Vaqtni g'animat bilishga yordam beradigan eng muhim narsalar sifatida quyidagilarni aytish mumkin:
1. ishlarni tartiblash;
2. bekorchilik va behuda o'tirishlardan uzoqlashish;
3. barcha ishlarda ortiqchalaridan voz kechish;
4. vaqtu daqiqalarni qadrlaydigan oqil, zakiy va tirishqoq kishilar bilan do'st bo'lish;
5. tarjimai hollari kishini rag'batlantiradigan buyuk ulamolar haqidagi xabarlarni o'qish;
6. ilmiy yutuqlarga erishishda vaqtga e'tibor berish lazzatini tuyish;
7. mutolaadan lazzatlanish;
8. ma'rifat va xabardorligini oshirishda bardavom bo'lish;
9. ma'lumotlarni tahqiq qilishda to'liq band bo'lish va hokazolardir.
Bularning bari sizga vaqt qadrini hamda uni muhofaza qilishni anglatadi. Sizni vaqtni yo'q qiluvchi emas, uni kasb qiluvchi qilib, vaqtni zoye qiluvchi emas, uni muhofaza etuvchi qilib tarbiyalaydi.
"Ulamolar nazdida vaqtning qadri" kitobidan.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam bunday deganlar: “Musulmonning (boshqa) musulmon zimmasidagi haqqi oltitadir: “Unga ro‘baro‘ kelsang, salom ber, sen (biror narsaga) taklif etsa, uni qabul qil, sendan nasihat so‘rasa, unga nasihat qil, agar aksirib, Allohga hamd aytsa, unga tashmit ayt, betob bo‘lsa, uni ziyorat qil, vafot etsa, (janozasiga) ergash (ya’ni qatnash)” dedilar” ( Imom Muslim rivoyati). Bu olti haqning biri nasihat berishdir. Agar musulmon boshqa musulmondan nasihat so‘rab kelsa, unga xolis nasihat berishi lozim. Zero, nasihat qilish har bir mo‘min-musulmonning boshqa mo‘min-musulmondagi haqlaridan biridir.
Nasihat qilishning quyidagi odoblari bor:
Xulosa qilib aytamizki, har tomonlama yaxshi niyatda, ta’sirchan uslubda, samimiyat bilan qilingan nasihat katta ajr-savoblarga sabab bo‘ladi. U insonlar o‘rtasida yomonlikni mavh qilib, yaxshilikni bardavom bo‘lishi uchun xizmat qiladi.
Ruhiddin Akbarov,
O‘zbekiston musulmonlar idorasining
Qashqadaryo viloyati vakilligi xodimi