Halqimizning asosiy qo'shig'i
O'zbekiston Respublikasi Davlat madhiyasining matni va musiqasi O'zbekiston Respublikasining 1992 yil 10 dekabrda qabul qilingan «O'zbekiston Respublikasining Davlat madhiyasi to'g'risida»gi Qonuni bilan tasdiqlangan.
Madhiyamiz O'zbekiston Respublikasi Davlat suverenitetining ramzidir. O'zbekiston Qahramoni, xalq shoiri Abdulla Oripov she'ri, O'zbekiston xalq artisti, atoqli kompozitor Mutal Burhonov musiqasi asosida ishlab chiqilgan madhiyamizda musaffo osmonimiz, baxtli va farovon hayotimiz, xalqimizning asriy orzulari, kelajakka yorug' umidi va mustahkam ishonchi teran ifodalangan.
Eng qadimiy va eng qisqa madhiya
Yaponiya madhiyasining qo'lyozmasi X–XI asrda yozilgan bo'lib, dunyodagi eng qisqa “qo'shiq” hisoblanadi: u jami 6 qatordan iborat.
Kunchiqar yurtning rasmiy madhiyasi davlat darajasida 1999 yili tasdiqlangan.
Eng uzun va eng zerikarli madhiya
Urugvayning madhiyasi 1833 yili qabul qilingan. U dunyodagi eng uzun va shu bilan birga, eng zerikarli madhiya hisoblanadi. Mamlakat madhiyasini tinglash uchun besh daqiqa vaqt kerak bo'ladi.
“Hudoyim, qirolni va qirollikni asra!”
Buyuk Britaniya madhiyasi shu so'zlar bilan boshlanadi.
Madhiya rasmiy bo'lmasa-da, hech qanday huquqiy hujjatga asoslanmagan, lekin uni kuylash an'anaga aylangan.
Madhiya bir necha marta qayta tahrir qilingan.
So'z va musiqa muallifi Genri Keri bo'lib, u bir lordning o'g'li bo'lgan.
Taylandning eski madhiyasini rus yozib bergan
Siam qirolligining munosabatlari Rossiya bilan yaxshi bo'lgan. 1939 yilgacha Tayland “Zamonaviy Tayland” deb nomlanganini ko'pchilik bilmasa kerak. O'shanda qirol Siam madhiyani yaratish uchun tanlov e'lon qiladi. Tanlovda rus bastakori Pyotr Andreevich Schurovskiy g'olib bo'ladi. Schurovskiyning musiqasi madhiyaga kirtilgan va 1939 yilgacha mamlakatda kuylangan.
1 daqiqadan oshmaydigan madhiya
Hindiston madhiyasini Nobel' mukofoti laureati Rabindranat Tahur yozgan va uni “Millat ruhi”, deb nomlagan. Madhiya bengal tilida bitilgan. Madhiya kuylanganda bir daqiqadan oshmaydi.
Rus tilidan T.NIZOM tarjimasi
Bir qishloqda jahli tez chiqadigan, o‘zini boshqa olmaydigan o‘spirin yigit bor ekan. Kunlardan birida otasi unga har gal jahli chiqqanida bir mix olib, uyning oldidagi daraxtga qoqishini aytdi.
O‘g‘il shunday qila boshladi. Bir necha mix qoqilgan daraxtni ko‘rib, yigitning unga rahmi keldi. O‘zini boshqarishni, sabrli bo‘lishni o‘rgandi. Daraxtga mix qoqmay qo‘ydi. Buni ko‘rgan ota endi o‘g‘liga qoqilgan mixlarni sug‘urib tashlashni buyurdi. O‘g‘il otasining aytganini bajardi.
Daraxtning yaralari bitib, o‘rnida chandiqlar paydo bo‘ldi. Ota o‘g‘liga:
– Qara, o‘g‘lim! Qoqilgan har bir mix bu daraxtni yaralagan edi. Ularni sug‘urib tashlagan taqdiringda ham, o‘rni, chandiqlari qoldi. Endi daraxtning ana shu joylari mo‘rtlashib, qurt tushadi va uni yemiradi.
O‘g‘il boshini egib qoldi. Ota so‘zida davom etdi:
– Bu-ku bir daraxt ekan, Alloh taolo azizu mukarram qilib yaratgan inson zotining qalb atalmish daraxtiga ham ba’zan til atalmish bolg‘a bilan so‘z atalmish mixlar qoqiladi. Garchi keyin xatolar tan olinib, uzr so‘ralib, u “mix”lar sug‘urib olinsa-da, o‘rnida chandig‘i, dog‘i qoladi... Sen o‘shanday mixlarni qoqishdan saqlan. O‘zingni idora qilishni, jahlingni jilovlashni o‘rgan!..
Darhaqiqat, inson qalbi go‘yo nafis bir oynaga o‘xshaydi. U darz ketsa, keyin hech qachon aslidagidek tiklanmaydi. Shunday ekan, har doim Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga o‘xshab muomila qilishni o‘rganaylik hech bo‘lmasa harakat qilaylik. Alloh hammamizni to‘g‘ri yo‘ldan adashtirmasin! Zero, ko‘ngil – Yaratganning nazargohidir.
Qudsiy hadislardan birida Alloh taolo: “Men sizlarning na suratingizga va na chiroylaringizga qarayman. Balki qalblaringizga qarayman va sizlardagi yaxshi xislatlardan rozi bo‘laman”, degan.
Akbarshoh Rasulov