xayrli ishlarning davomi sifatida O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasida Hazrati Usmon Mus'hafi matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha muhim yig‘ilish bo‘lib o‘tdi. Unda «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi mudiri shayx Alijon qori Fayzulloh va Kutubxona mudiri Kamoliddin Mahkamov boshchiligida bo‘lim xodimlari ishtirok etishdi. Yig‘ilishda «Mo‘yi muborak» madrasa-muzeyida saqlanayotgan Hazrati Usmon Mus'hafining tarixi va bugungi kundagi ahamiyati haqida so‘z yuritilib, uni kelajak avlodlar asrab-avaylashga xizmat qiladigan muhim masalalar muhokama qilindi. Jumladan, Hazrati Usmon Qur’oni sahifalari va fondda saqlanayotgan 1905 yilda Sankt-Peterburgda olingan nusxasini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha taklif va mulohazalar bildirilib, kelgusida qilinadigan ishlar rejalashtirildi. 

AlQuranuz

“Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi