Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: «Иблис тахтини сув устига қўяди. Сўнгра ўз лашкарларини (одамларни ҳақ йўлдан оздириш, ораларида фитна солиш мақсадида) жўнатади. Шайтонваччалар (ҳисобот топшириш учун) Иблисга келиб: “Мен фалон ва фалон ишларни қилдим” дейди. Шунда Иблис: “Ҳеч нарса қилмабсан” – дейди. Сўнгра яна бир шайтон келиб Иблисга: “Мен эр-хотинлар орасига тушиб, уларнинг орасини ажратмагунимча уларни тинч қўймадим” дейди. Шунда Иблис: “Сен (шайтонларнинг) энг яхшисисан” – дейди, дедилар».

Оила муқаддас бўлиб, уни асраб-авайлаш учун эр-хотин биргаликда ҳаракат қилмоғи лозим. Оила мустаҳкамлигини сақлаш учун қуйидаги маслаҳатларга амал қилишингизни тавсия этамиз:

1. Кечириб юборинг ва эсдан чиқаринг! Аёлингиз қилган ҳар бир хато-камчиликлари учун жиғибийрон бўлаверманг, айримларини эсдан чиқаринг, айб иш қилса кечиринг.

Олиб борилган тадқиқотлар натижасига кўра, кечирувчан инсонлар гина-кудрат сақлаб юрадиганлардан кўра бахтли ҳаёт кечиришар экан. Олимлардан бири: "Бахтли никоҳ бу – икки кечиришни биладиган эр-хотиннинг бирлашмасидир", деб айтганди.

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Одам боласининг барчаси хатокордир. Хатокорларнинг энг яхшиси кўп тавба қилувчилардир", дедилар (Имом Термизий, Имом Аҳмад, Имом Ҳоким ривояти).

Ким айбсиз дўст истаса, ёлғиз яшайди. Ким нуқсонсиз хотин истаса, бир умр бўйдоқ ўтади.

2. Кўпроқ вақтингизни биргаликда ўтказинг! Афсуски, жуда кўп эр-хотинлар оз вақтларини бирга ўтказишади. Кўпчиликда биргаликда сайр қилишлар, овқатланишлар, суҳбат қуришлар қисқа муддат давом этади, кейин эса уларнинг барчаси тарихга айланади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам одамлар билан суҳбатлашганларида бутун таналари билан бурилиб, сўзловчига бор диққат-эътиборларини қаратар эдилар. Энди сиз ҳам телефондан бошингизни кўтаринг, телефонни ўчириш вақти келди. Аёлингиз билан дилдан суҳбат қуринг. Жуфти ҳалолингизни тинглашга вақт ажратинг.

Тадқиқотларга кўра, энг бахтли никоҳлардаги эр-хотинлар бир кунда камида беш соатларини бирга сарфлашар экан. Чарчаган бўлишингиздан қатъи назар, оилангизни мустаҳкамлаш учун аёлингизга вақт ажратинг. Майлин, энг оддий усулда бўлса ҳам, масалан, чой устида ёки кўчада сайр қилиб суҳбатлашинг.

3. Севишингизни изҳор қилиб туринг! Аёлингизга севишингизни ҳар куни билдириб туринг. Ишга кетишингиздан олдин пешонасидан ўпибми ёки СМС, ижтимоий тармоқлар орқали хабарлар ёки қоғозга битилган мактублар орқалими хуллас йўллари кўп. Муҳими ҳар куни ёқтиришингизни изҳор этишни унутманг!

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Севганларингизга севишингизни изҳор қилинг!" деганлар. Аёлингизга севишингизни изҳор қилганингизда аёлингиз: "Аллоҳ ҳам Сизни севсин" деб ҳаққингизга дуо қилсин!

4. Камроқ танқид қилинг! Чунки танқидни ҳеч ким ёқтирмайди. Кўп танқид қилиш зарар етказиши мумкин. Танқид одатда бирор нарсанинг фақат ёмон жиҳатларини кўришдан келиб чиқади. Аёлингизнинг бирор ёмон хулқ ёки одати бўлса, уларни секин асталик билан тузатиб боришига кўмаклашинг. Аёлингизнинг айби учун ҳадеб танқид қилаверишингиз, кичик камчиликнинг катталашишига олиб келади. Жуфти ҳалолингизнинг ижобий хулқларига кўпроқ эътибор беринг! Шунда камчиликлари кўринмай кетади.
   
   
5. Ташаккур билдириб туринг! Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Одамларга ташаккур айтмаган киши Аллоҳга шукр қилмаган бўлади”, дедилар.

Аёлимиз кўнглимизни кўтарадиган бирор иш қилса, гўёки ўз вазифасини бажаряпти деган ўй-хаёл билан унга миннатдорчилик билдирмаймиз. Аёлингизнинг ҳар бир, ҳатто кичик, эҳтимол сиз учун арзимасдек туюлган ишини ҳам қадрлаб, миннатдорлик билдиринг, кўнглини кўтаринг, янада илҳомлантириб туринг.

6. Мулойим бўлинг! Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, Аллоҳ мулойимдир. Ва мулойимликни яхши кўради”, дедилар (Имом Муслим ривояти).

Бахтиёр оиланинг асосини – эр-хотиннинг ўзаро бир-бирига мулойим муносабатда бўлиши ташкил этади.

Тўғри, турмуш давомида турли келишмовчилик, тушунмовчиликлар юзага келганда мулойим муносабатда бўлиш ўта мушкул. Лекин айнан шундай вазиятларни мулойимлик, оғир-босиқлик билан ҳал қилиш, эр-хотин ўртасидаги муҳаббатни янада зиёда этади, мустаҳкамлайди.

Аллоҳ таоло оилаларимизни холис Ўзининг муҳаббати асосига қурилишини насиб этсин. Оилаларимиз ҳамиша тинч ва бахтиёр бўлсин!

Даврон НУРМУҲАММАД

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.

Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.

Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

 Суннатни инкор этувчи Қуръонийлар тоифаси қуйидаги бузуқ даъволарни илгари сурадилар:

1. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг вазифалари Қуръонни етказиш, холос. У зотнинг пайғамбарлик сиймоси, яъни суннатлари, кўрсатмалари йўқ. Шунинг учун итоат фақат Қуръони Каримга вожиб, Пайғамбар алайҳиссаломга пайғамбарлик юзасидан на саҳобага ва на кейинги умматга вожиб.

2. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг иршодлари, кўрсатмалари саҳобаларга вожиб бўлган, бизга вожиб эмас. Яъни Пайғамбар алайҳиссаломга итоат қилиш у зотнинг давридаги саҳобаларгагина вожиб бўлган, қолган умматларга вожиб бўлмас.

3. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг кўрсатмалари, иршодлари ҳаммага вожиб эди, барча умматга вожиб бўлган, бироқ, ҳозирда бизгача етиб келган ҳадислар қобили эътимод эмас, ҳужжат бўлишга ишончли эмас. Саҳиҳ ва ишончли санад билан бирорта ҳадис етиб келмаган.

1 – даъвога раддия

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг вазифалари Қуръони Каримни етказиш билан чекланмайди, балки оятларнинг асл маъноларини тушунтириб бериш, тафсир қилиш, изоҳлаш, тўла ва мукаммал, аниқроғи муфассал равишда англатиш – ҳаммаси Пайғамбаримиз алайҳиссалом вазифалари бўлган. Бу вазифалар эса фақатгина ҳадислар орқали адо топади. Биз Аллоҳ таолонинг оятларини тўла, мукаммал ва муфассал тушунишимиз учун ҳадисларга муҳтожмиз.

«(Биз пайғамбарларни) ҳужжатлар ва китоблар билан (юборганмиз). Сизга эса одамларга нозил қилинган (маълумотлар)ни баён (тафсир) қилиб беришингиз учун ва тафаккур қилсинлар, деб бу зикрни (Қуръонни) нозил қилдик» (Наҳл сураси, 44-оят).

«Аллоҳ ўз ичларидан Аллоҳнинг оятларини ўқиб берадиган, уларни (ширк ва гуноҳлардан) мусаффо қиладиган ҳамда уларга Китоб ва Ҳикматни таълим берадиган Пайғамбарни юбориш билан, мўминларга инъом этди. Улар эса бундан олдин аниқ гумроҳликда эдилар» (Оли Имрон сураси, 164-оят).

Оятдаги «Китоб»дан мурод Қуръони Каримдир, «Ҳикмат»дан мақсад эса ҳадиси шарифлардир.

 2 – даъвога раддия

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг кўрсатмалари фақатгина саҳобаларга эмас, балки бутун уммат учундир. Зеро, Аллоҳ таоло Набий алайҳиссаломни бутун башариятга пайғамбар этиб жўнатган:  «(Эй, Муҳаммад!) Биз Сизни (бутун) оламларга айни раҳмат қилиб юборганмиз» (Анбиё сураси, 107-оят).

 3 – даъвога раддия

Аллоҳ таоло Ўзининг каломи Қуръони Каримни сақлашга ваъда берган. Ҳадислар эса Қуръоннинг тафсири, шарҳи ҳисобланади. Худди шунингдек, Аллоҳ таоло ҳадисларнинг ҳам то Қиёматга қадар уммати Муҳаммадга етиб келишини таъминлаган.

Иброҳим Десаи раҳимаҳуллоҳнинг

“Ҳадис илмига кириш” китобидан

Даврон НУРМУҲАММАД тайёрлади.

Ўзингизга доим қуйидаги саволларни беринг:

Мен кимман?

Шу жойгача қандай қилиб келдим?

Энди қаерга кетмоқчиман?

Нима мақсад билан кетмоқчиман?

Йўлимда қандай тўсиқлар учрайди? Улардан қандай ошиб ўтаман?

Сизнинг ҳозирги ҳаётингиз олдинги фикрларингизнинг ҳосиласидир! Шундоқ экан, фикрлашингизни ўзгартирсангиз, ўз оламингизни, яшаш тарзингизни бутунлай ўзгартирган бўласиз! Аллоҳ таолонинг оятини эсланг: “Албатта, то бир қавм ўзларини ўзгартирмагунларича, Аллоҳ уларнинг ҳолини ўзгартирмас” (Раъд сураси, 11-оят).

Фикрлаш ҳар бир ҳаракатнинг асосидир. Демак, фикрлашингизни ўзгартирсангиз, иш-ҳаракатларингиз ҳам ўзгаради. Агар сизда бирор ёмон одатдан қутилиш учун ҳақиқий хоҳиш бор бўлса, ундан ярим шифо топган бўласиз!

Сиз одамлар ҳақида қандай гумон қилсангиз, улар ҳам сиз ҳақингизда шундай ҳукм қилишади, натижада ташқи ҳолатингиз ички дунёйингизнинг акси бўлиб қолади.

Бутун дунё мол-мулкини йиғиб келсангиз ҳам, асло саодатни сотиб оломайсиз. Чунки саодат расталари сизнинг фикрингиз, ҳис-туйғуларингизда жойлашган. Уни фақат ўша ердан сотиб олишингиз мумкин. Шуни англаб етганингиздагина муваффақиятли ва бахтли бўласиз...

Аввало Аллоҳга, кейин ўзингизга ишонинг. Негаки, одамларнинг сизга бўлган ишончи ўзингизга бўлган ишончингиздан келиб чиқади. Салбий шахслардан имкон қадар узоқ бўлинг, чунки улар ўзингизга бўлган ишончни кетказадиган асосий омилдир!

Шуни аниқ билингки, сизни соғлом ёки касал, бахтсиз ёки бахтли, бой ёки фақир қиладиган нарса бу – ақлдир! Шунинг учун ақлингиз устидан ҳукмрон бўлишни ўрганинг.

Қоқилмаган одам муваффақиятга эришолмайди. Аслида буни қоқилиш ёки омадсизликка учраш деб номлаш ҳам хато. Буни ҳаётий тажрибалар дейиш керак. Чумчуқдан қўрққан тариқ экмас!

Муваффақият чўққисига кўтарилиш имконсиз кўринса, унга нарвон қўйиб, зинама-зина чиқинг!

Муаммолар, хатолар ҳақида ўйлаб вақтингизни кетказманг, уларга ечим топиш ҳақида ўйланг! Ҳар қайси ишда, ҳар қандай вазиятда масъулиятни ҳис қилинг!

Одамнинг хаёлида ҳар куни минглаб фикрлар айланади, уларнинг аксарияти салбий фикрлардир. Сиз ўша салбий фикрларни йўқотишга интилинг, ийжобийларини эса қалбингиз суви билан суғоринг. Яъни хаёлингизга келган ижобий фикрларни қалбингизга ўрнаштиринг! Биз инсонлар фикрларимиз ўзгаришига қараб кунига неча маротабалаб ўзгарамиз.

Фикрларингизни назорат қилинг, зеро улар гапларга айланади!

Гапларингизни назорат қилинг, зеро улар ҳаракатга айланади!

Ҳаракатларингизни назорат қилинг, зеро улар одатга айланади!

Одатингизни назорат қилинг, зеро у шахсиятга айланади!

Шахсиятингизни назорат қилинг, зеро у ҳаёт йўлингизга айланади!

 Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Отам уйга пул йиғадиган қути қўйиб уни “Қурбонлик қутиси” деб номладилар. Кейин ҳар биримизни бу қутига пул йиғишда ўз ҳиссамизни қўшишга тарғиб қилдилар. Биз ҳам оиладаги ва шахсий ҳаражатларимиздан орттириб ҳар ойлик олганимизда қўлимиздан келганича қутига пул йиғишда ўз ҳиссамизни қўшиб турдик.

Қурбонлик куни яқинлашиб қолгач, отам бошчиликларида барча оила аъзоларимиз билан биргаликда қутини очдик. Қарасак, ўзимиз билмаган ҳолда талайгина маблағ тўпланибди. Йиғилган пулга қурбонлик учун қўзи сотиб олдик. Бу қурбонликнинг ўзгача таъми бор эди. Тўғри, қурбонлик қўзимиз шаръий жиҳатдан ҳар биримизнинг номимиздан ўтмаса ҳам, лекин, биз ҳар биримиз Аллоҳ учун қурбонликка ўз молимиздан бир қисмини бағишлашни ўргандик.

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг

“Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

Чиройли ҳаёт кечирай десангиз, ёрқин келажакка эришай десангиз, баъзи ҳаётий ҳақиқатларни билишингиз лозим! Уларни доим хотирангизда сақлашингиз ҳаётингизни Аллоҳнинг изни билан идора қилишингизда ёрдам берувчи захира кучини ҳосил қилади.

Биринчи ҳақиқат: Сиз энг гўзал ҳаёт кечиришга, бошқалардан фарқли бўлган инсоний муносабатларни ўзингиз учун қарор топтиришга ҳақли шахссиз! Аллоҳ сизни яхши яшашингиз, бахтли ҳаёт кечиришингиз учун яратган, сизни сийлаган, қадрингизни кўтарган. Бу Қуръони каримнинг “Батаҳқиқ, Биз инсонни энг яхши суратда яратдик” (Тийн сураси, 4-оят) оятида намоён.

Иккинчи ҳақиқат: Хато иш сизни ёмон одам қилиб қўймайди. Муваффақиятсиз ҳаракат сизни нодонга, билмасвойга чиқармайди. Билингки, ичингиздаги ҳис-туйғуларни, фикрларни юзага чиқариш сизнинг энг катта ҳуқуқларингиздан биридир!

Учинчи ҳақиқат: Ҳозирги замонда барча марралардан ўзиб кетиш фақатгина рақобатлашишнинг ўзи билан амалга ошмайди. Рақобатга кўпчилик эриша олади. Бироқ юксак чўққиларга чиқишдаги энг кучли омил бу – ҳаётнинг барча жабҳаларида устунликка эришишдир.

Тўртинчи ҳақиқат: Қўлингизда кўп нарсаларни амалга ошириш имконияти бор. Ҳақиқий ногирон танаси ногирон киши эмас, балки ички истеъдодлар ва яширин имкониятларни идрок қилолмаслик ҳақиқий ногиронликдир!

Бешинчи ҳақиқат: Сизнинг асосий жангингиз асло-асло душманларингиз билан бўлмайди, сизга тузоқ қўядиганлар билан ҳам бўлмайди. Ҳақиқий жанг – сиз ва ҳою-ҳавасларингиз, баъзи ишларда билимсизлигингиз ўртасида бўлади. Чунки айнан шу нарсалар бир жойда қотиб қолишга, юксалмасликка асосий сабабдир. Шубҳасиз муфаққиятга эришишдаги энг муҳим меъёр – аввало ўзингизга ҳукмрон бўлишингиз ва нафзингизни эгаридан тутишингиздир. Билингки, нафсингиз истаган нарсани унга бераверсангиз, ундан қутилиш худди эмизикли болани кўкракдан чиқаришдек қийин бўлиб қолади.

Олтинчи ҳақиқат: Ҳаётингиздаги ҳеч бир нарса беш йил ўтиб ўзидан-ўзи ўзгариб қолмайди. Унинг учун аввало қабул қилиш манбаларингиз ўзгариши лозим. Бу яна асосан ўқиб-ўрганаётганларингиз, кимлар билан ҳамсуҳбат бўлаётганингизга қараб ҳам бўлади.

Еттинчи ҳақиқат: Ишнинг боши ўзингизга тақалади, хаёлингизда ўзингизни қандай тасаввур қилишингизга келиб тақалади. У ё сизни тоғнинг чўққисига олиб чиқади, ё бир кичик тепаликка кўтаради. Ўзингизни қийматли, кўп иш қилишга қодир деб кўрсангиз ҳақиқатан ҳам шундай бўлади. Аксини кўрсангиз акси бўлади!

Саккизинчи ҳақиқат: Ўзгаришнинг ҳам, ўзгармасликнинг ҳам бадали бор, ё ўзгариш учун пул тўлайсиз, ё ўзгармаслик учун пул тўлайсиз. Гап шундаки, ўзгаришнинг натижаси тез ҳосил бўлади, ўзгармасликнинг натижаси эса анча секин юзага чиқади! Оқил одам – эртага роҳатланиши учун бугун ўзини чарчатган кишидир.

Тўққизинчи ҳақиқат: Ҳаёт елдек ўтиб кетаверади, ишлар ҳам кун сайин чигаллашиб бораверади. Бахтли одамлар ҳар бир лаҳзадан завқ оладиган кишилардир. Улар шодлик лаҳзаларини асло ўтказиб юбормайдилар. Дам олишга, завқланишга вақт тополмаган одам алал-оқибат вақтини касаллик билан ўтказиши муқаррар!

Ўнинчи ҳақиқат: Оқил одам дарёдан ўтиш учун қайиқ ясайди, дарёнинг тўлқини менга зарар бермасин деб, ўзини ҳимоялаш учун тўғон қуриб ўтирмайди. Бу нодон кишининг ишидир!

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.