Yaratganga behisob shukr, ibodatlarga qodir qilib qo'ydi. Ammo Ramazonda gavjum bo'lgan masjidlarimiz bugun nega farz namozlarda o'sha fayzni, odamlarimiz o'sha ishtiyoqni saqlab qola olmasligi haqida o'ylab, bir nimasini yo'qotganday bo'ladi kishi...
Ulug' zohid Shaqiq ibn Ibro him bunday deganlari rivoyat qilinadi: “Amalning go'zalligi uch narsa bilan. Birinchisi, amalni Alloh taolodan deb bilish, bu xudbinlikni yo'qotadi.
Ikkinchisi, amalda Alloh roziligini istash, bu bilan hoyu havas so'ndiri ladi. Uchinchisi, savobni Alloh taolodan kutish, bu esa tama va riyoni yo'qotadi”. “Amalini Allohdan deb bilish”ning ma'nosi shuki, kishi bir amalni bajarishga muvaffaq qilinsa, bu Allohning inoyatidir. Buni bilgan odam shukr bilan mashg'ul bo'lib, amaliga mag'rurlanmaydi.
“Amalida Allohning roziligini istash” degani shu: amaliga qaraydi, agar u Alloh rizosi uchun qilingan bo'lsa, u amalga oshadi, inshoalloh. Agar unda Alloh rizosi bo'lmasa, behudadir. Chunki Alloh taolo:
“...Zero, nafs yomonlikka undovchidir” (Yusuf surasi, 53-oyat) deb marhamat qilgan.
Ya'ni, nafs yomonlikka, hoyu havasga undab turadi.
“Savobni Allohdan kutish”ning ma'nosiesa har bir amalni xolis Alloh uchun bajarib, odamlarning so'zlariga quloq solmaslik, maqtov eshitsa, xursand bo'lmaslikdir.
Bir hakim zot aytadi:
– Amalni qay yo'sinda bajarishni cho'pondan o'rganish kerak.
– Qanday qilib?
– Cho'pon qo'ylari yonida namoz o'qirkan, qo'ylardan maqtov kutmaydi...
Har bir amal qiluvchi shunday yo'l tutmog'i lozimki, unga kimdir nazarlab tursada, xalqning oldida yoki yolg'iz holda bo'lsin, odamlardan olqish kutmasligi kerak.
Hakimlardan yana biri aytadi: “Amal durust bo'lishi uchun to'rt narsaga muhtojdir.
Birinchisi, amaldan oldin ilm o'rganish. Chunki amal ilm bilan durust bo'ladi. Agar amal ilmsiz bo'lsa, uni buzuvchi narsalar tuzuvchi narsalardan ko'p bo'ladi.
Ikkinchisi, amalni niyat bilan boshlash.
Zero, amal niyat bilan paydo bo'ladi. Shunga binoan, ro'za, namoz, haj, zakot va ibodatlar niyat bilan sahih bo'ladi. Shuning uchun amalning boshi niyat bo'lishi kerak.
Uchinchisi, amal qilayotganda sabrli bo'lish. Zero, amal huzur va sakinat bilan
ado qilinsin. To'rtinchisi, ixlosli bo'lish. Chunki ixlossiz amal qabul bo'lmaydi. Amal ixlos bilan qilingan taqdirdagina Alloh qabul etib, boshqa qullarining qalblarini senga moyil qilib qo'yadi”.
Hulosa shu – ibodatga, har qanday yaxshi amalga chog'langanimizda “xolis Alloh uchun” deymiz. Shuni to'la idrok qilib, borlig'imiz bilan aytishni odat qilaylik. Shunda amallarimiz ikki dunyomiz uchun manfaatli bo'ladi, inshoalloh.
Abdulaziz ABDULLAYeV,
Qamashi tumanidagi “Chim” jome masjidi imom-xatibi
Hidoyat jurnalining 5 soni (2021)
Savol: Namozdan keyin imom «Oyatal kursiy»ni boshidan o‘qiganda jamoat qolganini ichida davom ettiradimi yoki boshidan boshlaydimi? Zikrlarni aytishdachi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Namozdan keyin oyatal kursiy va tasbehlarni aytish mustahab amal sanalib, ularni imom ham, jamoat ham o‘qishlari mandub, ya’ni go‘zal va savobli ish hisoblanadi. Shuning uchun imom boshlab berganidan keyin jamoatdagilar ham oyatal kursiyni boshidan o‘qiydilar.
Shuningdek, tasbehlarni 33 tadan aytadilar. Imom ularni ovoz chiqarib boshlab berishining sababi jamoatga aytiladigan zikrni eslatish uchundir.
Payg‘ambarimiz alayhissalom farz namozlardan keyin «Oyatal kursiy»ni o‘qishning fazilati haqida bunday deydilar: “Kim har bir farz namozidan keyin Oyatal kursiyni o‘qisa, keyingi namozgacha Alloh taoloning zimmasida bo‘ladi” (Imom Tabaroniy rivoyatlari).
Boshqa bir hadisi sharifda bunday deyiladi:
“Kim har bir farz namozning ortidan Oyatal kursiyni o‘qisa, uni jannatga kirishdan faqatgina o‘lim to‘sib turadi” (Imom Nasoiy rivoyati).
Namozdan keyin tasbehlarni aytish borasida Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim har namozdan keyin o‘ttiz uch marta Allohga tasbeh aytsa, o‘ttiz uch marta Allohga hamd aytsa, o‘ttiz uch marta Allohu akbar”, desa hammasi to‘qson to‘qqiz bo‘ladi. Yuzinchisida “Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu lahul mulku va lahul hamdu va huva ala kulli shayin qodiyr”ni aytsa, uning gunohlari dengiz ko‘piklaricha bo‘lsa ham mag‘firat qilinadi”, deyilgan (Imom Muslim rivoyati).
Shunga ko‘ra imom domla “Subhanalloh”, “Alhamdulillah”, “Allohu akbar” deyishi o‘zi uchun hisobga o‘tadi. Jamoatdagi namozxonlar 33 tadan o‘zlari aytishlari kerak bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.