muslim.uz

muslim.uz

Вторник, 23 Май 2017 00:00

Севилдингиз, сиз ҳам севинг!

Агар кимдир  сизга муҳаббат қўйганини билсангиз унга бефарқ бўла оласизми?

Агар у тун-у кун сизнинг бахтингиз ҳақида ўйлаган бўлсачи?

Агар у сўнгги нафасигача сизни ўйлаб, сизга саломлар йўллаган бўлсачи?

Агар у сизни ўйлаб ўзи яхши қўрган нарсаларидан воз кечган бўлсачи?

Муҳаббатини фақатгина бу дунёда эмас, охиратда ҳам намоён этишга тайёр бўлсачи?

Сизни бир бор бўсада кўрмасдан, сизни соғиниб, сизга ҳарис бўлиб яшасачи?

Агар..?

 “Мени ким ҳам  бунчалик  севарди?”, дерсиз балки. Ёки мени “ошириб юборган”ликда айбларсиз? Ҳа, мени эҳтиросарга бериган, ҳаёлпараст дейишингиз ҳам мумкин... Лекин ундай эмас! Асло! Хулосага шошилманг. Мени тингланг! Сизни шундай, балки бундан-да ортиқроқ севадиган кишини сизга танитай. У зот бутун оламлар узра, жумладан сиз учун ҳам Раҳмат бўлиб келган – Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламдирлар. Ахир бунинг хабарини Оламлар Роббиси Аллоҳ азза ва жалла ўз каломида баён этди:

Биз сени оламларга раҳмат қилиб юбордик. ( Анбиё.107)

Сиз эса ўша “оламлар”нинг бир бўлагисиз.  

У зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сизга бўлган муҳаббатларини нечоғлик буюк эканини ҳам Аллоҳ таоло айтиб қўйди:

Батаҳқиқ, сизларга ўзингиздан бўлган, сизнинг машаққат чекишингиз унинг учун оғир бўлган, сизнинг саодат чекишингизга ташна, мўминларга марҳаматли, меҳрибон бўлган Пайғамбар келди. ( Тавба.128)

Ҳа, дунёда сизни  у зотчалик севадиган, меҳрибон киши бўлмаган ва бўлмайди ҳам. Аллоҳ таоло бу муҳҳабатнинг таърифини қисқа ва равон қилиб айтиб ўтди. Энди бунинг исботи ва кўриниши қай тарзда эканлигини ул хазратнинг ўзларидан эшитинг: 

Кунларнинг бирида  Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам йиғладилар. Буни кўрган саҳобалар: “Ё Расулуллоҳ! Сизни нима йиғлатди?”, деб сўрашди. У зот эса: “Биродарларимни соғиндим!”, деб жавоб бердилар. Саҳобалар: “Бизлар биродарларингиз эмасмизми, ё Расулуллоҳ?”, дейишди. Шунда ул Маҳбуб алайҳис салом: “Йўқ. Сизлар асҳобларимсиз. Биродарларим – мендан кейин келадилар, мени кўрмасдан туриб менга иймон келтирадилар!”, дедилар. Ҳа, хурсан бўлаверинг! Ахир сиз У зотни кўрмасдан туриб иймон келтирдингиз-ку! Демак, ул Ҳабиб сизга мушфиқ бўлганлар!

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. У киши айтадилар: “Бир куни кечаси хуфтон намозини ўқиш учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни кутиб ўтирган эдик. У зот олдимизга кечанинг учдан бири ўтганида ёки ундан ҳам кечроқ чиқдилар. У зотни аҳлларида бирор иш машғул қилганмиди ёки бошқами биз билолмадик. У зот чиққанларида: “Сизлар ғайридинлар  кутмайдиган намозга интизор бўлиб ўтирибсиз. Агар умматимга оғирлик бўлмаганида эди, албатта уларга намозни мана шу вақтда ўқиб берар эдим”, дедилар. Сўнгра муаззинга буюрдилар у намозга иқома айтди ва намозни ўқиб бердилар”. (Имом Муслим ривояти.)

У зотнинг сизга бўлган муҳаббатларини кўряпсизми!  

“Дунёйингиздан менга учта нарса ёқди: Аёллар, хушбўйлик ва намоздаги ҳаловат”, деганлар У зот алайҳис салом. Мана шу ҳаловатни янада зиёда туйишни истасалар-да, лекин сизга машаққат бўлишини истамадилар. “Агар умматимга оғирлик   бўлмаганида эди..!”

Бундай марҳамат Ул хазратнинг ҳаётларида кўп учрайди.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар умматимга ёки инсоларга машаққат бўлишини ўйламаганимда, уларни ҳар намозда мисвок тутишга буюрардим”, дедилар.  (Имом Бухорий ривояти.)

У зотнинг бу сўзларини енгил санаманг. Ахир Набий алайҳис салом шунчалик яхши кўрганларидан, хатто ўлим тўшагида ҳам мисвок ишлатганлар. Оиша онамиз розияллоҳу анҳо айтадилар: “Набий алайҳис салом фанодан бақога риҳлат қилар чоғларида мен ёнларида эдим. Шу пайт Абдурраҳмон ибн Абу Бакр қўлида мисвок билан  кириб келди. Набий алайҳиссалом мисвокка қарадилар. Аҳволлари оғирлигидан уни сўрашга кучлари етмасди. Мен истакларини тушуниб, мисвокни олдимда ул зотнинг оғизларига солдим. У қаттиқлик қилди. Шунда мен уни оғизларидан олдимда ўз тишларим билан юмшатиб, қайта Расулуллоҳнинг оғизларига солдим. У зот алайҳис саломнинг оғизларига охирги кирган нарса менинг сўлагим бўди. Ўлимлари олдидан у зот билан менинг сўлагимнинг жамланиши, мен учун Аллоҳнинг фазли эди!”

Энди-чи, энди Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сизнинг машаққат чекиб, малолланишингиздан қанчалар ҳазир бўлганларини ҳис қилгандирсиз?! Билдингизми, сиз ана шундай Ҳабиб зотга маҳбуб бўлган умматсиз! Мана, у зотнинг ҳаққингизга қилган яна бир дуолари:

Саъа ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тепаликдан келаётган эдилар. Бани Муовия масжиди ёнидан ўтаётганларида унга кирдилар ва икки ракат намоз ўқидилар. Биз ҳам у зот билан бирга  ўқидик. Сўнг узоқ дуо қилдилар. Кейин у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам  бизга юзландилар ва: “Роббимдан учта нарса сўрадим, иктасини Берди, биттасини манъ Қилди: Роббимдан умматимни қаҳатчилик билан ҳалок  қилмаслигини сўрадим, уни менга Берди. Ва Ундан умматимни тошқин билан ғарқ қилмаслигини сўрадим, уни ҳам Берди. Яна Ундан, умматим орасида ўзаро адоват бўмаслигни сўраган эдим, уни мендан манъ Қилди”, дедилар ”. (Имом Муслим ривояти.)

Ё Расулуллоҳ! Қайнаб чиқаётган бу муҳаббатнинг чашмаси қаер?! Ота-онанинг меҳрига тўйиб улғайган бутун башариятнинг кўксини ёриб ҳам бу муҳаббатнинг мислини топиб бўлмайди-я!

 Ул зот алайҳис салом сизнинг ташвишингизни беш кунлик ўтгинчи дунёниг ўзидагина қилмадилар. Балки, ул Мустафо сизнинг абадий ҳаётингиз – охират учун ҳам сизга бўлган муҳаббатларидан улуш қолдирдилар:

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:  “Расулуллоҳ соллаоллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳар бир Набийнинг у билан сўраса ижобат бўладиган дуоси бор. Мен ўша дуойимни охиратда умматимни шафоат қилиш учун сақлаб қўйдим”. дедилар”. (Имом Бухорий ривояти.)

 Яна бир ҳадисда шундай дейилади:  

Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолонинг Иброҳим алайҳис салом ҳақидаги Эй Роббим, албатта у(санам)лар одамлардан кўпини адаштирдилар. Бас, ким менга эргашса, у мендандир.” оятини ва Исо алайҳиссалом “Агар уларни азоблайдиган бўлсанг, бас, албатта, улар Сенинг бандаларинг. Агар уларни мағфират қиладиган бўлсанг, бас, албатта, Сенинг Ўзинг ғолиб ва Ҳикматли Зотдирсан.”, деган сўзи ҳақидаги  оятини тиловат қилдилар ва икки қўлларини кўтардилаб: “Ё Аллоҳ! Умматим, умматим!”, дедилар ва йиғладилар!” Шунда Аллоҳ азза ва жалла айтди: “Эй Жаброил! Муҳаммадга бор, ҳолбуки Роббинг  билувчироқдир, ундан, сени нима йиғлатди, деб сўра”, деб амр қилди. Бас, Жаброил алайҳиссалом у зотнинг олдиги келиб сўради ва Аллоҳ таолога у зотнинг айтган гаплари хабарини берди. Ҳолбуки, У биливчироқдир. Аллоҳ таоло эса: “Эй Жаброил! Муҳаммадга бор ва унга, албатта сени умматинг борасида рози қилурмиз”- деб айт, деди”. Имом Муслим ривояти.         

Абу Довуднинг бошқа бир ривоятида бу воқеа кусуф намозида бўлгани ва  у зот саждаларининг охирида “уфф, уфф” деб пуфлаб, кетидан шундай дуо қилганлари ривоят қилинади: “Эй Роббим! Мен улар орасида эканман, уларни азобламасликка ваъда бермабмидинг?! Эй Роббим! Истиғфор айтиб турсалар, уларни азобламасликка ваъда бермабмидинг?!”.

Ана энди айтинг, бундан кўра мукаммалроқ, бундан кўра гўзалроқ муҳаббат бўлиши мумкинми?! Дунёдаги меҳрни бир ерга тўплaб, у зотнинг меҳрларичалик тафтни туйиш мумкинми?! Дунёдаги ҳаловатлардан сиз учун кечса, охиратда сизнинг нажотингиз ғамида елса, югурса! Фанода ҳам бақода ҳам “умматим! умматим!” , дея ташвиш чекса..!

Бор-будимиз сизга фидо бўлсин,  ё Расулуллоҳ!

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қиёмат бўлганида, бутун оламон бир-бирларига аралашиб кетиб, ҳаяжонда бўладилар. Улар Одамнинг алайҳиссаломнинг олдиларига келиб: “Бизлар учун Робингиздан шафоат сўранг!”, дейишади. У зот: “Мен ҳақли эмасман, сизлар Иброҳимдан (алайҳиссалом) сўранглар, у Раҳмон Зотнинг халилидир (дўсти)!”, дейдилар. Инсонлар Иброҳим алайҳиссалом олдиларига келишади. У зот ҳам: “Мен ҳақли эмасман, сизлар Мусонинг (алайҳиссалом) олдига боринглар, чунки, у калимуллоҳдир (Аллоҳ таоло билан бевосита гаплашган пайғамбар), деб айтадилар. Инсонлар Мусо (алайҳиссалом) олдиларига келишганида, у зот ҳам худди шундай жавоб берадилар ва “Сизлар Исонинг олдига боринглар, чунки, у Аллоҳ пуфлаган руҳи ва калимасидир”, дейдилар. Кейин инсонлар  Исо алайҳиссалом олдиларига келишади, у зот ҳам “Мен шафоат сўрашга ҳақли эмасман, сизлар Муҳаммаднинг соллаллоҳу алайҳи васаллам  олдига боринглар”, дейдилар. Инсонлар менинг олдимга келиб сўрашади. Шунда мен: “Мен сизларни шафоат қиламан”, дейман. Сўнгра Роббимдан изн сўрайман, Роббимдан менга изн берилади ва Ул зот менга, мен Ул зотни мақтайдиган мақтовли сўзларни илҳом қилади. Лекин у қандай мақтовли сўзлар эканини ҳозир билмайман. Сўнгра мен ўша мақтовли сўзлар билан Ул зотни мақтайман ва сажда қиламан. Шунда менга: “Эй Муҳаммад, бошингни кўтар, айтгин, сени тинглайман, сўра, бераман, шафоат талаб қил, шафоат қилишинга рухсат бераман”, дейилади. Мен: “Умматим, умматим!”, дейман. Кейин менга: “Бор, қалбида арпа доничалик иймони бўлган кишиларни жаҳаннамдан чиқар”, дейилади. Бориб, (айтилган нарсаларни) бажараман. Сўнгра яна қайтаман ва ўша мақтовли сўзлар билан Ул зотни мақтайман ва сажда қиламан. Шунда менга: “Эй Муҳаммад, бошингни кўтар, айтгин, сени тинглайман, сўра, бераман, шафоат талаб қил, шафоат қилишинга рухсат бераман”, дейилади. Мен яна: “Умматим, умматим!”, дейман. Кейин менга: “Бор, жаҳаннамдан қалбида зарра (ёки хантал) миқдоричалик  иймони бўлган кишиларни чиқаргин”, дейилади. Бориб, (айтилган нарсаларни) бажараман. Сўнгра яна қайтиб бораман ва ўша мақтовли сўзлар билан Ул зотни мақтайман ва сажда қиламан. Шунда менга: “Эй Муҳаммад, бошингни кўтар, айтгин, сени тинглайман, сўра, бераман, шафоат талаб қил, шафоат қилишинга рухсат бераман”, дейилади. Мен яна: “Умматим, умматим!”, дейман. Кейин менга: “Бор, жаҳаннамдан қалбида хантал донининг миқдоридан-да озроқ, кичикроқ иймони бўлган кишиларни озод қил”, дейилади.  Бориб, яна (айтилган нарсаларни) қиламан. Кейин тўртинчи бор яна қайтиб бораман ва ўша мақтовли сўзлар билан Ул зотни мақтайман ва сажда қиламан. Шунда менга яна: “Эй Муҳаммад, бошингни кўтар, айтгин, сени тинглайман, сўра, бераман, шафоат талаб қил, шафоат қилишинга рухсат бераман”, дейилади. Шунда мен: “Роббим, менга “Лаа илааҳа иллаллоҳ” калимасини айтган кишилар ҳақида изн бер”, дейман. Ул зот: “Иззатимга, жалолимга, буюклигим ва улуғлигимга қасамки, мен ундан (жаҳаннамдан) “Лаа илааҳа иллаллоҳ” калимасини айтган кишиларни ҳам чиқараман”, дейди”, дедилар. (Имом Бухорий  ва Муслим ривояти).

Аллоҳ таоло -  нақадар Буюк ва Ростгўй Зот!:

Батаҳқиқ, сизларга ўзингиздан бўлган, сизнинг машаққат чекишингиз унинг учун оғир бўлган, сизнинг саодат чекишингизга ташна, мўминларга марҳаматли, меҳрибон бўлган Пайғамбар келди. ( Тавба.128)

Бошқа сифатлари қатори Раҳмати ҳам нуқсонсиз бўлган Зотнинг раҳмли пайғамбаридирлар ул Ҳабиб соллаллоҳу алайҳи васаллам!

Энди айтинг, ул зот соллаллоҳу алайҳи васалламни ҳимоя қилишда кўксиларини қалқон қилган саҳобалари орасида ҳам сизни эслаб йиғлаганлари, ул зотни бутун борлиғи, ҳатто ўзларидан ҳам ортиқ суйган, ҳар бир иршодларига оғишмай, тоймай амал қилган, у зотга мурожат қилганларида “Отам, онам сизга фидо бўлсин!”, дея мурожаат қилган, комил иймон соҳиби бўган асҳобларига; “Иймонлари ажойиброқ!”, деб сизнинг иймонингизни эътироф этишлари, сизга бўлган чексиз муҳаббатларидан дарак эмасми?!

Диндошим! Сиз, икки дунёда ҳам башар учун фахр ва шараф бўлган Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам тарафидан севилдингиз. Энди сиз ҳам ул бобарокотни муносиб севинг! Агар қалбингизда у зотга нисбатан муҳаббат туйсангиз, хурсан бўлинг ва ул Хазратнинг башоратларини қабул қилинг!                                                               

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан Қиёмат ҳақида сўраб: “Ё Расулуллоҳ! Қиёмат қачон?”, деди. Шунда Набий алайҳис салом: “Унга нима таёрладинг?”, дедилар. Ҳалиги киши: “Унга ҳеч нарса таёрлаганим йўқ. Лекин мен Аллоҳ ва Расулини яхши кўраман!”, деб жавоб қайтарди. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллвм эса: “Сен яхши кўрганинг билан бирга бўласан!, дедилар”.( Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари)

Сизга саловат ва саломларнинг энг афзали бўлсин, ё Расулуллоҳ!

  “Мулла Абдуғаффор ҳожи”

жомеъ масжиди имом хатиби

Икром Каримов

Вторник, 23 Май 2017 00:00

Рўза - улуғ ибодат

Рўзанинг шаръий маъноси ейиш, ичиш ва эр-хотин жинсий яқинлик қилишдан тийилиш демакдир. Рўзанинг фарзлигига Қуръон, суннат, ижмоъ ва маъқул далиллар мавжуд. Қуръондаги далил:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

яъни: Эй, имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз. (Бақара, 183). Шунингдек:

فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ

яъни: “Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин”, ояти ҳам Рамазон рўзасининг фарзлигига далилдир. (Бақара, 185).

Суннатдаги далил эса Пайғамбар с.а.в.нинг қуйидаги ҳадиси муборакларидир:

بني الإسلام على خمس : شهادة أن لا إله إلا الله ، وأن محمدا رسول الله ، وإقام الصلاة ، وإيتاء الزكاة ، وصوم رمضان ، وحج البيت من استطاع إليه سبيلا

(رواه البخاري ومسلم) .

яъни: “Ислом беш нарсага бино қилинган: Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқлиги ва Муҳаммад Аллоҳнинг Расули эканлигига гувоҳлик бериш, намоз ўқиш, закот бериш, Рамазон рўзасини тутиш, йўлга қодир бўлган киши ҳажга бориши”. )Бухорий ва Муслим ривояти). Шунингдек,

عن أبي إمامة الباهلي رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلي الله عليه وسلم يخطب في حجة الوداع فقال: (( اتقوا الله، وصلوا خمسكم، وصوموا شهركم، وأدوا زكاة أموالكم، و أطيعوا أمراءكم، تدخلوا جنة ربكم

(رواه الترمذي)

яъни: Абу Имома ал-Боҳилий р.а. айтадилар: Мен Расулуллоҳ с.а.в.ни Ҳажжатул Вадоъдаги хутбада шундай деганларини эшитганман: “Аллоҳга тақво қилинг, беш вақт намозингизни ўқинг, бир ой рўзангизни тутинг, молларингизни закотини беринг, амирларингизга итоат қилинг, Раббингизнинг жаннатига дохил бўласизлар” (Термизий ривояти).

Рамазон ойи рўзасининг фарз эканлигига ва уни фақат кофир кимсагина инкор қилиши мумкинлигига мусулмон уммати бир овоздан ижмоъ қилганлар.

Маъқул далил қуйидагиларда кўринади, биринчидан: рўза неъматга шукр келтириш учун василадир. Чунки, рўза неъматларнинг ичида энг қадрлиси ва зарури бўлмиш ейиш, ичиш ва жимоъ қилишдан нафсни тийиш бўлиб, маълум вақт ўзини бу неъматлардан тийган киши унинг қадрига ета бошлайди. Зеро, неъматнинг қадри ундан бебаҳра бўлгандагина билинади. Бу эса, кишини неъматга шукр қилишига сабаб бўлади. Неъматга шукр қилиш ҳам ақлан ва ҳам шаръан фарздир. Шунинг учун Қуръони каримдаги рўзага оид оятнинг сўнгида:

لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

яъни: “шукр қилишингиз учундир”, дейилмоқда. (Бақара, 185).

Иккинчидан, рўза тақвога василадир. Чунки, киши Аллоҳнинг розилигини истаб, унинг аламли азобидан қўрқиб ҳалол неъматлардан нафсини тияди. Бунда нафси унга итоат қилади. Бас, шундай экан, нафснинг ҳаромдан ҳазар қилиши янада осонроқ кечади. Шундай экан, рўза нафсда Аллоҳ ҳаром қилган амаллардан тийилишга кўникма ҳосил бўлишига сабаб бўлади. Ҳаромдан сақланиш эса фарздир. Шунинг учун ҳам Қуръони каримдаги рўзага оид оятда:

لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

яъни:шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз, дейилган (Бақара, 183).

Ҳар бир ибодатда бўлгани каби рўзанинг ҳам фарз бўлишининг ҳикмати бор. Рўза инсонни тарбиялашда, унинг ахлоқини гўзаллашувида катта аҳамият касб этади. Зеро, тарбия маёғи бўлмиш рўза туфайли киши нафақат жисмонан, балки маънан ва ахлоқан покланади. Ибн Можа ўзларининг “Сунан” китобларидан қуйидаги ҳадисни келтирадилар:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : لِكُلِّ شَيْءٍ زَكَاةٌ  وَزَكَاةُ الْجَسَدِ الصَّوْمُ

яъни: Абу Ҳурайра р.а.дан ривоят қилинади, Расулуллоҳ с.а.в. айтдилар: “Ҳар бир нарсанинг закоти бор, жасаднинг закоти рўзадир”. Маълумки, закотнинг маъноси тозалаш демакдир. Демак, рўза туфайли киши жасадини ундаги ортиқча ва зарарли моддалардан тозаласа, ахлоқини зарарли одат ва хулқлардан тозалаб олади. Чунки, аъзоларни гуноҳ ишларни қилишдан тийиш рўзанинг мақбул бўлишининг асосий шартларидандир. Шунинг учун ҳам Расулуллоҳ с.а.в. ҳадисларининг бирида марҳамат қилдилар:

عن أبي هريرة رضي الله عنه قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم من لم يدع قول الزور والعمل به فليس لله حاجة في أن يدع طعامه وشرابه

(رواه البخاري).

 

яъни: Абу Ҳурайра р.а.дан ривоят қилинади, Расулуллоҳ с.а.в. дедилар: “Ким гуноҳ гапни ва гуноҳ амални қўймаса таоми ва шаробини тарк этганига Аллоҳ муҳтож эмас”. (Бухорий ривояти).

Демак, рўза кишида инсоний фазилатларни мужассам бўлишлиги ва номуносиб иллатлардан қутилишига кўмак берадиган улуғ ибодатдир.

 Ҳомиджон Ишматбеков.

Вторник, 23 Май 2017 00:00

Рўзанинг умумий тавсифи

Рўза қачон фарз қилинган?

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Мадинага ҳижрат қилганларидан бир ярим йил ўтиб, ҳижрий иккинчи йилда Шаъбон ойида фарз қилинган. 

Рўзанинг таърифи.

Рўза соғлом ва қодир кишининг ният билан субҳи содиқдан шомгача еб-ичиш, жинсий алоқа ва рўзани очувчи бошқа нарсалардан тийилишидир.

Рамазон ойида рўза тутиш Исломнинг беш асосий рукнларидан бири бўлиб, у Қуръон, суннат ва ижмоъ билан собит бўлган.

Рамазон рўзаси кимларга фарз?

Рамазон рўзаси фарз бўлиши учун банда мусулмон, ақлли ва балоғатга етган бўлиши керак. Ушбу тоифадагилар Рамазон ойи кириши билан рўза тутишлари ёки мазкур ойда бирон узрлари бўлса, кейин қазосини ўташлари керак бўлади.

Рамазон рўзасининг шартлари.

Янги ойни кўриб рўза тутиш ва рўза тутишни ният қилиш.

Рўзанинг вожиб бўлиш шартлари.

Рўза тутишга тўсқинлик қиладиган оғир касаллиги бўлмаслик, аёлларнинг ҳайз ва нифосдан пок бўлишлари ва муқим бўлиш рўза тутишни вожиб қилади.

Рўза тутишнинг тўғри бўлиш шартлари.

Рўза тутишни ният қилиш, рўзани бузадиган амаллардан узоқ бўлиш ва аёлларнинг ҳайз ва нифосдан пок бўлишлари рўзанинг тўғри бажарилиш шартлари саналади.

Рўзанинг рукни.

Рўза тутган одам қорин ва жинсий аъзолар майлини қайтариши ва рўзани очувчи бошқа ишлардан тийилиши шарт. Шундагина у рўза тутган саналади. Акс ҳолда унинг рўзаси тўғри бўлмайди.

Рўзанинг одоблари.

Рамазон ойида ношаръий ишлардан тийилиш, асосан тилни кераксиз сўзлар, ғийбат ва туҳматдан сақалаш, кўзни номаҳрамларга қараш ва қўлни зулмдан тийиш, яхши хулқли, меҳр-шафқатли ва карамли-сахий бўлиш рўзанинг одобларидандир.

Рўзанинг фойдалари.

Рўзанинг ухровий – руҳий фойдалари.

– рўза бандада тақводорлик ҳиссини оширади;

– рўза тутган банда ўзи тўқ бўлса-да, оч-наҳор юрган бева-бечоралар ҳолини ўз танасидан ўтказади ва уларга нисбатан раҳмдил бўлади;

– рўза шаҳватларни тийишга, инсонга тартибли бўлишга ўргатади ва ҳоказо;

Рўзанинг дунёвий – тиббий фойдалари.

– рўза банданинг соғлиғига ижобий таъсир кўрсатади, унинг иммунитетини оширади;

– рўза тутган банданинг баданидан кераксиз моддалар, жумладан, ёғлар, туз ва бошқа нарсалар чиқиб кетади.

– олимлар рўзанинг инсон саломатлигига таъсирини ўрганиб, ажойиб илмий янгиликларни эълон қилдилар. Улар ҳатто саратон касаллигига ҳам рўза орқали шифо топиш мумкинлигини исботладилар.

Рўза тутиш натижаси.

Рамазон рўзасини тутган банда бўйнидаги фарзи айнни бажарган бўлади ва охиратда Аллоҳ томонидан улуғ мукофот ва ваъда қилинган неъматларга эришади.

Рўза турлари

 Рўза тўрт хил бўлади. Булар: фарз рўза, вожиб рўза, нафл рўза ва макруҳ рўза.

  1. Фарз рўза.

Рамазон рўзасини ўз вақтида тутиш ёки бирон сабаб билан ўша ойда тута олмаса, унинг қазосини ўташ, каффорат ва назр рўзалар фарз рўза турига киради.

Қазо рўза Рамазон ойида бирон сабаб – узр билан рўза тута олмаганлар бошқа кунларда рўза тутишларидир. Аллоҳ таоло Бақара сурасида рўза оятида бандалар ичида ким касал ёки мусофир бўлса, рўзани бошқа кунларда тутиши жоизлигини баён қилган.

Банда қуйидаги ҳолатларда каффорат рўза тутади:

  1. Рамазон рўзасини билиб туриб бузганда. (Масалан, банда рўзадор, рўзани шомгача давом эттиришга қодир. Аммо у ўз хоҳиши билан рўзадорлигини билиб туриб бирон нарса еса, ичса ёки хотини билан жинсий алоқа қилса, унга каффорат вожиб бўлади);
  2. Одам ўлдирганда;
  3. Зиҳор қилганда, яъни киши ўз хотинини ёки унинг бир аъзосини онасига ёки онасининг ўша аъзосига ўхшатганда.

Бу уч ҳолат учун икки ой орасини узмасдан рўза тутиш лозим бўлади.

Қасамни бузгани учун уч кун, ҳажда эҳромда бўлиб, ов қилса, ҳайвон турига қараб турли миқдорда рўза тутади.

Каффорат билан қазо рўза орасидаги фарқ шундаки, қазо рўзада банда Рамазон ойида узрли бўлиб, кейин тузалгач, бир кун ўрнига бир кун рўза тутади. Каффорат рўзада эса банда рўзани қасддан бузади ва Рамазондан кейин бир кун учун олтмиш кун пайдар-пай рўза тутади.

Аллоҳга қурбат ҳосил қилиш мақсадида банда ўзига-ўзи вожиб қиладиган рўза назр рўзадир. Шунингдек, банда “фалон иш содир бўлса” ёки “касалликдан тузалиб кетсам, Аллоҳ учун рўза тутаман”, деб назр қилса ва ният қилган иши амалга ошса ёки тузалиб кетса, назр қилган рўзасини тутиши фарз бўлади.

Аслида ҳар куни рўза тутиш жоиз эмас. Лекин ким умр бўйи рўза тутишни назр қилиб, кейин назрини бажаролмаса, рўза тутиш ўрнига фидя беради. Агар фидяга қодир бўлмаса, истиғфор айтади.

  1. Вожиб рўза.

Нафл рўза нияти билан тутилган ва соҳибининг ихтиёри билан бузилган рўзанинг қазосини тутиш вожибдир. Нафл рўза тутган одам ўз нафсига ўзи эгалик қилади, унинг ихтиёри ўзида. Лозим бўлган ҳолларда у рўзасини очиши мумкин. Лекин бунда унинг қазосини ҳам тутишни ёддан чиқармаслик керак.

  1. Нафл рўза.

Банда Аллоҳга қурбат ҳосил қилиш учун тутадиган, бироқ фарз ёки вожиб бўлмаган рўза нафл рўза саналади. Қуйидаги ҳолатларда рўза тутиш нафл саналади:

– Муҳаррам ойининг тўққизинчи ва ўнинчи ёки ўнинчи ва ўн биринчи кунлари;

– Ҳижрий ойнинг 13, 14 ва 15-кунлари;

– Ҳафтанинг душанба ва пайшанба кунлари;

– Шаввол ойида олти кун рўза тутиш;

– Ҳожилардан бошқалар учун Арафа куни рўза тутиш;

– Шаъбон ойида рўза тутиш;

– Яна ҳадиси шарифларда айтилган, номи ва вақти маълум бўлмаган, макруҳ саналмаган рўзалар нафл ҳисобланади. Масалан, Довуд алайҳис салом рўзаси энг афзал рўзалардандир. У киши кунора рўза тутардилар.

Нафл рўза тутган одам бирон узр билан ёки узрсиз бўлса ҳам рўзасини очиб юбориши мумкин. Фақат ўша очиб юборилган рўзанинг қазосини тутиб бериш вожиб бўлади.

  1. Макруҳ рўза.

Макруҳ рўза танзиҳий ва таҳримий макруҳ рўзаларга бўлинади. Муҳаррам ойининг тўққизинчи ёки ўн биринчи кунларини қўшмасдан, фақат ўнинчи куни рўза тутиш таҳримий макруҳдир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу ишдан қайтарганлар. Яҳудийлар Муҳаррам ойининг ўнинчи куни рўза тутишларидан хабар топганларида, келаси йили тўққизинчи куни ҳам тутамиз, деб ният қилганлар. Аммо у зотга бу ишни қилиш насиб этмаган. Бироқ шундай бўлса-да, у зот соллаллоҳу алайҳи ва саллам сўзлари ва ниятлари шаръий қонундир. Шунингдек, икки кун кетма-кет улаб рўза тутиш, йил бўйи рўза тутиш ҳам танзиҳий макруҳдир.

Қуйидаги ҳолатларда рўза тутиш таҳримий макруҳ саналади:

  1. Рамазон ва Қурбон ҳайити кунлари;
  2. Ташриқ кунлари;
  3. Шак кунлари;
  4. Эри ёнида (муқим) бўлган хотиннинг эридан рухсатсиз рўза тутиши;
  5. Ҳайз ва нифосли аёлнинг рўза тутиши;
  6. Фақат жума ва шанба кунларини хослаб рўза тутиш.
  7. Рўза тутса, ҳалок бўлиши ёки соғлиғига катта зарар етишини билиб туриб рўза тутиш.

Икки ҳайит ва ташриқ кунлари нафл нияти билан рўза тутган одам, рўзани бузса, унга қазо тутиш вожиб бўлмайди. Сабаби бу кунларда рўза тутиш мумкин эмас.

 

Тошкент шахар Шайхонтохур тумани бош

имом хатиби Одилхон қори Исмоилов 

Робот шаҳри

Ислом ҳамкорлик ташкилотининг Таълим, фан ва маданият масалалари бўйича халқаро Ислом ташкилоти (ISESCO) экстремистик мафкурага қарши курашувчи Халқаро марказ ташкил этилганини олқишлади.

Мазкур халқаро марказни Саудия Арабистони пойтахти Риёз шаҳрида бўлиб ўтган Араб-мусулмон мамлакатлари ва АҚШ саммити доирасида мамлакат подшоҳи Салмон ибн Абдулазиз очиб берди.

Халқаро ислом ташкилоти (ISESCO) Бош котиби Абдулазиз бин Усмон ат-Тувайжирий бу ҳақда: “Ушбу марказ турли экстремистик оқимларнинг оммавий ахборот воситалари орқали тарқатадиган бузғунчи ғояларига қарши курашувчи халқаро ҳаракатларни мувофиқлаштиришда ва мазкур соҳа мутахассисларига зарур ахборотларни етказишда қулайлик яратади”, деб таъкидлади. Шу билан бирга, ISESCO мазкур марказ билан унинг экстремистик ғояларга қарши курашувида тарбиявий ва маданий дастурлар ишлаб чиқиш орқали ҳамкорлик қилишга тайёр эканини билдирди. 

Халқаро алоқалар бўлими ходими

Илёс АҲМЕДОВ тайёрлади.

Вторник, 23 Май 2017 00:00

Барокатли ой остонамизда

Масжидларга ибодатга келувчи юртдошларимизнинг эмин-эркин ибодат қилиши учун муносиб шарт-шароит яратиш ҳамда уларнинг хавфсизлигини таъминлашга катта эътибор қаратилади. Ҳар йил муборак Рамазон ойи яқинлашганда ўзгача тайёргарлик кўрилади. Чунки бу қутлуғ ойни ҳар доимгидан-да файзли, шукуҳли ўтказиш учун ғоят жиддий тайёргарлик кўриш талаб этилади.

Шу муносабат билан 2017 йилнинг 18 май куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси  файзли ва барокатли ойга тайёргарлик кўриш, масжидларда ибодат қилувчи юртдошларимизга қулай шароит яратиш, ҳомийларни жалб қилган ҳолда “Меҳрибонлик”, “Мурувват” ва “Саховат” уйларига, маҳаллалардаги кам таъминланган оилаларга моддий-маънавий ёрдам кўрсатиш, қаровчиси йўқ ёшлар, нуронийлар ҳолидан хабар олиш, ҳадялар улашиш, масжидларда ободонлаштириш, кўкаламзорлаштириш ишларини олиб бориш, Рамазон ойининг шукуҳини ифода этувчи лавҳалар ўрнатиш, масжидларнинг жиҳозларини талаб даражасига келтириш каби зарурий масалалар бўйича керакли кўрсатма ва топшириқлар берди.

Ҳозирги вақтда юртимиздаги барча масжидларда Рамазон ойига қизғин тайёргарлик ишлари бормоқда. Жумладан, якшанба куни масжидларда ҳашар ўтказилиб, хонақо, айвон, қўшимча хоналар озода ҳолга келтирилди ҳамда экин майдонлари ободонлаштирилди. 

 

ЎМИ Масжидлар бўлими

Ушу бўлимдаги асосий материаллар Жалолиддин Нуриддиновнинг "Ҳаж ва умра қўлланмаси"дан олинди

Top