Islom dinida kasalni ziyorat qilish eng ulug' savobli amallardan biri hisoblanadi. Barcha ezgu amallar kabi bu ishni ham astoydil, ixlos bilan ado etish lozim. Kishi bemor bo'lganda sog' paytidan ko'ra yaxshiroq amal yoziladi. Uning har bir holati ibodat qilgan bilan teng.
Janobi Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallam: “Kasalning ingrashi – tasbeh, ohi – tahlil, nafasi – sadaqa, uyqusi – ibodatdir, bir tomondan ikkinchi tomonga ag'darilishi – Alloh yo'lida jiddu jahddir. Unga sog'lik vaqtidagi amaldan yaxshiroq amal yoziladi”, – dedilar.
Kasallik tufayli musulmon kishi ulkan ajru savobni qo'lga kiritadi, gunohlari kechiriladi. Janobi Rasululloh sallallohu alayhi vasallam aytadilar: “Mo'min kishiga etgan har bir musibat uchun – kasallik, qiyinchilik, alam, notinchlik, g'am-tashvish, hattoki kirgan bir tikan uchun ham ulkan savoblarga sazovor bo'lishi bilan birga, o'sha etgan musibatlar evaziga bandachilik bilan qilgan saxvu xatolari kechirib yuboriladi".
Alloh taolo har kimga ham dard beravermac ekan, balki dardni O'zining suygan bandasiga uning amal daftariga yaxshiroq amal yozilishi uchun, uning gunohlarini kechirib darajasini ko'tarish uchun berar ekan.
Shu bilan birga, bemorni ziyorat qilishning fazli ham ulug'. Bemorni ko'rgani, hol-ahvolini so'ragani borgan kishi ham ulkan ajru savobni qo'lga kiritadi.
Ibn Umar rivoyat qiladilar. Hazrati Payg'ambar alayhissalom: “Kim kasalni ziyorat qilsa, go'yoki Alloh yo'lida bir kun ro'za tutgandekdir. Bir kuni etti yuz kunga teng”, – dedilar. Yana bir hadisi shariflarida Janobi Rasululloh sallallohu alayhi vasallam marhamat qiladilar: “Kimki kasal yotgan odamni ko'rgani borsa, osmondan bir nido keladiki: “Yaxshi ish qilding, qadaming qutlug' bo'ldi, sen o'zing uchun jannatdan joy tayyorlading”, – dedilar (Imom Termiziy rivoyatlari).
Shu bois bemor odamni ziyorat qilgani borganda undan duo so'rashni ham unutmaslik kerak. Zero, Allohning bergan dardiga sabr qilib yotgan bemorning duosi, albatta, ijobat bo'ladi. Bu haqda Janobi Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallam: “Agar hasta-bemor kimsani oldiga borsangiz, sizni haqqingizga duoi xayr qilishini so'rang, chunki uning duosi farishtalarni duosi kabi ijobat bo'ladi”, – deb marhamat qildilar.
Demak, biror-bir orzu niyatingiz bo'lsa, ijobat bo'lishini xohlasak, ulkan savob istasak, bemor yaqinimizni yo'qlashimiz kerak ekan. Shunda nafaqat ajrga ega bo'lamiz, balki undan duo olib xojatimiz ravo bo'ladi.
Janobi Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallam: “Musulmon kishi qachon kasal do'stini ziyoratiga borsa, to u qaytib kelgunicha jannat bog'lari ichra sayr qilib yurgan bo'ladi”, – deb marhamat qildilar (Imom Muslim rivoyatlari).
Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladilar. Hazrati Payg'ambar alayhissalom kasallarni borib ko'rardilar va: “Yo Alloh, insonlarning Parvardigori, kasallikni ketkazgin, shifo bergin, O'zing shifo beruvchisan, O'zingning shifoingdan o'zga shifo yo'q, kasalni tashlab qo'ymaydigan shifo berishni so'rayman”, desa, Alloh uning bu kasalligiga shifo beradi, – dedilar» (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).
Uzoq umr ko'rishi va sog'ayib ketishini aytib kasalni xushnud etish tavsiya etilgan amallardandir. Abu Said Hudriy raziyallohu anhu rivoyat qiladilar, Hazrati Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallam: “Agar kasalning oldiga kirsangizlar, unga umri haqida tasalli beringizlar. Chunki u biron narsani qaytarmaydi va kasalni xushnud etadi”, – dedilar (Imom Termiziy va Imom Ibn Moja rivoyatlari).
Ma'lumki, xasta odam, ayniqsa, ancha muddat yotgan bo'lsa, injiqtabiat, ko'ngli juda nozik bo'lib qoladi. Bunday holga tushgan kishi muloyimlik va shirin so'zga ehtiyojmand bo'lib qolishi tabiiy. Inchunin, kasal ziyoratiga borgan kishi mazkur holatlarni, albatta inobatga olib shirin so'zlarni aytishi kerak.
Albatta, yuqorida zikr qilingan hadisi shariflar va shu asosdagi fikr-mulohazalar odatiy turmush tarzimizga xos bo'lgan ishlardir. Ayni paytdagi karantin holatida bemor yaqinimiz yo do'stimizni telefon orqali hol-ahvol so'rashimiz, dardmand birodarimizning yonidagi kishilar orqali dori-darmon yo zarur oziq-ovqat uchun elektron shaklda pul o'tkazib, duosini olishimiz bugungi kunda juda ham zarur va beqiyos savobli ishlardandir!
Alloh taolo barchalarimizni xayrli ishlarga haris qilsin, bemorlarimizga komil shifo bersin, bir-birimizga mehr-oqibatli bo'lishimizni nasib etsin!
Uyda yotgan, shifoxonada yotgan barcha-barcha bemorlarimizga Mehribon Parvardigorimiz O'zi shifosini bersin! Tez kunlarda yaxshi bo'lib, oilalari bilan doimo sog'-omon bo'lishsin!
Ibrohimjon INOMOV,
O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi o'rinbosari
Hayotda ba’zi yo‘qotishlar bo‘ladi — vaqt o‘tib, o‘rni to‘lib ketadi. Ammo shunday yo‘qotishlar bor-ki, ularning o‘rnini hech narsa to‘ldira olmaydi. Ana shunday bebaho ne’matlardan biri — ulamolardir. Bugun ular bizning oramizda bor, ammo ertaga bo‘lmasligi mumkin. Ular bitta-bitta ketishmoqda. Biz yesa, afsuski, ko‘p hollarda bu haqiqatning anglab yetmayapmiz.
"موت العالم موت العالم"
— ya’ni “Olimning o‘limi – olamning o‘limidir” degan mashhur ibora bor.
Yana shu mazmunda Imom Bayhaqiyning rivoyati keltiriladi:
"موت العالم مصيبة لا تُجبر، وثلمة لا تسد، ونجم طُمِس، موت قبيلة أيسر من موت عالم."
"Olimning o‘limi — tuzatib bo‘lmaydigan musibat, to‘ldirib bo‘lmaydigan bo‘shliq, so‘nib qolgan yulduzdir. Bir qabilaning yo‘q bo‘lishi, bir olimning o‘limidan yengilroqdir."
Chunki olimlarning o‘limi bilan faqat bir inson emas, butun bir jamiyat ruhiy, ilmiy va axloqiy jihatdan zararga uchraydi, ma’nan qulab boradi. Aynan shuning uchun olimning o‘limi “olamning o‘limi”ga tenglashtirilgan.
Zero olimlar — faqat kitob o‘qib, dars beradigan odamlar emas. Ular — yo‘l ko‘rsatuvchi, haqqa chaqiruvchi, haqiqatni mudofaa qiluvchilardir.
Ular yillar davomida ilm o‘rganishdi, sabr bilan odamlarga yetkazishdi, o‘z hayotlarini ummatga bag‘ishlashdi. Endi esa, bitta-bitta o‘tib ketishyapti...
Kecha Abduqahhor domla Shoshiy (1969-1987 yillar – O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy boshqarmasi Xalqaro bo‘limi mudiri, 1969-1982 yillar – Buxorodagi Mir Arab madrasasi direktori, 1982-1987 yillar – Toshkent Islom instituti rektori) olamdan o‘tgan edilar.
Bugun esa yana katta musibat - yurtimizning zabardas ulamolaridan biri ustoz Ibrohimjon domla Qodirov vafot etdilar. Domla umrlarining oxirigacha masjidlarda imomlik qilib, din xizmatida bo‘lgan peshvolardan, yuzlab shogirdlarni tarbiya qilgan ustozlardan edilar. Ustozimiz Yorqinjon domla rahimahulloh ham aynan shu kishida tahsil olgan edilar.
Shunday ulamolar birma-bir o‘tib borishmoqda. Biz o‘tgan ulamolarimiz haqqiga duo qilib, hozirda hayot bo‘lib turganlarini qadrlariga yetishimiz kerak.
Ularning so‘zlariga quloq tutib ehtirom ko‘rsatish, aloqani mustahkamlab, imkon boricha ko‘proq foydalanib qolishimiz va farzandlarimizni ularga yaqinlashtirishimiz kerak.
Lekin biz ulamolarimizni tiriklik chog‘ida qadrlash o‘rniga, chetga chiqib olib, din, millat dushmanlari "tegirmoniga suv quyib" ulamolarni obro‘sizlantirayotganlar va bu orqali yurtimiz peshvolari bilan ommani bog‘lab turgan ipni uzib, musulmonlar birligini parchalayotganlar so‘ziga uchib qolyapmiz. Ularga ishonib, ulamolarimizning so‘zlariga quloq tutmay g‘iybat, tuhmat qilib, ranjitamiz. Vafot etganlaridan keyin esa tobutlarini talashib, yig‘lab-sixtab, pushaymon bo‘lib qolaveramiz.
Yorqinjon domla rahimahulloh bir suhbatlarida aytgan edilar:
“Ko‘rsangiz ko‘zingiz quvnaydigan, jannatning hidi kelib turadigan zabardas olimlar, ahli ilmlar bor. Tirikligida birov ikkita non olib xabar olmaydi. Olimlarni qadrlamaydi.... Vafotidan keyin esa aziz bo‘ladi. Tirikligida tekinga qilgan suhbatiga bir kilometr yurib bormagan odamlar, o‘lganidan keyin yuzlab kilometr masofalardan yo‘l bosib keladi. Ko‘tar-ko‘tar qiladi. Qadrlamabmiz, ko‘rishmabmiz, shu yerda shunday olim kishi bor ekan bilmabmiz, deb yuraveradi”.
Xullas, ulamolarni g‘animat bilaylik. Ular xalqimizga katta ne’mat, ne’matni qadrlamasak undan ajralish bilan sinalamiz. Keyingi pushaymon esa aslo foyda bermaydi.
Muhammad Zarif Muhammad Olim o‘g‘li