Mahmudxo'ja Behbudiy tavalludining 147 yilligi...
Ma'rifatparvar jadidchilik harakatining asoschisi, dramaturg, publitsist, din va jamoat arbobi – Mahmudxo'ja Behbudiy 1875 yili 19 yanvarda Samarqandda tug'ilgan.
Olimlar fikricha, alloma o'n sakkiz yoshidan qozixonada mirzalik qiladi, qozi, muftiy darajasiga ko'tariladi. Behbudiy haj safarida bo'lgan chog'ida Arabiston, Misr, Turkiya kabi davlatlarda bo'lgan.
Behbudiy Turkistonda birinchilardan bo'lib yangi usul maktablarini tashkil qilish va ular uchun darsliklar yozgan taraqqiyparvarlardan sanaladi.
Mahmudxo'ja Behbudiy "Risolai asbobi savod" ("Savod chiqarish kitobi", 1904), "Risolai jug'rofiyai umroniy" ("Aholi geografiyasiga kirish", 1905), "Muntahabi jug'rofiyai umumiy" ("Qisqacha umumiy geografiya", 1906), "Amaliyoti islom" (1908), (1909) kabi kitoblarni chop ettiradi.
Mahmudxo'ja Behbudiy 1917 yil noyabr' oyida tashkil topgan Turkiston Muxtoriyati asoschilaridan biri, o'lka xalqlarining istiqloli yo'lida ma'naviy yo'lboshchilaridan bo'ldi. Alloma sho'rolar, kommunistik mafkura tizimining qing'irliklari, kirdikorlarini ko'ra bilgan. Millatni tanazzulga etaklovchi illatlarni ro'y-rost fosh etgan. Ma'rifat yo'lida el-ulus ko'zini ochishni umr mazmuni, deb bilgan.
Mamlakatimiz etakchisi g'oyasi asosida 2020 yilda Mahmudxo'ja Behbudiy tavalludining 145 yilligi yurtimizda keng nishonlandi. Ma'rifatparvar jadid bobomiz hayoti, faoliyatiga oid hujjatli fil'm suratga olindi. Uning asarlari chop etilmoqda.
O'zA xabariga ko'ra, poytaxtimizdagi "Adiblar xiyoboni"da Mahmudxo'ja Behbudiy haykali o'rnatildi. Ayni paytda olimlarimiz Behbudiy faoliyatiga oid hali ko'plab tadqiqotlar olib borilishi zarurligini ta'kidlamoqdalar. Bu esa ma'rifatparvar jadid bobolarimiz hayotiga oid yangi ma'lumotlarga ega bo'lishga zamin yaratishi, shubhasiz.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
2025 yilgi Haj safarida ishtirok etgan yurtdoshlarimiz “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” tashabbusi doirasida faol ish olib bormoqdalar. Ushbu tashabbus doirasidagi navbatdagi namunaviy-amaliy tadbir Farg‘ona viloyati Dang‘ara tumanida bo‘lib o‘tdi.
Tadbirda O‘zbekiston musulmonlari idorasi Farg‘ona viloyati vakili, viloyat bosh imom-xatibi Ubaydulloh domla Abdullayev ishtirok etib, tadbirga boshchilik qildi. “Sayyid Ahmadxon hoji” jome masjidida o‘tkazilgan yig‘ilishda tajribali imom-xatiblardan iborat Ishchi guruh tuzilib, ustuvor vazifalar belgilab olindi.
Ishchi guruh uch yo‘nalishda faoliyat olib bordi. Jumladan:
– Hajdan qaytgan ziyoratchilar ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarga jalb etildi;
– 65 ta oilaga borilib, ma’naviy suhbat va amaliy yordamlar ko‘rsatildi;
– 9 ta xonadondagi ruhiy-ma’naviy qiyinchiliklar o‘rganilib, maslahatlar berildi.
– Oilaviy kelishmovchilik sababli notinch bo‘lib turgan oilalarga suhbat va nasihatlar o‘tkazildi. Natijada 2 ta arazlashgan oila yarashtirilib, 1 ta ajrimning oldi olindi;
– Sudlanganlar, jazo muddatini o‘tayotganlar hamda ularning oilalari bilan muloqot qilindi.
– Nogiron va ehtiyojmandlar holidan xabar olinib, moddiy-ma’naviy ko‘mak ko‘rsatildi.
Tumanning Taptiqsaroy mahallasida yong‘in oqibatida zarar ko‘rgan xonadonni qayta ta’mirlash ishlari homiylar va hojilar ko‘magida boshlab yuborildi. Bosh imom-xatib Ubaydulloh domla ushbu xonadonga tashrif buyurib, muloqot qildi hamda tavsiyalar berdi.
Bundan tashqari, “Doimobod” mahallasidan bo‘lgan, nogironligi bor fuqaroning uyiga ham tashrif uyushtirilib, tugallanmagan uy qurilishi uchun zarur qurilish materiallari yetkazildi.
Peshin namozidan so‘ng Ishchi guruh tarkibidagi iqtidorli imom-xatiblar jamoatga ma’ruza qilib, tinchlik, osoyishtalik va xalq farovonligi uchun duo qildilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Farg‘ona viloyati vakilligi
Matbuot xizmati