Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyul, 2025   |   15 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:17
Quyosh
04:59
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyul, 2025, 15 Muharram, 1447

Alloh haqida hamisha yaxshi gumonda bo'ling!

03.01.2022   2400   6 min.
Alloh haqida hamisha yaxshi gumonda bo'ling!

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam masjidda e'tikof o'tirgan edilar. Kechasi Sofiya roziyallohu anho onamiz u zotning ziyoratlariga bordilar, biroz gaplashishdi, so'ng Sofiya onamiz uylariga ketmoqchi bo'ldilar. Nabiy alayhissalom kuzatgani turdilar.

Shunda ansoriylardan ikki kishi o'tib qoldi. Ular Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamni ko'rishlari bilan tezlab qoldilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Shoshilmang, bu ayolim Sofiyadir", dedilar.

«Subhanalloh! Yo Allohning Rasuli!» deyishdi. Ya'ni sizga hech qachon shubha qilmaymiz. Siz Allohning payg'ambarisiz.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Albatta, shayton insonning qon yurar joyida yuradi. Men u sizning qalbingizga biror narsani yoki yomonlikni otishdan qo'rqdim", dedilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning bu hadislaridan juda ko'plab saboqlar olish mumkin.

Birinchidan, odamlarning fikriga yomon hayollar kelib turar ekan. Shuni bilishimiz kerakki, shayton insonni yomon fikrlar bilan g'o'zg'atadi. Masalan, ko'cha-ko'yda bir ayolni bir erkak bilan ketayotganini ko'rsak yoki kimningdir usti boshini ko'rib noto'g'ri xulosa chiqarishga shoshilamiz. Bir joyda bir tanishingizni ko'rib, darhol u haqda yomon gumonga bormang, chunki aslida uning niyati butunlay boshqa bo'lgan bo'lishi mumkin. Shuni aslo unutmangki, shayton insonni yomon yo'lga boshlash uchun doimo vasvasa qilib, yomon fikrlarga undaydi.

Ikkinchidan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ummatlarini yomon gumonga tushib qolishdan qaytarganlar. Shuning uchun, "xotirjam bo'ling, bu mening ayolim Sofiya" deb hatto sahobalarda yomon fikr tug'ilmagan bo'lsa ham, ularni turli gumonga bormasliklarining oldini oldilar.

Hamisha yaxshi fikrda bo'lish kishilar o'rtasida do'stlik va ishonch rishtalarini mustahkamlaydi. Yomon fikr insonlar orasida keng tarqalgan xavfli kasallikdir. Hatto ba'zan erkak kishi shaytonning vasvasalariga uchib, o'z ayoliga ham shubha bilan qarab, josuslik qiladi. Natijada, orada ishonch yo'qoladi.

Ba'zilar yon-atrofidagi barcha odamlarga shubha bilan qaraydi. Ular nima ish qilishsa, hammasini tahlil qiladi. Biz hamisha atrofimizdagi barcha narsaga yaxshi gumon bilan qarashga odatlanishimiz lozim.

Albatta, bundan befarq bo'lish kerak degan tushunchaga bormaslik kerak. Bu ikkisi o'rtasida katta farq bor. Masalan, narsa sotib olish va sotishda yoki boshqa muomalarda ziyrak bo'lish talab etiladi. Tekshirmay, surishtirmay ko'rganimizga ishonib ketavermasligimiz lozim. Bunday holatlarda aql-idrok yaxshi gumondan ustun qo'yilmaydi.

Yaxshi gumon qilishda ota-bobolarimiz go'zal namuna edilar. Ular biror musibatga uchrashsa hamisha "bunda bir yaxshilik bor" deb aytishardi. Misol uchun, biror idish sinib qolsa, avtohalokat ro'y bersa, biror ishlari yurishmasa "Insha Alloh bunda bir yaxshilik bor" deyishardi. Ammo biz biror musibatga uchrasak bir zumda tushkunlikka tushamiz. Biroq o'tgan ulug'larimiz "Bunda yaxshilik bor, Alloh mendan bir yomonlikni ketkazdi. Har bir kechikishda bir yaxshilik bor" deb yaxshi gumonda bo'lishardi. Biz ham hamisha Alloh haqida yaxshi gumonda bo'lishga intilishimiz kerak.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ajoyib bir voqeani rivoyat qilib berganlar: “Sizlardan oldingilar ichida 99 ta odamni o'ldirgan bir kimsa bor edi. U er yuzi ahlining eng bilimdon kishisini surishtirdi. Uni bir rohibga dalolat qilishdi. U rohibning oldiga keldi va o'zining 99 ta jonni o'ldirganini, tavba qilishiga imkon bor-yo'qligini so'radi. Rohib: “Imkon yo'q” deb javob berdi. Boyagi kimsa rohibni ham o'ldirdi va sanoqni 100 taga etkazdi. Keyin yana er yuzining eng ilmli kishisini surishtirdi. Uni bir olimga dalolat qilishdi. U borib, o'zining 100 ta jonni o'ldirganini, endi tavba qilishiga imkon bor-yo'qligini so'radi. Olim: “Imkon bor. Sen bilan tavba orasini kim to'sa oladi?! Sen falon erga bor. U erda Alloh taologa ibodat qilayotgan insonlar bor. Ular bilan birga ibodat qil. O'z eringgga qaytma. Chunki u yomon joy ekan” deb javob berdi. Boyagi kimsa aytilgan tomonga jo'nadi. Yarim yo'lga etganda, vafot etdi. U odam xususida rahmat farishtalari bilan azob farishtalari tortishdilar. Rahmat farishtalari: “Bu odam tavba qilgan holda qalbi bilan Alloh taolo sari ketayotgan edi” deyishdi. Azob farishtalari: “Bu odam hech yaxshilik qilmagan” deyishdi. Shunda ularning yoniga bir farishta odam suratida keldi. Farishtalar uni bu ishga hakam qildilar. U: “Sizlar uning yashagan joyi bilan bormoqchi bo'lgan joyini o'lchab ko'ringlar. Bu odam qaysi tarafga yaqinroq bo'lsa, o'sha tarafga hukm qilinadi” dedi. Farishtalar o'lchab ko'rsalar, u odam bormoqchi bo'lgan tarafiga yaqin ekan. Darhol uning ruhini rahmat farishtalari ko'tarib oldilar”.

Alloh haqida yaxshi gumonda bo'lishning chegarasi yo'q, chunki bu Alloh bilan muloqotning bir turidir. Alloh taolo hadisi qudsiyda bunday marhamat qilgan: "Men bandam men haqimda nima gumon qilsa, o'shandayman. U Meni zikr qilgan chog'da, Men u bilanman".

Shunday ekan, Robbingiz haqida yaxshi gumonda bo'ling. Jannatning eng oliysini so'rang, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan birga bo'lishni so'rang. Albatta, Alloh taolo bu dunyoda ham, oxiratda ham ko'plab ne'matlarini beradi.

Agar biror musibatga uchrasangiz buni sinov deb biling, Alloh sizning darajangizni ko'tarishini umid qiling. Agar biror yaxshilik etsa, buni Allohning ne'mati deb biling! Hamisha yaxshi gumon va niyatda bo'ling. Unutmangki, Alloh taolo sizga aslo yomonlikni ravo ko'rmaydi, sizga faqat yaxshiliklarni xohlaydi, shuning uchun bir qancha engilliklar bergan.

 

Davron NURMUHAMMAD

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Jamoat haqining gunohi og‘ir!

10.07.2025   379   1 min.
Jamoat haqining gunohi og‘ir!

O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi xabar berishicha, may oyining 13-sanasida bir kunda 3 mlrd so‘mlik energoresurslarini talon-toroj qilish holatlari aniqlangan. Afsuski, bugun bunday gaz va elektr energiyaga yashirincha ulanib, davlatga milliardlab zarar yetkazgan kimsalar haqidagi xabarlarni tez-tez o‘qib qolamiz.

 

Birovning, ayniqsa, xalq haqidan qo‘rqmay o‘g‘rilik orqali manfaat topmoqchi bo‘layotgan insonlar oramizda ko‘plab topiladi. Bundaylarning nazdida gaz, suv, elektr energiya tuganmas boylik. Undan har kim o‘z manfaati yo‘lida foydalanishi mumkin. Biroq bu ne’matlar xonadonlarga kirib borishi uchun minglab insonlar mehnat qilishini, davlat esa milliardlab mablag‘ sarflashini, ular ham bir kun tugab qolishini xayoliga ham keltirmaydi.

 

Aslida ushbu ne’matlardan oqilona foydalanish, isrof qilmaslik nafaqat fuqarolik majburiyatimiz, balki insoniy vazifamiz, mo‘minlik burchimizdir.

 

Aytish joizki, uyda, ishda, ko‘chada kommunal to‘lovlar atrofida aylanayotgan qator muammolar haqida ko‘p eshitamiz, ba’zan o‘zimiz uning guvohi yoki bevosita ishtirokchisiga aylanamiz. Lekin bu muammolar to‘lovni o‘z vaqtida amalga oshirmaslik yoki ayrim nobop kimsalarning qilmishi oqibatida yuzaga chiqayotgani yodimizga ham kelmaydi. To‘lovlarni imkon bo‘la turib asossiz bahonalar yoki o‘z vaqtida to‘lamaslik yoki hisoblagich jihozlarini tes­kariga aylantirish yoxud har xil hiylalar ishlatib, ularni to‘lashdan qochish davlatning va xalqning haqini yeyish hisoblanadi. Chunki tabiiy boyliklar davlat va xalq mulkidir.

 

Qolaversa, kommunal xizmatlardan foydalanish uchun har bir xonadon ta’minotchilar bilan shartnoma tuzib, qo‘l qo‘ygan va o‘zaro kelishuvda to‘lovni o‘z vaqtida ado etishga kelishgan. Shu bois to‘lovlarni vaqtida ado etishimiz shar’an ham joiz.

 

Ta’kidlash lozimki, xalqning mulkida barcha fuqarolar, xususan, kam ta’minlanganlar, nogironlar, yetim-yesirlar, keksalarning haqi bor. Ulardan foydalanishga kelganda faol bo‘lib, to‘lovga kelganda qochayotgan, paysalga solayotganlar yuqorida zikr etilgan qat­lamlarning ham haqini o‘zlashtirib, nohaq yeyayotganini bilib olsinlar. Zero, Qur’oni karimda: “Ey iymon keltirganlar, bir-bir­laringizning mollaringizni botil yo‘l bilan yemanglar” (Niso surasi 29-oyat), deya ogohlantirilgan. Shunday bo‘lgach, har bir fuqaro o‘zgalarning moliga, ayniqsa, jamoat mulkiga xiyonat etmasligi darkor! Bunga ­e’tiborsizlik oxiratda yomon oqibatlarga olib kelishi mumkin.

 

Havla binti Amr roziyallohu anho rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday deganlar: “Ba’zi bir odamlar Allohning mulki (jamoat pullari)ga xiyonat qiladi. Qiyomat kuni ular jahannamga ravona bo‘lishadi” (Imom Buxoriy rivoyati). Shunday ekan, bu masalaga jiddiy yondashishimizga to‘g‘ri keladi.

 

Shuningdek, gaz, elektr energiya va suv kabi ne’matlardan oqilona foydalanish ham dinimiz talabidir. Zero, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam: “Iqtisod qilgan kimsa kambag‘al bo‘lmas, maslahat qilgan pushaymon bo‘lmas” (“Mushkotul na­sobih”), deb tavsiya berganlar.

 

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda Nabiy sollallohu alayhi va sallam: “Solih hidoyat, go‘zal ko‘rinish va iqtisodli bo‘lish nabiylikning yetmishdan bir juzidir”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).

 

Demak, doim ahli solihlardan bo‘lib, tejamkor bo‘lish, isrofga yo‘l qo‘ymaslik, har bir narsani o‘z o‘rnida, me’yorida tasarruf qilish, keragidan ortiq, behudaga sarflamaslik nabiylikning yetmish juzidan bir juz, yetmish bo‘lagidan bir bo‘lak ekan. Buni har bir mo‘min-musulmon yaxshi anglab, hayotiga tatbiq qilishi lozim.

 

Xulosa qilib aytganda, halollik inson hayotini xotirjam, osoyishta va farovon qi­ladi. Shunday ekan, kommunal to‘lovlarni o‘z vaqtida to‘lab, xalq haqiga xiyonat qilmaylik, azizlar! 

G‘ayrat BOZOROV,

Dehqonobod tumani “Oqrabot ota”

jome masjidi imom-xatibi

Maqolalar