Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Sentabr, 2025   |   2 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:54
Quyosh
06:12
Peshin
12:20
Asr
16:30
Shom
18:21
Xufton
19:33
Bismillah
24 Sentabr, 2025, 2 Rabi`us soni, 1447

Dinda savolim bor: “Gunohim nima?”, deb yig'lashlik noto'g'rimi?

01.12.2021   1956   1 min.
Dinda savolim bor: “Gunohim nima?”, deb yig'lashlik noto'g'rimi?

— Ba'zan biror qiyinchiliklarga duch kelsak, taqdirdan nolib qolamiz: “Nega bunday bo'ldi?”, “Gunohim nima?”, deb yig'laymiz. Bir kishi bunday gaplarni aytib yig'lasa, gunoh bo'ladi, iymonidan ayriladi, deb aytdi. Shu gap to'g'ri-mi?

— Aslida, qadar, ya'ni Alloh tomonidan tayin qilingan yaxshilik va yomonlik, musibat va rahmat, xursandchilik va xafalik, o'lim va hayot, kufr va iymon, boylik va kambag'allik, hidoyat va zalolat hamda boshqa hamma narsalar Alloh taoloning maxluqotlardagi siridir. Haloyiqning taqdirlari Alloh tomonidan belgilanadi. Bu taqdirning hikmatini Allohdan boshqa hech kim bilmaydi.

Qadarga iymon keltirish — insonga keladigan yoki oxiratda bo'ladigan har bir narsa Allohning taqdiri, ilmi, irodasi va belgilashi bilan bo'lishiga iymon keltirishdan iboratdir. U narsadan muqarrab (Allohga yaqin kishi) farishta ham, yuborilgan nabiy ham xabardor emas. U narsaga nazar solishdan, fikr qilishdan va vasvasadan nihoyatda ehtiyot bo'ling. Chunki Alloh taolo qadar ilmini O'z bandalaridan o'rab qo'ygandir.

Har bir mo'minga bu masalada qalbiga tushgan vasvasani daf qilish lozim bo'ladi.

 

Muhammad Ayyub HOMIDOV

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Toshkent islom institutida “Islom ensiklopediyasi”ning 1–3 jildlari taqdimoti o‘tkazildi

23.09.2025   1871   3 min.
Toshkent islom institutida “Islom ensiklopediyasi”ning 1–3 jildlari taqdimoti o‘tkazildi

Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom institutida “Islom ensiklopediyasi”ning dastlabki 1–3 jildlari taqdimoti o‘tkazildi. Ushbu muhim ma’naviy-ma’rifiy tadbirda O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi Islom ensiklopediyasi bo‘limi mudiri, iqtisodiyot fanlari doktori, akademik Nurislom To‘xliyev, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin Eshonqulov hamda Ko‘kaldosh o‘rta maxsus islom ta’lim muassasasi mudiri, falsafa fanlari doktori (PhD) Ma’murjon Erkayev ishtirok etdilar. Shuningdek, institut rahbariyati, professor-o‘qituvchilari va xodimlar tadbirda faol qatnashdilar.

Ensiklopediya – islomshunoslikda ulkan qadam

Tadbirni institutning Ilmiy ishlar va fan bo‘yicha prorektori S.Primov ochib berdi va so‘zni institut rektori, tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) Uyg‘un G‘afurovga berdi. Rektor o‘z nutqida ensiklopediyaning islomshunoslikdagi ahamiyatini alohida ta’kidlab, uning uzoq umr ko‘ruvchi, kelajak avlod uchun ham manba bo‘lib qoladigan asarlardan biri ekanini bildirdi. Shuningdek, u sovet davridagi mashaqqatli sharoitda ham Qur’oni karim ma’nolar tarjimasi kabi buyuk ishlar amalga oshirilganini eslab o‘tdi.

Nurislom To‘xliyev: “Ensiklopediya – davlat rahbarining shaxsan nazaridagi ish”

Akademik Nurislom To‘xliyev nutqida ensiklopediyaning yaratilish tarixi va maqsadlariga to‘xtalib o‘tdi. Uning ta’kidlashicha, bu ish 20 jilddan iborat qilib rejalashtirilgan bo‘lib, davlat rahbarining shaxsan nazoratlari ostida amalga oshirilmoqda.

N.To‘xliyev ensiklopediya maqolalarini tayyorlashda birlamchi manbalardan foydalanishilmiylikxolislik va ommaboplik tamoyillari asos qilinayotganini qayd etdi. Ushbu asarning farqli jihati shundaki, uni keng jamoatchilik ham oson anglay oladi.

Ma’ruzachi turli misollar keltirdi:

  • “Uyg‘onish davri odamlari” asarida 99 nafar Buxoriy nisbali30–40 nafar Termiziy va Nasafiy allomalar tilga olingani,
  • Shahrisabz va Ishtihondan yigirmadan ortiq muhaddislar yetishib chiqqanini,
  • ensiklopediyaning maqsadlaridan biri – keng omma bilmagan, ammo islom ilmida iz qoldirgan allomalarni ham tarixga muhrlab qo‘yish ekanini ta’kidladi.

Shuningdek, N.To‘xliyev ensiklopediya yaratish tajribasini xalqaro misollar bilan solishtirib, Turkiyadagi ISAM to‘plami 60 yil davomida 700 dan ziyod muallif ishtirokida tayyorlanganini va 44–45 jilddan iborat bo‘lganini qayd etdi.

Ensiklopediyada kimlar aks etadi?

Tadbirda ta’kidlanishicha, ensiklopediyaga:

  • sahobalar va tobeinlar,
  • yurtimizdan chiqqan buyuk allomalar,
  • islom sivilizatsiyasiga hissa qo‘shgan Yevropa olimlari ham kiritilmoqda.

Maqolalarda shaxslar hayoti bilan birga ularning asarlari, ilmiy merosi va ular haqidagi tadqiqotlar ham havola qilinadi. Bu esa ensiklopediyani nafaqat umumiy ma’lumot, balki ilmiy yo‘nalishda ham muhim manbaga aylantiradi.

 

Mehmonlar fikrlari

O‘MI raisi o‘rinbosari Zayniddin Eshonqulov nutqida ensiklopediyaning yurtimizda ilm qayta tiklanayotganidan dalolat berishini ta’kidladi. U Samarqanddagi Chokardiza qabristoni haqida qiziqarli ma’lumotlar keltirib, unda 1 mln 240 ming ulamo dafn etilgani, ularning 400 mingdan ortig‘i Muhammad ismi bilan tanilganini qayd etdi.

Ma’murjon Erkayev esa ensiklopediyaning ilmiy va ommabop yo‘nalishda bo‘lishi lozimligini aytib, bu asarning har bir atama va misollar bilan boyitilishi muhimligini qayd etdi.

Ensiklopediyaning ahamiyati

Nurislom To‘xliyev ensiklopediyaning ahamiyatini quyidagicha ifoda etdi:

  • u din, ilm, fan va madaniyat vakillari uchun mas’uliyatli vazifa,
  • ommaga yetkazishda qisqa, lo‘nda va tushunarli bo‘lishi,
  • maqolalar ilmiy talablarga javob berishi,
  • xar bir maqolaning muallifi ko‘rsatilishi orqali mas’uliyat va javobgarlik ta’minlanishi.

Tadbir yakunida savol-javoblar bo‘lib o‘tdi. Ensiklopediya maqolalarining OAK talablariga mosligielektron shakli va Vikipediya kabi ochiq platformalardagi rivojlanish istiqbollari muhokama etildi.

Institut rahbariyati tadbir mehmonlariga minnatdorlik bildirib, tashakurnoma va esdalik sovg‘alarini topshirdi.

Manba: https://oliymahad.uz/45368

Yangiliklar