Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Oktabr, 2025   |   23 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:16
Quyosh
06:35
Peshin
12:14
Asr
15:59
Shom
17:46
Xufton
18:58
Bismillah
15 Oktabr, 2025, 23 Rabi`us soni, 1447

Har ko'ngil bir ka'badir

12.01.2022   6558   5 min.
Har ko'ngil bir ka'badir

Qalb inson ko'kragidagi bir parcha go'sht bo'lib, xatari ulkan, ta'siri esa kattadir. Uning salohiyati butun tana va jamiyki a'zolar salohiyatidir. Uning fasodga yuz tutishi esa jasadning bari va jamiyki a'zolarning fasodga yuz tutishidir. No''mon ibn Bashir roziyallohu anhudan rivoyat, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning shunday deyayotganlarini eshitdim: «Ogoh bo'ling! Tanada bir parcha go'sht bor. Agar u salohiyatli bo'lsa, jasadning bari salohiyatli bo'ladi. Agar u fasodga yuz tutsa, jasadning bari fasodga yuz tutadi. Ogoh bo'ling!

Pokiza qalb bu – insonning qalbini iymon hamda Alloh azza va jallaga bo'lgan bandalik tozalab qo'ygan bo'lishini ifoda etadi. Bas, shunda ushbu qalb insonlardan etishi mumkin bo'lgan ozorlarni, u er-bu erlardan tegishi mumkin bo'lgan haqorat tomchilarini ko'tara oladi va toza, oppoq bo'lib qoladi. Har qachonki unga qora nuqta suqulib kirmoqchi bo'lsa, uning Alloh taologa bo'lgan bandaligi uni eritib yo'q qiladi va yana toza, oppoq bo'lib qolaveradi. Mana shu toza qalbdir.

Mavlono Jaloliddin Rumiy yozadilar:

 «Ka'ba Ozarning o'g'li Ibrohim Halilulloh qurgan imorat. ko'ngil esa Aziz va Jalil bo'lgan Alloh taoloning nazargohidir, (boqadigan eridir)...»

Rumiy hazratlari Ka'bani kamsitayotganlari yo'q aslo... Demoqchi bo'layaptiki Ka'ba muqaddas bo'lishiga qaramay, moddiy ashyolardan bino bo'lgan... Zarar ko'rsa, nurasa, yiqilsa uni ta'mirlash yoki yanada mukammal shaklda tiklash mumkin...

Ammo uning ham mavjudligiga sabab bo'lgan Insonning Alloh nazargohi va iymon jilvagohi Ko'ngli bir sinsa, ta'mirlash imkonsiz...

Ko'ngil haqida so'zlar ekanmiz, yuraklarimizni bir sog'inch to'ldiradi. Bu eng hassos va eng toza qalb sohibi janobi Payg'ambarimizning sog'inchlaridir...

Sarvari koinot sollallohu alayhi va sallam hamisha bolalar, xasta, keksa, kimsasiz, faqir, beva, bechora kishilarning ko'nglini olib, barchaga birdek shavqat bilan munosabatda bo'lganlar...

Bir bayramda hamma shodu-xurram turgan chog'ida, ota-onasi yo'qligidan ezilib, bir chetda turgan etim bolaga:

- «Men sening otangman, o'ksinma» – deb hadyalar berganlar...

Ko'ngilini olish, etimligini bildirmaslik uchun ko'chada o'sha bola aytganidek tuya bo'lganlar...

To'rt oyoqlab, bolani elkalariga mindirib, sallalari peshini jilov qilib, «suvoriy»lariga tutqazgan cheksiz shafqatu rahmatning timsoli Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdir...

Oqko'ngillilik va qalb pokizaligi...  Bular odamlarda topilishi qiyin bo'lgan og'ir ibodat.

Go'zallikni ko'rish uchun go'zal qalbli bo'lish kerak.  Gina va nafratni o'zida jamlagan qalb yaxshilikni qanday ko'radi, bag'rikenglik yo'lini qanday tutadi?!

Hasaddan yonayotgan qalb qanday qilib o'zi yaxshi ko'rgan narsani boshqaga ilina oladi?!

Birovlar aybini, qabohatni qidirgan qalb go'zal xislatlarni qayerdan ko'ra olsin?!

Atrof olam go'zalligini ko'rish uchun pokiza qalb ko'zi bilan qarash lozim. Bo'lmasa  qalbda bino qilganing qora devordan o'zga narsa ko'rinmaydi ko'zga...

Bilasizmi, biz qalbimiz orqali ulashgan mehr, bir insonni xursand qiladi,  shu insondagi xursandchilik tugagunicha, bizni hayot boshqa tarafdan xursand qiladi. Aksincha bizdan berilgan yomonlik, nafrat ham bir insonni qalbini og'rishiga sabab bo'lib,  toki u insonni qalb og'rig'i bitmagunicha, og'riq bergan insonda salbiy o'zgarishlar kuzatilar ekan...

Bir kun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Oisha roziyallohu anhodan xursand bo'lib, “Ey Oisha, mendan xohlagan narsangni so'ra” dedilar. Oisha roziyallohu anho juda ham ziyrak ayol edilar, bu fursatni qo'ldan boy bermaslik uchun eng yaxshi narsani so'rashni qasd qildilar va “Bu borada otam bilan maslahatlashsam” dedilar. Chunonchi Abu Bakr roziyallohu anhuning huzurlariga borib voqe'ani bayon qildilar. Abu Bakr roziyallohu anhu : “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam me'rojga chiqqanlarida Alloh taolo u zotga sirlarni aytgan. O'shalardan birini aytib berishlarini so'ra” dedilar. Oisha onamiz roziyallohu anho o'sha narsani so'radilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam : “Robbim menga me'roj kechasida “Mening nazdimda mo'minning darajasi shu darajada yuqoriki, qaysi bir mo'min boshqa bir mo'minning qalbiga xursandchilik solsa, albatta jannatiy bo'ladi” dedi”, dedilar. Oisha roziyallohu anho xursand bo'lib Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhuga bu gapni etkazgan edilar Abu Bakr qattiq yig'ladilar. Oisha roziyallohu anho “Nega yig'laysiz, axir bu xursandchilik xabar emasmi” deganlarida, “Bu, mo'minning qalbi Alloh taoloning nazdida shu darajada qadrliki, kim unga ozor etkazsa, do'zaxiydir” degani bo'ladi – dedilar.

Vaqtinchalik omonatga berilgan qalblarimiz pokiza, amallarimiz solix xamda Alloxning roziligini topadigan savobli ishlarda bardavom bo'lib, atrofdagi insonlarning ko'nglini xursand qilish barchamizga nasib qilsin.

Yangiyo'l tumani

Imom sulton jome masjidi Imom xatibi O.Narzullayev

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Ona sutining foydalari

15.10.2025   3064   3 min.
Ona sutining foydalari

Alloh taolo Qur’oni karimda: “Onalar bolalarini to‘la ikki yil emizadilar. (Bu muddat) emizishni kamoliga yetkazishni istovchilar uchundir” (Baqara surasi, 233-oyat), deya marhamat qilgan.

 

Darvoqe, go‘dak sog‘lom unib-o‘sishi uchun zarur bo‘lgan barcha oziq moddalarni Alloh taolo ona suti tarkibiga joylab qo‘ygan. Ona suti tarkibidagi mikroelementlar miqdori go‘dak tanasidagi ehtiyojga ko‘ra ko‘payib yo kamayib turadi. Ayniqsa, go‘dak olti oylik bo‘lgunga qadar uning oziqaga bo‘lgan ehtiyoji faqat ona suti hisobiga ta’minlanadi.

 

Noyob xususiyatlari

1. Mikroblar tushish ehtimoli mavjud emas.

2. 36–37 darajada bo‘lib, bolaning tana haroratiga muvofiq.

3. Oshqozonga asta-sekin va oz-ozdan tushadi, tarkibiy qismi to‘la holda parchalanmay so‘riladi.

4. Tarkibida yuqumli kasalliklardan himoyalovchi immun tanachalar hamda hazm jarayonini yaxshilovchi fermentlar bor.

 

Ko‘payishi uchun

 

Abu Ali ibn Sino emizikli ayolning suti ko‘payishi uchun, eng avvalo, uning asabi tinch bo‘lishi va ko‘p uxlashi kerakligini aytgan. Yana sut ko‘pa­yishi uchun emizikli ayollar sut mahsulotlarini ko‘proq iste’mol qilishlari zarur. Sutni shirchoy qilib, ichiga yog‘ yoki yong‘oq solib ichish juda foydali. Emizishdan 20 daqiqa oldin, albatta, biror-bir suyuqlik ichish zarur. Kunda kamida ikki mahal issiq suyuq ovqat iste’mol qilishga odatlanish ham ona sutini ko‘paytiradi. Guruchli taomlar, ayniqsa, palov hamda moshli taomlar ona sutini ko‘paytirish xususiyatiga ega.

 

Ona suti bilan oziqlangan bolalar har tomonlama yaxshi rivojlanadi. Raxit, kamqonlik, oshqozon-ichak faoliyatining buzilishi kabi xastalik­lar ularda deyarli kuzatilmaydi. Shunga qaramay, keyingi yillarda onalar har xil sabablarga ko‘ra farzandlarini sun’iy oziqlar bilan ulg‘aytirmoqda. Ba’zilari mehnat faoliyatidan ajrab qolmasligi, ayrimlari qomatlarini saqlab qolish maqsadida... Suti yo‘qligi yo yaroqsizligi sabab bo‘layotganlari ozchilikni tashkil etadi.

 

Ziyod Sahmiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallam (bolani) esi past ayolga emizishdan qaytardilar (albatta, sut egasiga o‘xshaydi) (Imom Abu Dovud rivoyati).

 

Ushbu hadis chaqaloqlarni sun’iy oziqlar bilan boqishdan ham qaytaradi. Chunki u tarkibi, oziqaviyligi, jismoniy va ruhiy salomatlikka ko‘rsatadigan ta’siri jihatidan esi past onaning sutidan ko‘ra bolaga zararliroq.

 

Sun’iy sutning oqibati

 

Ona sutining mo‘jizaviylik xususiyatlari bilan sun’iy sut va bo‘tqalar tarkibi solishtirilib o‘rganib chiqilgan. Tadqiqotlar natijasidan bittasini keltirish kifoya: ona suti tarkibida qandning 150 turi mavjud. Ma’lum bo‘lishicha, mazkur qand moddalari hazm jarayoni va keyingi jarayonda muhim ahamiyat kasb etadi. Sun’iy sutlarning birortasida bu ko‘rsatkich bir yoki ikki turdan ortiq emas. Sun’iy oziqalar  kunda-kunora bolalarda qab­ziyat paydo qiladi. Ko‘p hollarda buni bartaraf etish uchun kimyo­viy dorilar qo‘llanadi.

 

Ona suti – Alloh tomonidan go‘daklar uchun yaratilgan tabiiy-fitriy ofiyat qo‘rg‘oni. Ana shu mo‘jizakor sutdan uzrsiz foydalanmaslik esa Yaratgan tomonidan berilgan imkoniyatdan voz kechish demak.

 

Aziza RAHMATOVA,

Samarqand tumani bosh otinoyisi

(Mo‘minalar” jurnali 2024 yil 5-son )

 

Maqolalar