Sayt test holatida ishlamoqda!
14 Oktabr, 2025   |   22 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:15
Quyosh
06:34
Peshin
12:14
Asr
16:00
Shom
17:48
Xufton
19:00
Bismillah
14 Oktabr, 2025, 22 Rabi`us soni, 1447

Dinda savolim bor: Er harom yo'l bilan pul topib, bolalari va xotiniga edirsa...

05.05.2022   2241   1 min.
Dinda savolim bor: Er harom yo'l bilan pul topib, bolalari va xotiniga edirsa...

— Er harom yo'l bilan uyga narsa olib kirib, bolalari va xotiniga edirsa, buning gunohi erning bo'ynidami? Yoki iste'mol qilmaslik kerakmi? Ikkilanib qoldik.

— Er halol yo'ldan rizq topishga harakat qilishi shart. Ahliga harom luqma edirishdan uzoq va ehtiyot bo'lishi lozim. Agar erkak kishi oilasiga harom luqma edirsa, gunohkor bo'ladi. Ahliga esa hech qanday chorasi bo'lmasa, o'lmay qoladigan darajada eyishga ruxsat bor.

Qolaversa, harom taom egan odamning necha kunlab duosi qabul bo'lmaydi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ey, Anas! Luqmangizni halol qiling, kishi harom luqma esa, qirq kun duosi ijobat bo'lmaydi”, deganlar (Imom Bayhaqiy rivoyati).

Demak, har bir imonli kishi tanovul qilayotgan luqmasiga qattiq e'tibor qilishi va uni faqat halol yo'l bilan topishi lozim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim mol-dunyoni qayerdan topayotganiga parvo qilmasa, Alloh taolo ham u kishini do'zaxning qaysi eshigidan kiritishiga parvo qilmaydi” (Imom Daylamiy rivoyati).

Shu bois, ilgari onalarimiz otalarimizni ishga kuzatayotib: “Biz bu dunyoning ochligiga sabr qila olamiz, lekin do'zaxning o'tiga sabr qilolmaymiz. Allohdan qo'rqing, rizqimizni haloldan toping”, deb eslatib turishardi.

 

Muhammad Ayyub domla Homidov

 

 

Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mafkuraviy tahdidlarga qarshi kurashning dolzarb yo‘nalishlari

14.10.2025   2183   3 min.
Mafkuraviy tahdidlarga qarshi kurashning dolzarb yo‘nalishlari

Avvalambor, biz bu mavzuda gap boshlar ekanmiz, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning “Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi” mavzusidagi ma’ruzasida aytgan: “Mamlakatimizda yoshlarning ma’naviy qiyofasini mustaqillik mafkurasi, uning insoniy tamoyillari asosida shakllantirishga bosh vazifa sifatida qaralayotgani bejiz emas. Yoshlar jamiyatda sodir bo‘ladigan har qanday voqeliklarga o‘zgacha, ruhiy his kechinmalar doirasida munosabat bildiradilar. Qiyinchiliklar vujudga kelganda esa ehtiroslarga beriladilar. Shuning uchun bizning oldimizda turgan muhim masala — yoshlarni to‘g‘ri yo‘lga boshlashdir” - deya ta’kidlagan ushbu nutqlariga e’tiborimizni qaratishimiz o‘rinlidir.

Demak, mafkuraviy tahdid tushunchasi nimaligi haqida bir mulohaza: mafkuraviy tahdid - ijtimoiy-siyosiy harakat, oqim yoki siyosiy kuch o‘z manfaatini ifodalovchi mafkurasini qo‘rqituv, zo‘rlik yo‘li bilan boshqalarga singdirishdir. Mafkuraviy tahdid jamiyat, davlat yoki xalq taqdiriga xavf soluvchi, oqibati fojeali oqibatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan xatar hisoblanadi. Ha, bu kabi tahdidlarning ayrim ko‘rinishlari bugun mintaqamizdagi tinchlik va barqarorlik uchun katta xavf xatar sifatida namoyon bo‘lib turibdi.

Mafkuraviy tahdid o‘z mohiyatidan kelib chiqib, eng avvalo, inson ongiga, tafakkuri va xulq-atvoriga xavf-xatar solmoqda. Inson ongi va qalbini vayronkor va buzg‘unchi g‘oyalar bilan izdan chiqarishga harakat qilish mafkuraviy tahdidning eng asosiy belgilaridan hisoblanadi. Mafkuraviy tahdidning o‘ta xavfli jihati shundan iboratki, u, birinchi navbatda, jamiyatning ma’naviy sohasini barbod etishga yo‘naltirilgan bo‘ladi. Chunki, aynan ma’naviy soha har qanday jamiyatning mavjudligini, uning yashovchanligini ta’minlaydigan asosiy o‘zagi hisoblanadi. Bugun mafkuraviy tahdidlarning turli xil usul va vositalari ishlab chiqilmoqda. Jumladan: ommaviy axborot vositalaridagi turli xildagi milliy mintalitetimizga to‘g‘ri kelmaydigan kino va multfilimlar, ko‘rsatuv va kliplar qo‘yish bilan xalqimizning ongini sekin astalik bilan buzishga qaratilgan harakatlar shular jumlasidandir.

Bugungi kunda bizlar mafkuraviy tahdidlarga qarshi kurashishligimizda nimalarga alohida e’tibor qaratishligimiz kerak:

  • 1.Avvalambor, o‘zligimizni anglashligimiz kerak. Milliyligimizni, qadriyatlarimizni chuqur anglay olishligimiz kerak.
  • 2.Ota bobolarimiz qanday zotlar edilar, ular kimlarning yo‘llarini o‘zlariga yo‘l qilib olgan edilar-u, bizlar kimlarning yo‘lini yo‘l dab tutmoqdamiz.
  • 3.Tarbiya borasida bobolarimizning tanlovi qanday edi va bizning tanlovimiz qanaqa bo‘lmoqda, shunga alohida e’tibor qaratishimiz zarurligi.
  • 4.Hayotimizning ajralmas qismi bo‘lmish ommaviy axborot vositalari va Internetdan aniq maqsadlarda foydalanayapmizmi yoki yo‘qmi, shunga alohida ahamiyat qaratmog‘imiz.

Shu va shunga o‘xshagan bir qancha usullar bilan ma’naviy-ma’rifiy ishlarni keng qamrovli, izchil tartibda olib borishimiz lozim. Bu kabi ma’naviyat va ma’rifat ishlarini hayotga tatbiq etish jarayonida nafaqat ta’lim-tarbiya soha vakillari, balki, barcha boshqaruv tizimida o‘tirgan mutasaddilar ham masalaga nihoyatda yuksak mas’uliyat bilan yondashishlari lozim.

Ha, men yuqorida tarbiya qismiga aloxila to‘xtalib o‘tdim. Chunki biz kelajak avlodlarimizni bugun go‘zal tarbiya bilan tarbiyalay olsak, ertangi kunimizdan xavotir olmasak ham bo‘ladi. Agarda loqayd, poraxo‘r, ertasi bilan qiziqmaydigan, faqatgina buguni bilan yashaydigan, mustaqil fikri bo‘lmagan, o‘zgalar nima desa, ularning fikriga ko‘ra ish qilib ketaveradigan manqurt kimsalar ko‘paysa, ertamizni o‘zgalar qo‘liga berib qo‘yamiz. Biz bunga butkul qarshimiz, aslo bunga rozi bo‘lolmaymiz. Shuning uchun ham biz barchamiz bu yo‘lda birlashishimiz kerak bo‘ladi.

Rahmonqul Aliqulov,
Mir Arab oliy madrasasi o‘qituvchisi

MAQOLA