muslimuz

vendredi, 14 juillet 2023 00:00

Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили Россиянинг Урал федерал округида ватандошларимиз билан қатор учрашувлар ўтказди

Жорий йил 28 июнь – 10 июль кунлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили, Тошкент вилоятидаги Зангиота туманида жойлашган “Абу Бакр Сиддиқ” жомеъ масжиди имом-хатиби Нурилла Мавлонов Россиянинг Урал федерал округидаги Свердловск, Челябинск, Курган ва Тюмен вилоятлари бўйлаб амалий сафари давомида ушбу ҳудудларда меҳнат фаолиятини олиб бораётган ҳамюртларимиз ва ўзбекистонлик талабалар билан учрашувлар ўтказди, деб хабар қилмоқда “Дунё” АА мухбири.

Қурбон ҳайити куни Свердловской вилоятининг Верхняя Пишма шаҳрида, кейинги икки жума намози кунлари Екатеринбург ва Тобольск шаҳарларидаги жомеъ масжидларида ўзбекистонлик диний уламонинг маърузалари тингланди.

Мамлакатимиз Бош консуллигида Урал тоғ-кон университети ва Урал федерал университетида таҳсил олаётган талабаларимиз билан маънавий-маърифий суҳбат ҳам ўтказилди.

Сафар доирасида Иккинчи жаҳон уруши даврида Свердловск вилоятининг Невьянск шаҳридаги қурол-аслаҳа ишлаб чиқарувчи заводларида “меҳнат армияси” сафида хизмат қилиб, турли сабаблар билан вафот этган ҳамюртларимизнинг жамоавий қабри зиёрат этилиб, Қуръон тиловат қилинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакилининг Қуръони карим ва Пайғамбаримиз ҳадисларига асосланган, Ватанга муҳаббат, ота-она ва фарзанд ҳамда рафиқага муносабат борасидаги миллий ва диний ижтимоий одоблар билан йўрғаланган маърузалари ватандошларимизда катта таассурот қолдирди.

Учрашувлар савол-жавобларга бой бўлди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Published in Дунё янгиликлари

vendredi, 14 juillet 2023 00:00

Бугунги имом қандай бўлиши керак?

Шу йил 13 июль куни пойтахтимиздаги "Шайх Зайниддин" жоме масжидида "Бугунги имом қандай бўлиши керак?" мавзусида имом-хатиблар учун маънавият соати бўлиб ўтди.

Тошкент шаҳрида фаолият юритаётган имомлар қатнашган тадбирни Тошкент шаҳар бош имом-хатиби Абдуқаҳор домла Юнусов олиб борди.

– Бугунги имом – Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг меросхўрлари, дин ходимларидир, – деди Абдуқаҳҳор домла Юунсов. – Халқимизнинг диний эҳтиёжлари кун сайин ошиб, савияси юксалиб боряпти. Улар билан тенгма-тенг мулоқот қилиш, ўз ортидан эргаштириш учун, албатта, имом етарлича билим ва малакага эга бўлиши керак. Бунинг учун имом замон билан ҳамнафас бўлиб, ўзининг касбий маҳоратини ошириб бориши, сўнгги фатволардан хабардор бўлиши, кўпроқ диний-маърифий, бадиий ва турли адабиётлар мутолаа қилиши даркор. Имомнинг илмий салоҳияти, нотиқлиги юқори бўлса, қавмнинг ҳам ҳурмати, меҳр-муҳаббати шунга яраша бўлади.

Агар сутга бир қил тушса, дарров кўзга ташланади. Имомлик ҳам шундай: биргина доғ барчага намоён бўлади. Шарафли касбни оқлаш учун меҳробнинг масъулиятини ҳис қилиши керак. Чунки имомлик Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан мерос. Ҳар бир имом доим шуни ёдда тутиб, фаолият юритиши лозим. “Агар Расулуллоҳ ҳаёт бўлганларида, у кишининг атрофида қандай жамланган бўлар эдик?”, “У зот имом бўлиб турса, ўзимизни қандай тутардик?” Мана шу саволларни ҳар бир имом ўзига бериши керак.

Маънавият соати сўнгида имомларнинг саволларига жавоб қайтарилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Тошкент шаҳар вакиллиги

Матбуот хизмати

Published in Ўзбекистон янгиликлари

vendredi, 14 juillet 2023 00:00

Замонавий хаворижлар ҳақида Пайғамбар алайҳиссалом хабарлари

Ислом дини жамиятни тартибга солиш ва инсониятнинг икки дунёдаги ҳаётини гўзаллаштириш учун нозил қилинган. Аммо соф исломий эътиқодни нотўғри талқин қилиш, диний ақидалардан нотўғри мақсадда фойдаланиш каби ҳолатлар мусулмонлар орасида турли фитналарнинг келиб чиқишига сабаб бўлмоқда. Аслида бундай бузғунчи фирқаларга ислом дини қандай қарайди? Асл исломий моҳият нималардан иборат?

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам умматларини дин ҳақида гапираётганларнинг ҳаммасига ҳам қулоқ солиш, уларнинг айтганига юриш тўғри эмаслиги ҳақида огоҳлантирганлар. Дин номидан гапирувчи ақли ва билими саёз кимсалар пайдо бўлиши, улар умматга яхшилик олиб келмаслиги ҳақида Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўн тўрт аср муқаддам башорат қилганлар. Қуйида шундай ҳадислардан бирини эътиборингизга ҳавола қиламиз:

3611- عن سويد بن غفلة، قال: قال علي رضي الله عنه: “إذا حدَّثتُكُم عَن رسولِ اللَّهِ صلَّى اللَّهُ عليهِ وسلَّمَ حَديثًا فلأَنْ أخرَّ منَ السَّماءِ أحبُّ إليَّ من أَن أَكْذبَ علَيهِ ، وإذا حدَّثتُكُمْ عَن غَيرِهِ فإنَّما أَنا رجلٌ محاربٌ ، والحَربُ خدعةٌ ، سَمِعْتُ رسولَ اللَّهِ صلَّى اللَّهُ عليهِ وسلَّمَ يقولُ : يخرجُ آخرِ الزَّمانِ أقوامٌ أحداثُ الأسنانِ ، سفَهاءُ الأحلامِ ، يقولونَ مِن قولِ خيرِ البريَّةِ ، يَمْرِقونَ مِنَ الْإْسْلامِ كَما يَمْرِقُ السَّهْم من الرمية، لا يُجاوِزُ إيمانُهُم حَناجرَهُم”.

Али розияллоҳу анҳу айтади: Агар сизларга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилиб сўзлайдиган бўлсам, у зотга нисбатан ёлғон гапирганимдан кўра, осмондан қулаб тушганим яхши. Ўзим билан сизларнинг орангиздаги нарсалар хусусида сўзлайдиган бўлсам, албатта, уруш ҳийладир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Охир замонда ўзлари ёш, эси пастларча фикр қиладиган бир қавм (кимсалар) пайдо бўлади. Улар халойиқдан энг яхшисининг (Пайғамбар алайҳис салом) сўзларини айтишади. Улар камондан отилган ўқдек исломдан жуда тез отилиб чиқиб кетади. Уларнинг имонлари бўғизларидан нарига ўтмайди[1].

Алҳисса шуки, ақл билан қиладиган ишларимиз, аъзоларимиз билан бажарадиган амалларимизнинг энг тўғриси Аллоҳ ва Расули кўрсатган йўлдан юрмоқдир. Шунингдек, Аллоҳ буюрган ҳаққа эргашиш ёки ботилдан қайтиш билан бир қаторда, турли адашган фирқалар ва уларнинг иддаоларини билиш ҳам бизга вожиб ҳисобланади. Исломнинг асл моҳиятидан бехабарлик, диний ақидалардан ғаразли мақсад йўлида фойдаланиш оқибатида муқаддас динимизга эътиқод қилувчилар орасида турли адашган оқимлар юзага келди.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз умматлари орасида ана шундай фирқаларнинг пайдо бўлиши ҳақида хабар бераяптилар. Бундай фирқалар зараридан огоҳликка чақириб: “Охир замонда ўзлари ёш, эси пастларча фикр қиладиган бир қавм пайдо бўлади”, деяптилар. Яъни уммат орасидан ўзи ёш, ақли паст, узоқни кўра олмайдиган, қилаётган ишларининг оқибати нималарга олиб келишини ўйламайдиган, илми саёз бўлса-да, оят ва ҳадисларни асл маъноларини тафсир қилишга киришиб, бошқача талқин қиладиган кимсалар пайдо бўлади.

Исломда илк пайдо бўлган ана шундай тоифалардан бири хаворижлар (ҳақ йўлдан оғиб чиққанлар)дир. Улар диний билимларни пухта эгалламасдан Қуръон оятлари ва ҳадиси шарифларни нотўғри талқин қилиб, ғаразли мақсадлари йўлида фойдаланди. Ҳолбуки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки Қуръонни фақат ўз фикрига суяниб тафсир қилса, агар тўғри тафсир қилса ҳам хато қилибди”, деб тафсирда фақат уламолар сўзига суянишни буюрганлар.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадиснинг давомида: “Улар халойиқдан энг яхшисининг сўзларини айтади”, яъни Қуръони карим оятлари ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадислари билан сўзларини далиллаб, ўта фасоҳатли гапиради. Айрим одамлар улар айтаётган сўзларга, нутқининг фасоҳатига қараб, сўзини тўғри деб ўйлайди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сўзларининг давомида бундай ақиданинг алалоқибат олиб борадиган манзили соҳибининг имондан чиқиши билан якун топишидан огоҳ этиб: “Улар камондан отилган ўқдек исломдан жуда тез отилиб чиқиб кетади. Уларнинг имонлари бўғзиларидан нарига ўтмайди”, дедилар. Яъни, ундай кимса шунчалик залолатга кетадики, имондан айрилиб, диндан чиққанини ўзи ҳам билмай қолади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам томонидан айтилган ушбу сўзлар бундай йўл ўта хатарли эканини англатади. Яъни, улар дин ва диёнатдан ҳарчанд оғиз кўпиртириб гапирса ҳам камондан отилган ўқ каби исломдан чиқиб кетган, имони қалбига етиб бормай, бўғзида қолиб кетган кимсалар кабидир.

Бугунги кунда ижтимоий тармоқларда дин аҳкомларини нотўғри талқин қиладиган, бу ҳукмлардан ўз манфаати йўлида фойдаланадиган кимсалар учраб турибди. Ушбу ҳадисга кўра, уммат орасида фирқаланиш ва фитнага олиб борадиган сўзларни тарқатиш ниҳоятда оғир гуноҳ саналади. Ушбу ҳадис бутун уммат олимлари тўғри деб тан олган мужтаҳид уламоларимиз чиқарган фатволарни ботилга чиқариб, динда мавжуд бўлмаган сўзларни айтган ҳолда ёшларни йўлдан оздираётган кимсаларни ҳам назарда тутади. Чунки уларнинг ҳолатини тафаккур қилиб кўрсангиз, умматнинг салаф (аввалги) ва халаф (кейинги) уламолари бир томон, уларнинг ўзи бир томондир. Бу кимсаларнинг фикрича, умматнинг тарихда ва ҳозирги кундаги олимлари залолатда бўлган, ўзлари эса ҳидоятда! Уларнинг сўзларига кирмаган, фатволарини қабул қилмаган мусулмонлар куфрда, фақат улар имонда!

Ушбу ҳадис ва унга берилган шарҳлардан шу нарса маълум бўладики, оятларни тафсир қилиш ва ҳадисларни изоҳлаш учун аввало саҳоба ва ўтмишдаги мужтаҳид уламоларнинг бу ҳақда айтган сўзларини тўлиқ ўрганиб чиқмоқ зарур. Шунингдек, ислом динига оид масалаларда уламолар кенгаши билан ҳукм чиқариш шартдир. Ҳолбуки, дин аҳкомлари хусусида уламо ва ҳукамолар билан маслаҳатлашган ҳолда иш тутиш кераклиги ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан қуйидаги ҳадис ворид бўлган:

“Ҳазрат Али Расулуллоҳдан: “Қуръони карим ва ҳадиси шарифдан ҳукми бўлмаган бирор иш содир бўлса, нима қиламиз?” деб сўраганларида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мўминлардан бўлган олимларни тўплаб, ўзаро маслаҳат қилинглар, бундай ишда бир кишининг фикри билан ҳукм чиқарманглар”, деб жавоб бердилар.

Диннинг асл моҳиятини англаб етмоқ, ақидасини соф ҳолда тутиб, бу йўлда умматнинг олимларидан маслаҳат сўраб турмоқ, ғаразли ниятдаги кимсаларга эргашиб, залолатга кетишдан эҳтиёт бўлмоқ ҳар бир мўмин-мусулмоннинг кундалик бурчидир.

[1] Имом Бухорий – Муҳаммад ибн Исмоил. Саҳиҳул Бухорий. Китобул маноқиб. Бобу “Аломатун нубуввати фил ислом”. 3611- ҳадис.

Нодир ҚОБИЛОВ,

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази илмий ходими

Published in ЖАҲОЛАТГА ҚАРШИ МАЪРИФAТ

jeudi, 13 juillet 2023 00:00

Туркия элчихонасида учрашув бўлиб ўтди

"Вақф" фонди ташкил этилгандан бери, халқаро хайрия фондлари ва вақф ташкилотлари ичида энг кўп ҳамкорлик лойиҳаларини Туркия давлати вақфлари билан амалга ошириб келмоқда. Диний таълимни қўллаб-қувватлаш, ижтимоий кўмакка муҳтож аҳоли қатламига ёрдам кўрсатиш, Рамазон ойи ва икки ҳайит байрами хайриялари доирасида кенг кўламли ишлар амалга оширилиб, ҳақдорлар қалбига қувонч улашилмоқда. Мазкур ҳамкорлик ишларининг жадал ривожланишида, юртимиздаги Туркия давлати элчихонасининг ўрни беқиёс.

Жорий йилнинг 11 июль куни, Туркия давлатининг Тошкент шаҳридаги элчихонасида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузуридаги “Вақф” хайрия жамоат фонди раҳбарининг биринчи ўринбосари М.Саломов, фонднинг Халқаро алоқаларни ривожлантириш бўлими бошлиғи М.Қосимов ҳамда Туркия элчихонасининг диний ишлар бўйича маслаҳатчиси, жаноб Маҳмут Турк билан ўзаро учрашув бўлиб ўтди.

Учрашувда фонд вакиллари, элчи маслаҳатчисини фонд томонидан амалга оширилаётган хайрия ишлари ва келажак лойиҳалари билан яқиндан таништириб ўтди. Шунингдек, келгусида хайрия, инсонпарварлик ва маърифий соҳаларда, Туркия давлатидаги вақф ташкилотлари билан ўзаро тажриба алмашиш ҳамда ҳамкорликни янада кенгроқ кўламда давом эттириш истагини билдирди.

Суҳбат сўнгида М.Саломов “Вақф” фонди номидан, Туркия элчихонасининг диний ишлар бўйича маслаҳатчиси Маҳмут Туркка эсдалик совға топширди. Учрашув самимий ва дўстона кайфиятда ўтди.

“Вақф” фонди Матбуот хизмати

Published in Ўзбекистон янгиликлари

jeudi, 13 juillet 2023 00:00

Авлиёларнинг каромати (Абул Баракот Насафийнинг “Ал-эътимод фил эътиқод” асари асосида)

Валий сўзи луғатда “яқин киши”, “дўст” каби маъноларни билдириб, кўплик шакли “авлиё” бўлади. Истилоҳда эса имкон қадар Аллоҳ таолони танигувчи, тоатларда бардавом бўлувчи, ёмонликлардан сақланувчи, шаҳватларга берилишдан ўзини олиб қочувчи, дунёдан юз ўгирувчи, охиратга юзланувчи ва доимий равишда Раббининг зикрида бўлувчи зот валий дейилади[1].

Каромат сўзи эса луғатда “иззат-икром”, “қадр-қиммат”, “олийжаноблик” каби маъноларни билдиради. Истилоҳда Аллоҳ таолонинг Ўзи севган бандаларига ато этган иззат-икроми каромат, дейилади.

Каромат икки хил бўлади:

1.Туғма каромат;

2.Меҳнат билан эришиладиган каромат.

Биринчи турдаги каромат барча инсонларга тегишлидир. Чунки уларни Аллоҳ таоло инсон қилиб яратган. Инсон бўлиб дунёга келишларининг ўзи Аллоҳ таолонинг уларни иззат-икром қилганидир. Агар Аллоҳ хоҳлаганида, бошқа жониворнинг боласи ҳолида дунёга келишлари ҳам мумкин эди. Аллоҳ инсонни бошқа кўплаб жонзотлардан азизу мукаррам қилиб қўйган. Ушбу азизу мукаррам қилиниш, инсониятнинг туғма кароматидир.

Кароматнинг иккинчи тури, яъни меҳнат билан эришиладиган каромат фақат тақводор мўминларда ҳосил бўлиши мумкин. Чунки бу каромат махсус эътиқод ва ҳаракатлар билан ҳосил бўлади.

Валийлар Аллоҳ таолонинг дўстлари саналади. Улар тарафидан содир бўлган ғайриоддий ишлар Аллоҳ таолонинг уларга берган инъомидир. Улар бу мукофотларга шариат ҳукмларини яхши биладиган ва уларга қатъий амал қиладиган олим бўлганлари сабабли эришган[2].

Авлиёларнинг каромати машҳур хабарлар ва солиҳлардан тарқалган ҳикоятларга кўра жоиздир. Бунга Баҳшамия[3] фирқаси ва Ашъарийлардан бўлган Абу Исҳоқ Исфароний хилоф қилган.

Бунга Қуръонда келган Сулаймоннинг дўсти ҳақидаги қуйидаги қисса далил бўлади:

] قَالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتَابِ أَنَا آَتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ فَلَمَّا رَآَهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهُ قَالَ هَذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِي أَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ وَمَنْ شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ[

“Китобдан (Исми аъзамдан) хабардор бўлган зот[4] эса: “Мен кўз очиб юмгунингча уни сенга келтирурман”, – деди. Бас, унинг (тахтнинг) ўз ҳузурида турганини кўргач, у деди: “Бу Раббимнинг шукр қиламанми ёки ношукурлик қиламанми, имтиҳон этиш учун берган фазлидандир. Ким шукр қилса, бас, албатта у фақат ўзи учун шукр қилур. Ким ношукурлик қилса, бас, албатта, Раббим (ҳамма нарсадан) беҳожат ва карамлидир”[5].

Сулаймоннинг дўсти жумҳур уламоларнинг наздида Осаф ибн Бархиёдир. У: “Мен Билқиснинг тахтини кўз очиб юмгунингча сенга келтираман”, деди. Сулаймон “қачонки, унинг ўз ҳузурида қарор топганини кўргач”, яъни ўз ҳузурида тахтнинг собит турганини кўргач: “Бу Раббимнинг фазлидандир”, яъни кўз очиб юмгунча муддатда тахтнинг ҳозир бўлиши Раббимнинг менга берган фазли ва мурувватидандир”, деди.

Кароматга далолат қиладиган бундан бошқа мисолларни ҳам келтириш мумкин:

– Марямнинг эркаксиз ҳомиладор бўлгани, Закариё ҳар гал унинг ҳузурига кирганида олдида жаннатдан туширилган ҳар хил меваларни учратгани[6];

– Каҳф соҳибларининг уч юз йил уйқуга кетиб, тирик ҳолда уйғонгани;

– Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг Мадинадаги минбардан туриб Наҳованддаги қўшин қўмондонига: “Эй Сория! Тоққа, тоққа”, дегани ва у бу овозни эшитгани. Ҳолбуки, орадаги масофа 500 фарсах бўлган;

– Нил дарёсига ҳазрати Умарнинг “Агар сен Аллоҳнинг амри билан оқадиган бўлсанг, бўйсунган ҳолда оқгин”, деб ёзган мактубини ташланиши натижасида унинг оқа бошлагани;

– Холид ибн Валид Ҳийрада заҳар ичганида, зарар етмагани;

– Аттоб ибн Бишр ва Усайд ибн Хузайр Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларидан чиққанларида, бирисининг асосида худди чироқдек порлаётган нурнинг пайдо бўлгани;

– Салмон ва Абу Дардо розияллоҳу анҳумоларнинг ўртасида турган ёғоч идишнинг тасбеҳ айтгани ва улар бу тасбеҳни эшитгани;

– Ҳабиб Ажамийнинг тарвия куни[7] Басрада, арафа куни[8] эса Арафотда кўрингани;

– Фузайл учун тоғнинг ҳаракатга келгани. Ривоят қилинишича, у Мино тоғларининг бирида бўлган пайтда: “Агар Аллоҳ таолонинг валий бандаларидан бири ушбу тоғнинг тебранишига ишора қилса, у қимирлайди, яъни ҳаракатланади”, деди. Тоғ ҳаракатга келганида у: “Тинчлан! Мен сендан буни хоҳламагандим”, деди. Шунда у ҳаракатдан тўхтади;

– Зуннун Мисрий учун сўри уйнинг ҳар томонига ҳаракатлангани;

– Саҳл сабабли касал кишининг тузалгани. Ривоят қилинишича, у: “Аллоҳни ҳақиқий зикр қилувчи киши ўликни тирилтиришни хоҳласа, албатта, тирилтиради”, деди ва олдидаги касални қўли билан силади. Шунда у тузалиб, ўрнидан турди. У: “Ким дунёда қирқ кун зуҳдда ихлосли бўлса, у учун хоҳлаган еридан хоҳлаган нарсасини оладиган кароматлар зоҳир бўлади. Агар зоҳир бўлмаса, унинг зуҳдида ҳақиқат йўқдир”, деди.

Кароматнинг ҳақлигига сон-саноқсиз мисоллар келтириш мумкин. Уни инкор этиш нодонликдир.

Қушайрий айтади: “Кароматлар қуйидагича бўлади: дуонинг ижобат бўлиши, сув ёки таомни бевосита пайдо бўлиши, қисқа муддатда узоқ масофани босиб ўтиш, душмандан қутулиш ёки узоқдаги кишининг овозини эшитиш”.

Мўъжиза пайғамбарларга, каромат эса валийларга бериладиган ғайриоддий ишлардир. Каромат содир бўлган киши пайғамбарликни даъво қилса, шу заҳоти кофир бўлади ва унинг қўлидан ҳеч қачон каромат зоҳир бўлмайди. Пайғамбарлар пайғамбарлиги исботланиши учун мўъжизани ошкор қилишга буюрилган. Аммо авлиёлар машҳурлик олдида залолатга кетишдан қўрқиб, кароматни яширишга қаттиқ ҳаракат қилади.

Лекин тўғри йўлни истовчиларни тоат-ибодатларга тарғиб қилиш ва ибодатдаги машаққатларни кўтаришга ёрдам бериш мақсадида кароматни зоҳир қилиши жоиздир. Ўз каромати билан бошқаларни ажаблантириш ва бундан фахрланиш жоиз эмас.

Хулоса ўрнида шуни айтиш мумкинки, Аҳли сунна вал жамоа ақидасига кўра, авлиёларнинг каромати ҳақдир. Каромат аслида пайғамбар учун мўъжизадир. Чунки пайғамбарга эргашиш натижасида ҳосил бўлган ушбу ғайриоддий ишлар уларнинг ҳақлигини исботлайдиган далиллардир. Мўъжиза ҳам айнан шу мақсадда берилган бўлади. Баъзилар инсоннинг имкониятларини чамалаш орқали кароматни инкор этади. Аммо каромат инсоннинг эмас, балки Аллоҳнинг иши эканини ўйлаб кўрса, уни инкор қилиш учун бирор йўл тополмайди. Албатта, Аллоҳ барча ишга қодир зотдир.

[1] Абу Ҳафс Сирожиддин Умар ибн Исҳоқ Ғазнавий. Шарҳу ақидати имом Таҳовий. – Қоҳира: “Даротул Караз”, 2009. – Б. 170.

[2] Абдулқодир Абдур Раҳим. “Эътиқод дурдоналари “Бадъул амолий” шарҳи”. – Тошкент: “Sharq” нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси”, 2016. – Б.237-240.

[3] Улар Мўътазила тоифасидан бўлган.

[4] У зот Сулаймоннинг котиби Осиф ибн Бархиё эди. У “Исми аъзам”ни билар ва уни ўқиб дуо қилса, ижобат бўларди. Исми аъзам: “Ё Ҳайю, ё Қайюм! Ё Зал-жалоли вал-икром!” ёки “Ё илоҳано ва илоҳа кулли шайъин илоҳан воҳидан. Ло илоҳа илло Ант”. Валлоҳу аълам (Мд.). (Шайх Абдулазиз Мансур. Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсири).

[5] Намл сураси 40-оят.

[6] Бу ҳақдаги қисса Оли Имрон сураси, 37-47 – оятларида баён этилган.

[7] Зулҳижжа ойининг 8-куни.

[8] Зулҳижжа ойининг 9-куни.

Равшан ЭЛМУРОДОВ,

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази

илмий ходими

Published in ЖАҲОЛАТГА ҚАРШИ МАЪРИФAТ