Habaringiz bor, avvalroq O'zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasi bo'limi mudiri Kamoliddin Mahkamov, ushbu bo'lim etakchi mutaxassisi-restavrator Saidrahmat Ikromov hamda Diniy idora Ziyorat turizmini ilmiy rivojlantirish sektori mudiri Jahongir Salomov va sharq qo'lyozmalari mutaxassisi Abdulhamid Djumanov xorij mamlakatlaridagi yirik kutubxonalar, ilmiy tadqiqot markazlari va muzeylarning tajribalarini o'rganish maqsadida xizmat safariga jo'nab ketganlari haqida xabar bergan edik.
Ushbu ilmiy safarning ilk kunlari davomida Diniy idora mutaxassislari Turkiya davlatida bo'lib, Topkapi Saroyiga, Istanbuldagi Sulaymoniya kutubxonasiga, shu shahardagi Sulaymoniya kitob shifoxonasiga, Ankaradagi Turkiya diyonat ishlari kutubxonasi konservatsiya va restavratsiya bo'limi va Milliy kutubxonasiga hamda Millat kutubxonasiga tashrif buyurdilar.
Tashrif davomida kutubxonalardagi qo'lyozmalar fondi, kitoblarning saqlanish holati va ba'zi qadimiy mushaflarning nusxalari bilan tanishdilar. Kutubxonada kitoblarni saqlash, raqamlashtirish va ulardan foydalanishga oid davra suxbatlari ham bo'lib o'tdi. Suxbat jarayonida O'zbekiston musulmonlari idorasi kutubxona xodimlari o'zlarini qiziqtirgan savollariga javoblar oldilar.
Istanbul. To'p-Qopi saroyi
Shu yil 14 aprel' kuni Diniy idora mutaxassislari Topkapi Saroyiga O'zbekistonning Turkiyadagi elchixonasi ko'magida tashrif buyurdilar. U erda To'p-qopi saroyi raxbari Ilhan Kochaman va To'p-qopi saroyi kutubxonasi muhofizi O'g'uleke Seyxan xonimlar bilan uchrashuv o'tkazildi.
Saroy kutubxona raxbari va muxofizi hamrohligida kutubxonadagi qo'lyozmalar fondi, kitoblarning saqlanish holati va ba'zi qadimiy mushaflarning nusxalari bilan tanishildi. Uchrashuvda mezbonlar O'zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasi bilan yaqindan hamkorlik qilishga va kutubxona xodimlari bilan tajriba almashishga, shuningdek, ular uchun mahorat darslarini tashkil etishga tayyor ekanliklarini bildirdilar.
Istanbul. Sulaymoniya kutubxonasi
Shu yil 15 aprel' kuni O'zbekiston musulmonlari idorasi xodimlari Sulaymoniya kutubxonasiga tashrif buyurdi. Sulaymoniya kutubxonasida 8–19 asrlarda yozilgan 80 ming jildga yaqin qo'lyozmalar bor. Mazkur kutubxona qo'lyozmalarni saqlash va raqamlashtirish bo'yicha katta tajribaga ega.
Tashrif davomida Sulaymoniya kutubxonasida kitoblarni saqlash, raqamlashtirish va ulardan foydalanishga oid davra suxbati bo'lib o'tdi. Suxbat jarayonida O'zbekiston musulmonlari idorasi kutubxona xodimlari o'zlarini qiziqtirgan savollariga javoblar oldi. Shuningdek, kutubxona xodimlari Sulaymoniya kutubxonasi fondida kitoblarning saqlanishi, joylashtirilishi va yong'in xavfsizligiga oid ko'rilgan choralar bilan yaqindan tanishdi.
Istanbul. Sulaymoniya kitob shifoxonasi
Shu yil 16 aprel' kuni O'zbekiston musulmonlari idorasi xodimlari Sulaymoniya kitob shifoxonasiga tashrif buyurdi. Tashrif davomida o'zbekiston mutaxassislari Turkiya qo'lyozma asarlar kengashi boshqarmasi, Kitob shifoxonasi va arxivi departamenti rahbari Nil Baydar xonim bilan uchrashuv o'tkazdi.
Nil Baydar xonim uchrashuv davomida O'zbekiston musulmonlari idorasi bilan hamkorlik qilish va o'z tajribalarini bo'lishishga tayyor ekanligini bildirdi.
Uchrashuvdan so'ng shifoxona rahbari Diniy idora xodimlarini u erda olib borilayotgan konservatsiya va restavratsiya tadbirlari bilan yaqindan tanishtirdi.
Ma'lumot uchun, Sulaymoniya kitob shifoxonasi qo'lyozma kitoblarni restavratsiya qilish ishlarini amalga oshiruvchi va Turkiya qo'lyozma fondlariga restavrator mutaxassislarni tayyorlab beruvchi Turkiyadagi eng yirik muassasa hisoblanadi.
Ankara. Turkiya diyonat ishlari kutubxona bo'limi va Milliy kutubxonasi
Shu yil 18 aprel' kuni O'zbekiston musulmonlari idorasi xodimlari Turkiya poytaxti Anqara shahridagi Turkiya diyonat ishlari kutubxonasi konservatsiya va restavratsiya bo'limi va Milliy kutubxonaga tashrif buyurdi. U erda idora xodimlari konservatsiya va restavratsiya bo'limida kitob va gazetalarni restavratsiya qilish bo'limi bilan tanishishdi.
Ankara. Millat kutubxonasi.
Joriy yil 19 aprel' kuni O'zbekiston musulmonlari idorasi xodimlari Turkiya poytaxti Anqara shahridagi davlat rahbari tashabbusi bilan barpo etilgan Millat kutubxonaga tashrif buyurdi. Mehmonlarni kutubxona rahbari Ayxan Tuglu kutub oldi. Kutubxonada 4 million ziyod kitoblar bor bo'lib ish zamon talablariga mos ravishda yo'lga qo'yilgan. O'MI xodimlari kutubxonada ish yuritish va qo'lyozmalarni saqlash bilan bog'liq jarayonlar bilan yaqindan tanishishdi.
Shuningdek, uchrashuvlar yakunida mezbonlar O'zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasi bilan yaqindan hamkorlik qilishga va kutubxona xodimlari bilan tajriba almashishga, ular uchun maxorat darslarini tashkil etishga tayyor ekanliklarini bildirdi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Ayoli vafot etganidan keyin eri juda mayus bo‘lib qoldi. Bir kuni uning yaqin do‘sti uni koyidi:
– Haliyam uylanmadingmi?
– Yo‘q, – dedi u.
– Nega, nahotki boshqa ayollar ichida senga yoqadigani bo‘lmasa?
– Rahmatli ayolimga o‘xshagani topilmasa kerak...
– Qo‘ysang-chi, ayollarning bari bir-biriga o‘xshaydi-ku!..
– Men zohirini aytmayapman. Ichki olamini, botinini aytyapman.
Yigit hayron bo‘lib qarab turgan do‘stiga hayotida bo‘lgan birgina voqeani gapirib berdi:
“Bir kuni ayolim jahlimni chiqardi. Qattiq urishdim va uni ota uyiga haydadim. Jimgina ketdi. Oradan bir necha kun o‘tgach, qilgan ishimdan pushaymon bo‘ldim. Aslida ayb o‘zimdan o‘tganini angladim. Ming andisha bilan qaynotamnikiga bordim. Eshik oldida biroz turib qoldim. So‘ng eshikni taqillatdim. Ayolim ochdi va meni hayratda qoldirib, xuddi oramizda hech gap o‘tmaganday, baland ovozda:
– Assalomu alaykum dadajonisi, safaringiz yaxshi o‘tdimi? – deya tabassum bilan ko‘zini qisib qo‘ydi. Unga bir nimalar demoqchi bo‘lgan edim, u meni qattiq bag‘riga bosib, bunday dedi:
– Gapirmang, ota-onamga sizni “safarga ketdilar”, dedim...
Ana shunday fahmli, oqila edi ayolim. Shuning uchun ham unga hech birini o‘xshatolmay, uylanolmay yuribman, do‘stim”.
Ha, azizlar! Alloh taolo erkakni ayol uchun, ayolni erkak uchun ne’mat qilib bergan. To‘g‘ri, ba’zilar bir-birlarining kamchiliklaridan shikoyat qilib qolishadi. Ammo hech kim benuqson emas. Mukammal ayolni ham, erkakni ham axtarmang bu dunyoda. Hikoyada kelganidek, ba’zida er uchun bir jufti halol butun dunyodagi ayollardan afzal bo‘lishi mumkin. Shunday ekan, ahli ayolimizni qadrlaylik. Zero, u ham kimningdir farzandi, bolalarimizning onasi. Eng muhimi, Allohning bizga bergan omonatidir.
Akbarshoh RASULOV