Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Iyul, 2025   |   11 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:13
Quyosh
04:56
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:03
Xufton
21:39
Bismillah
06 Iyul, 2025, 11 Muharram, 1447

Payg'ambarimizni tushda ko'rish

27.04.2022   6670   4 min.
Payg'ambarimizni tushda ko'rish

Qur'oni karim va hadisi shariflarda tush va unga tegishli masalalar bayon qilingan. Shariatimizda yaxshi tushlar mo'minga bashorat sifatida qabul qilinadi, lekin tush dalil-hujjat bo'la olmaydi. Faqat payg'ambarlarning tushlarigina vahiy sifatida e'tiborga olinadi. Ulardan boshqa odamlarning rost tushlari amal qilinishi shart bo'lgan ish emas, balki kelajakdagi biror yaxshilikdan bashorat bo'ladi, xolos. Agar rost tushlar shariatga mos kelsa, amal qilish mumkin, zid kelsa, qat'iy amal qilinmaydigan ishdir.

Payg'ambarimiz alayhissalomni ko'rish ham rost tushlardan hisoblanadi. Hayotda shayton u zotning suratiga kira olmagani kabi, tushda ham suratlariga kira olmaydi. Hadisi sharifda Nabiy sollallohu alahi vasallam:

"مَنْ رَآنِي فِي المَنَامِ فَقَدْ رَآنِي فَإِنَّ الشَّيْطَانَ لاَ يَتَمَثَّلُ بِي"

(أخرجه البخاري)

ya'ni: “Kim meni tushida ko'rsa, haqiqatda o'zimni ko'ribdi. Chunki shayton mening suratimga kira olmaydi”,deganlar (Imom Buxoriy rivoyatlari).

Lekin Payg'ambarimiz alayhissalomni tushda ko'rish fazilat va odamlar tomonidan ulug'lanadigan ish bo'lganidan U Zot alayhissalomni tushda ko'rganini aytuvchilar uchrab turadi. Tobe'inlar davrida ham bu narsa tez-tez uchrab turganidan, o'sha zamonda tushlarni ta'bir qilish bilan mashhur bo'lgan Ibn Sirin kim Payg'ambarimiz alayhissalomni tushda ko'rganini aytsa: “Qani menga ko'rganingni sifatlab berchi”, der ekanlar. Agar so'zlovchi Payg'ambarimiz alayhissalomni Ibn Sirin bilganidek (ya'ni, siyrat kitoblarida ta'riflanganidek) sifatlamasa: “U Zotni ko'rmabsan”, der edilar (Isnodi sahih).

Alloh taolo Payg'ambari vositasida shariatni komil, dinini to'liq qildi. Payg'ambarimiz alayhissalom bu dunyodan o'tganlaridan keyin U Zotni tushida ko'rgan odamga bir narsani buyursalar yoki qaytarsalar, bu narsa hujjat bo'lishiga birorta dalil kelmagan. Balki Alloh taolo din komil bo'lgandan keyingina Payg'ambarini ruhini qabz qildi. Buning ustiga Payg'ambarimiz alayhissalom o'zlari keltirgan Islom shariatini mahkam tutish, boshqasiga ergashmaslik, dinga kiritiladigan yangiliklardan uzoq bo'lishni buyurib ketgan edilar.

Hozirgi kunda kuzatiladigan ajib holat shuki, ba'zi kishilar tushida Payg'ambarimiz alayhissalomni ko'rgani va U Zot alayhissalom ba'zi bir savobli ishlar: etimni boshini silash, ko'proq istig'for aytish va hakazolarga buyurganlarini aytadilar. Atrofdagilar esa bu amallarni qilishimiz kerak ekan, deb shov-shuv ko'tarib o'sha amallarga urg'u bera boshlaydilar. Vaholanki o'sha amallar Qur'oni karim oyatlari va sahih hadisi shariflarda buyurilgan, turibdi. Bu ishlarni Payg'ambarimiz alayhissalom hayotlik chog'larida aytganlar va u ko'pchilik tomonidan o'yg'oqlikda eshitilib yodlab olingan. Qur'oni karim va hadisi sharifning martabasi tushning martabasidan chandon marta ortiq. O'zini bilgan ummatlar tushda buyurilmasdan avval ham bularga amal qilib yurishibdi, albatta. Nega ba'zi birlarimiz shar'iy hukmlarni o'qib amal qilmaymizu, bir kishi tush ko'rib aytsa, amal qilamiz?! Bu nimaga dalolat qiladi?! Soxtakorlik va riyokorlikka berilib ketishgami?! Bu savobli ishlarga amal qilmoqchi bo'lgan kishiga kimdir Payg'ambarimiz alayhissalomni tushida ko'rishi shart emas.

Shuni ham ta'kidlash kerakki, ko'rmagan tushini ko'rdim deb, to'qima tush aytish shariatimizda eng katta bo'hton-yolg'onchilik sanaladi (Imom Buxoriy rivoyati).

Bu mavzuda yo'l qo'yiladigan xatolar shuki, ba'zilar tushimda xudo bilan gaplashdim, deb payg'ambarlikni da'vo qiladi. Ba'zilar tonggacha tush ko'rib, kechgacha uni odamlarga aytish, yo ta'birini izlash, yo so'rash bilan kunni kech qiladi. Aslida inson tush ko'rgani uchun savob olmaydi va gunohkor ham bo'lmaydi, lekin, shariat buyurgan burch va vazifalarini bajarmasa, gunohkor bo'ladi, so'raladi. Zero, ulug'larimizning bir gapi bor: “O'ngingda Allohdan qo'rq, tushingdagi narsadan qo'rqma!”. Vallohu a'lam.

O'zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo hay'ati.

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mo‘tadillik - saodat

04.07.2025   4618   2 min.
Mo‘tadillik - saodat

Islom dini biror shaxs, guruh, mol-dunyoga nisbatan va obro‘-e’tibor topish uchun qilinadigan har qanday mutaassiblik va firqalarga bo‘linishni qoralaydi, tarafkashlikni johiliyat holatiga o‘xshatadi.

Mutaassiblikning turli ko‘rinishlari bor bo‘lib, ular kishining o‘zi, mol-dunyosi, farzandlari, millatini boshqalardan afzal bilib, bu yo‘lda ashaddiy ravishda kurashishi demakdir. Mo‘tabar manbalarimizda ota-bobolari va o‘zining nasabi bilan faxrlanish tuyg‘usi kishini do‘zaxga tortadi deb ta’kidlangan.

Mutaassiblik turlaridan biri bu diniy mutaassiblikdir. Diniy mutaassiblik deganda, ma’lum bir dinda asos bo‘lgan, ushbu din vakillari amal qiladigan ta’limot va qoidalarga qarshi chiqish, diniy tushunchalarni shariat ko‘rsatmalariga zid ravishda o‘zicha talqin qilib, boshqalarni unga ergashishga chorlash nazarda tutiladi. Diniy mutaassiblikning eng katta xatarlaridan biri bu, dinlararo muloqotga rahna solishdir.

Dinda mutaassibona harakat, dinda chuqur ketish, haddan oshish, Qur’on va Sunnatda kelgan ta’limotlarga zid ravishda o‘z fikriga ergashishni qattiq qoralanadi. Dinda haddan oshish deganda shariat belgilab qo‘ygan chegaradan chiqib ketish tushuniladi. Bu ish aqidada bo‘lsin, so‘z yoki amalda bo‘lsin, baribir. Bu borada Alloh taolo Baqara surasida  “Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, o‘shalar, ana o‘shalar, zolimlardir”, deb marhamat qiladi.

Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam: “Dinda haddan oshishdan ehtiyot bo‘linglar. Chunki, sizlardan oldin o‘tganlarni dinda haddan oshishlik halok qilgandir” deb uqtirganlar. 

Shunday ekan, bugungi kundagi ko‘plab muammolarning ildizi mutaassiblik va haddan oshish ekanligini hammamiz chuqur anglashimiz lozim. Xulosa o‘rnida, bu kabi muammolarning yechimi sifatida Faqih doktor Vahba Mustafo Zuhayliy janoblarining ushbu so‘zlarini keltirish bilan yakunlaymiz: “Islom mo‘tadil din bo‘lib haqiqatlardan birortasida chetga chiqishga yoki haddan oshishga yo‘l qo‘ymasligini anglatadi. Islomda va boshqa dinlarda dinda haddan oshish ham, e’tiqodda bir taraflama va g‘ayritabiiy bo‘lish ham, haddan tashqari qattiq olish ham, juda bo‘sh qo‘yib yuborish ham yo‘q…”. 

Alloh ta’olo barchamizni haq yo‘ldan adashtirmasin.

Kosonsoy tumani "Sodod" jome masjidi imom-xatibi

Bahodir Mirfayziyev

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA