muslim.uz
Қисқа муддатдаги катта ўзгаришлар
Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши 2017–2021 йилларга мўлжалланган Ҳаракатлар стратегиясининг
5-йўналиши: «Хавфсизлик, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш ҳамда чуқур ўйланган, ўзаро манфаатли ва амалий ташқи сиёсат» деб номланиб, мана шу асосда юртимизда кейинги йиллари бир қатор ижобий ўзгаришлар амалга оширилмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 2017 йил
19 сентябрь куни БМТ Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида сўзлаган нутқида «Маърифат ва диний бағрикенглик» резолюциясини қабул қилиш таклифи билан чиқди. Резолюция жаҳонда экстремизм, терроризм муаммоси авж олиб, турли дин ва эътиқод вакилларига нисбатан тоқатсиз, муросасиз муносабатлар кузатилаётган бир вақтда глобал таҳдидларга қарши курашишнинг самарали воситаси сифатида маърифат, таълим-тарбия масаласини илгари сургани билан аҳамиятлидир. БМТ томонидан 2018 йил 12 декабрь куни «Маърифат ва диний бағрикенглик» резолюцияси қабул қилинди ва дунёнинг етакчи давлат ва халқаро ташкилотлари томонидан тан олинди.
Тўғри йўлдан адашганларни ижтимоий реабилитация қилиш
ва уларни соғлом турмушга қайтариш мақсадида бу шахслар билан кенг жамоатчиликни жалб қилган ҳолда тушунтириш-профилактика ишларини тизимли ташкил этиш, уларни махсус рўйхатдан чиқариш бўйича механизм яратилди. Бу механизмнинг самараси ўлароқ адашган ғоялар таъсирига тушиб қолган фуқароларнинг ички ишлар органларининг рўйхатидан чиқарилиши жамиятда катта натижа берди.
Шунингдек, билиб-билмай диний экстремистик ва террористик ташкилотлар сафига кириб, Сурия, Ироқ сингари юртдарда қуролли ҳаракатларга қатнашган шахсларнинг аёллари ва фарзандлари «Меҳр-1», «Меҳр-2» тадбирлари доирасида юртимизга қайтарилиши оламшумул воқеа бўлди.
2020 йил 11 августдаги Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Қарорига мувофиқ Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказининг ташкил этилиши ва Сурхондарё вилояти Термиз шаҳрида “Имом Термизий” мадрасасининг фаолияти йўлга қўйилаётгани диний таълим ва илмий тадқиқот фаолиятини янги босқияга олиб чиқиш йўлидаги улкан аҳамиятга эга иш бўлди.
Мустақиллик йилларида Қорақалпоғистон диёрида ҳам халқнинг эҳтиёжидан келиб чиқиб, жоме масжидларимизнинг сони кўпайди. Олдингилари қайта реконструкция қилиниб, намозхонлар учун барча шароитлар яратилди. Ҳаттоки, узоқ қишлоқлардаги масжидлар ҳам кўрганда кўзни қувонтадиган даражада қайта таъмирланиб, ободонлаштирилди. Айниқса, сўнги йиллари юртимизнинг қайсидур бурчагида жоме масжиди қуриб, фойдаланишга топширилди, деган мазмундаги хушхабарларнинг тез-тез гувоҳи бўляпмизки, бу барча мўмин-мусулмонларимизни бирдек шод этмоқда.
Юртимизда 10 та ўрта махсус ислом билим юрти фаолият юритаётган бўлса, шулар қаторида Нукус шаҳридаги Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний ўрта махсус ислом билим юрти ўзига яраша обрў-эътиборга эга.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 16 апрелдаги «Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Фармонига мувофиқ, Тошкент ислом университети негизида Ўзбекистон халқаро ислом академияси ташкил этилди.
Ўзбекистон халқаро ислом академияси таркибида Қорақалпоғистон Республикаси, Самарқанд, Наманган ва Сурхондарё вилоятларининг минтақавий филиаллари фаолият бошлади, унда имом-хатиблар, диний соҳа ходимлари, давлат ва жамоат ташкилотлари вакиллари, олий ва ўрта махсус таълим тизимининг соҳага оид педагог кадрлари малака оширмоқда.
Мўмин-мусулмонларнинг диний саволларига ўз вақтида тезкор жавоб бериш мақсадида, call-марказ, телеграм бот ва алоҳида fatvo.uz сайти йўлга қўйилиши ҳамда қўшимча равишда маҳаллий фуқароларимиз учун қорақалпоқ тилидаги pazıylet.uz, nasiyat.uz ва alberuniy.uz сайтлари ва уларнинг ижтимоий тармоқлардаги каналларининг фаолият бошлаганини эътироф этиш керак.
Диний-маърифий соҳадаги кенг кўламли ишлар бутун дунё жамоатчилиги томонидан юқори даражада тан олинди. Айниқса, БМТ, АҚШ давлат департаменти ва бошқа ташкилотлар юқори баҳо бермоқда.
Маълумки, дунё цивилизацияси ривожига муносиб ҳисса қўшган буюк алломаларимизнинг асарларини ўрганиш ва шу асосда улар ёзиб қолдирган бой бебаҳо меросни келажак авлодга етказиш – бугунги куннинг давр талаби.
Муҳтарам Президентимизнинг 2018 йил 20-21 январь кунлари Қорақалпоғистонга бўлган ташрифи давомида Нукус шаҳридаги “Имом Эшон Муҳаммад” жоме масжидида бўлиб, бу ерда нуронийлар ва имом-хатиблар билан учрашув пайтида ҳам имом-хатибларимизга, биринчи галда, ота-боболаримиздан қолган бебаҳо мерос бўлган эски қўлёзмаларни ўрганган ҳолда ўқув қўлланмалар ва асарлар ёзиш бўйича бир қатор топшириқлар берган эди. Мана шу асосда, халқимизга соф ислом динининг мазмун-моҳиятини очиб берадиган бир қанча китоблар устида кўп йиллардан буён меҳнат қилаётган эдик. Ҳозирги кунга келиб, халқимизнинг диний адабиётларга бўлган эҳтиёжини қондириш мақсадида қорақалпоқ тилида “Ислам нуры” газетаси ва “Ҳидаят” журнали фаолият юритмоқда. Шунингдек, қорақалпоқ тилида бир неча китоблар, жумладан, “Кәмил инсан”, “Саламат ана ҳәм бала – жәмийет гиреўи”, “Ораза пазыйлети”, “Намаз оқыў қағыйдалары”, “Марҳумларға азар бермейик”, “Қурбанлық китабы”, “Сарф сабақлығы”, “Қураны кәрийм мәнилериниң қарақалпақ тилиндеги аўдармасы ҳәм тәфсири”, “Шамаили Муҳаммадия”, “Ибадати Исламия”, “Ислам мәрипаты: негиз ҳәм түсиник”, “Ислам динине улыўма тәрийп”, “Ҳаж ҳәм умра қолланбасы”, “ИШИМ фитнасы”, “Интернетке ин қурған өрмекшилер”, “Ийман”, “Муҳаммад алайҳиссалам (қысқаша өмир тарийхы)”, “Тәжўийд қағыйдалары” каби китоблар нашр қилиниб, халқимизга тақдим этилди. Мана яқинда ҳазрати шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуфнинг 37 жуздан иборат “Ҳадис ва ҳаёт” китобининг 3 жузи чоп этилди. Қолган жузлари эса нашрга тайёрланмоқда.
Албатта, ушбу қорақалпоқ тилидаги илк нашрларнинг чоп этилиши ҳам юртимиздаги диний соҳада олиб борилаётган хайрли ишлардан ҳисобланади. Айниқса, “Қураны кәрийм мәнилериниң қарақалпақ тилиндеги аўдармасы ҳәм тәфсири”ни халқимиз катта қувонч билан кутиб олди.
«Сен – қудрат манбаи, саодат маскани, жонажон Ўзбекистон!» шиори остида нишонланаётган бу йилги мустақиллик байрами пандемия билан боғлиқ вазият туфайли, карантин қоидаларига амал қилинишини таъминлаш мақсадида хонадонларда, оила аъзолари билан биргаликда нишонлаш мақсадга мувофиқ ҳисобланади. Мамлакатимизда карантин қоидалари жорий этилган вақтдан бошлаб ўтган давр мобайнида халқимиз инфекцияга қарши кураш бўйича ўзига яраша тажриба тўплади.
Тинч ва обод юртга доимо байрамлар, қувончли кунлар ярашади. Барчамизга мустақиллигимизнинг 29 йиллиги муборак бўлсин! Аллоҳ таоло юртимизни ҳар хил бало-офатлардан омон сақлаб, халқимизнинг тинчлик-хотиржамлигини мангу, ризқ-рўзини мўл-кўл айласин!
Қорақалпоғистон мусулмонлари қозияти қозиси
ШАМСУДДИН БАҲОУДДИНОВ
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётларидан лавҳалар: Садақа йиғувчига берилган ҳадя (Аудио)
ЎМИ матбуот хизмати
Иймон сари очилган эшик
Бу йил Ватанимиз истиқлолга эришганига 29 йил тўлди. Аллоҳ таоло бу саодатли ва қутлуғ айёмни барчамизга муборак қилсин!
Мустақиллик неъматини яхши англаб, қадрига етиш учун атрофга ибрат назари билан қарасак, баъзи давлатлардаги нотинчлик, етишмовчилик ва тартибсизликларни кўриб, юртимиздаги тинчлик-хотиржамликка бениҳоя шукр айтамиз.
Уламоларимизнинг ҳикматларида: соғлик қадрини билмоқчи бўлсанг – касалга боқ, фарзанд қадрини билмоқчи бўлсанг – фарзандсиз инсонга қара, тинчлик қадрини билмоқчи бўлсанг – нотинч юртга эътибор қил, деганлар. Мустақиллик – ҳурлик, озодлик, ўз Ватани, тили ва эътиқодига эга бўлиш демакдир.
Мустабид тузуми даврида аждодларимиздан мерос бўлиб қолган қадриятлар, имон-эътиқодимиз, миллий урф-одатларимизни халқимиз онги ва шууридан сидириб ташлаш ҳаракат қилишди, буюк маданиятимиз, диний эътиқодимиз ва кенг дунёқарашимизни йўққа чиқармоқчи бўлишди, не-не олимлар, маърифатимизнинг буюк сиймолари уларнинг қўлларида шаҳид бўлишгани аччиқ ҳақиқат.
Истиқлолдан сўнг халқимиз барча соҳада эмин-эркин саъй-ҳаракат қилиш имконига эга бўлгани каби динимиз кўрсатмаларини хотиржам адо этиш бахтига ҳам муяссар бўлди. Минглаб масжидлар очилиб, мўмин-мусулмонлар ихтиёрига топширилди, ўнлаб диний таълим муассасалари барпо қилиниб, у ерда ёшлар диний ва дунёвий фанлардан таҳсил олмоқдалар. Азиз авлиё, улуғ аллома ва фозил инсонларнинг мақбара ва зиёратгоҳлари таъмирланди. Ҳар йили давлат кўмаги билан минглаб ватандошларимиз муборак ҳаж ва умра зиёратига бориб келмоқдалар. Буларнинг ҳаммаси, албатта, Аллоҳнинг инояти билан бизга берилган истиқлолимиз сабабидандир.
Шунингдек, буюк аждодларимизнинг бебаҳо асарларини ўрганиб, уларни она тилимизга таржима қилиш имконига эга бўлдик. Ўтган йиллар давомида Қуръон, ҳадис, тафсир, фиқҳ, ислом тарихи, маданияти ва фалсафасига оид кўплаб йирик тадқиқотлар амалга оширилди. Турли мавзудаги диний адабиётлар, юртимизда яшаб, ижод қилган буюк алломаларимиз илмий мероси нашр этилиб, кенг оммага тақдим қилинмоқда.
Бундан ташқари, Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Мир Араб олий мадрасаси, Имом Бухорий ва Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари, вилоятларда калом, ҳадис, фикҳ, ақида ва тасаввуф илми мактаблари очилгани ҳамда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказининг ташкил этилгани диний-маърифий соҳани ривожлантиришга бўлган эътиборнинг ёрқин намунасидир.
Сўнгги йилларда давлатимиз раҳбари бошчилигида юртимизни юксалтириш, халқ фаровонлигини ошириш каби хайрли ишлар “Халқ давлат идораларига эмас, давлат идоралари халққа хизмат қилиши керак” деган шиор остида амалга оширилмоқда. Натижада халқнинг ватанга бўлган меҳри-муҳаббати тобора ортиб бормоқда.
Айниқса, давлатимиз томонидан Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузуридаги “Вақф” хайрия жамоат фондига 150 миллиард сўм маблағ ажратилиши тарихий воқеа бўлди. Бу юртимизда инсон омилига бўлган ижобий муносабатнинг исботидир.
Ҳар йили мустақиллик байрами арафасида алоҳида шиор танлаб олинади. Бу йил мустақилликнинг 29 йиллик байрами “Сен – қудрат манбаи, саодат маскани, жонажон Ўзбекистон!” шиори остида нишонланмоқда. Ушбу шиорлар замирида халқни бирлаштириш, инсонни туғилиб ўсган, киндик қони тўкилган ватанига муҳаббатини ошириш мақсад қилинган. Ҳақиқатан, халқ бирлашса, катта кучга айланади.
Халқимизда “Ватан остонадан бошланади” деган нақл бор. Ҳар бир инсон учун киндик қони тўкилган тупроқ, энг кичик Ватан – уйи ҳисобланади.
Қуръони каримда марҳамат қилинади: “Аллоҳ сизга уйларингизни оромгоҳ қилди” (Наҳл сураси, 80 оят).
Уйимиз бизга омонлик, хотиржамлик маскани, тинчлик-осойишталик марказидир. Унда хотиржамлик бўлиши учун юртда тинчлик қарор топиши лозим. Оқибатда жамиятда ҳар томонлама юксалиш ва ривожланиш рўй беради. Одамларнинг ўзаро бир-бирига бўлган ишонч ва садоқати, меҳр ва мурувватининг самимий бўлиши ҳам асосан тинчлик ва хотиржамликка боғлиқдир.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳ таоло бандага каттами, кичикми бир неъмат берса ва банда унинг шукронаси учун “Аллоҳга ҳамд бўлсин”, деса, шунда у ўша неъматдан ҳам афзалроқ нарсага эришган бўлади” (Имом Ибн Можа ривояти) деганлар.
Демак, мустақиллик, тинчлик, хотиржамлик ва саломатлик каби неъматлар – Аллоҳ томонидан бизга ато қилинган улуғ неъматдир. Ҳадисга мувофиқ, биз шукр қилсак, бу неъматлар қадрига етсаккина, зиёда бўлади. Акс ҳолда қиёмат куни неъматлар борасида сўралишимизни ҳам унутмаслик лозим.
Аллоҳ бизларни ҳар бир неъматнинг қадрига етувчи, унга шукр қилувчи бандаларидан қилсин!
Убайдуллоҳ АБДУЛЛАЕВ,
Фарғона вилояти бош имом-хатиби
ҲАМДАРДЛИК БИЛДИРАМИЗ
Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси диний соҳада кўп йиллар самарали хизмат қилган Сурхондарё вилояти Денов тумани “Имом Бухорий" жоме масжиди имом-хатиби Тошбоев Панжи домланинг вафоти муносабати билан чуқур таъзия изҳор этади.
Аллоҳ таоло охират сафарига кузатилаётган бу дин хизматчисини мағфиратига олсин, яқинларига сабру жамил бериб, қазои қадарини имон ила, розилик ила қарши олганлар қаторида ажру мукофотлар ато этсин.
Ҳадиси қудсийлардан бирида айтилади: “Эй Одам фарзанди! …Албатта, Мен сизларнинг суратингизга ҳам, чиройингизга ҳам қарамайман. Балки қалбингизга қарайман ва сизлардаги яхши хислатлардан рози бўламан”. Раҳматли Панжи домла Тошбоев ҳам ана шундай яхши хислатлар эгаси эди.
Ҳақ таоло марҳум олимнинг аҳли оиласи, фарзанду аржумандлари ва яқинларига чиройли сабр бериб, бу мусибатларини яхшиликлар ила тўлдирсин. Биз Буюк Парвардигордан дуо қилиб сўраймизки, марҳум олимни ўзининг чексиз раҳматига олсин, жаннат боғларига дохил этсин.
Иннаа лиллааҳи ва иннаа илайҳи рожиъуун.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Қанча шукр қилсак, шунча оз
Аллоҳга ҳамд, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга салавотларимиз бўлсин!
Саноқли кунлардан сўнг Мамлакатимиз мустақиллигининг 29 йиллигини нишонлаймиз. Мамлакатимиз мустақиллиги ҳам Аллоҳ таолонинг бизга берган буюк неъматларидан биридир.
Маълумки, Аллоҳ таоло инсониятга санаб ҳисобига ета олмайдиган даражада неъматларини берган. Бу ҳақда Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ва У сизларга барча сўраган нарсаларингиздан берди. Агар Аллоҳнинг неъматларини санамоқчи бўлсангиз, саноғига ета олмайсиз” (Иброҳим сураси, 34-оят).
Ушбу оят тафсири ҳақида “Тафсири Ирфон”да бундай дейилади: “Аллоҳ таолонинг бандаларига ато этиб қўйган барча неъматларининг ҳисобига етиш жуда мушкул иш. Биз билган ва билмаган барча нарсалар Аллоҳ ато қилган неъматлар денгизининг бир томчиси, холос. Ушбу ояти каримада У Зот айтаяптики, Мен инсонларга ато қилган неъматларимни санамоқчи бўлсанглар, уларнинг ҳисобига асло етаолмайсизлар. Масалан, сиҳат-саломатлик, куч-қувват, узоқ умр ва шу кабилар ҳам неъматлар жумласига киради”.
Мустақиллик ва бу даврда эришилган ютуқлар, ўзгаришлар ҳақида гапириш ҳам шу неъматнинг шукронаси ҳисобланади. Зеро, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таолонинг неъматлари ҳақида сўзлаш шукрдир, неъмат шукрини гапирмаслик куфрдир”, деганлар.
Мамлакатимизда кейинги йилларда ҳаётнинг барча жабҳаларида турли ислоҳотлар қилиниб, ижобий туб ўзгаришлар юз берди. Ана шу ижобий ўзгаришлар эвазига барча соҳаларда улкан ютуқлар қўлга киритилди. Шу жумладан, диний соҳадаги ислоҳотлар ҳам ўз самарасини бериб, катта муваффақиятлар қўлга киритилди.
Агар диний соҳадаги ютуқлар ҳақида Қашқадарё вилояти мисолида гапирадиган бўлсак, қуйидагиларни айтишимиз мумкин:
Абу Муъин Насафий каби ўнлаб бобокалонларимиз мангуга қўним топган табаррук масканлар тубдан янгиланиб, халқимиз фахрланиб зиёрат қиладиган гўзал зиёратгоҳга айлантирилди, кўплаб масжидларимиз қайта қурилиб, ибодат қилиш учун қулай ва шинам масканларга айлантирилди, бир қанча янгилари очилди, араб тили ўргатувчи ўқув курслари ташкил қилинди, вилоят мўмин-мусулмонлари умра зиёратларига бориб-келишлари учун квоталар кўпайтирилиб, узун навбатлар бартараф этилди, вилоятдаги жоме масжидларда фаолият олиб бораётган имомлар Тошкент ислом институтида ташкил этилган модул ўқув тизими орқали илмий салоҳиятларини янада оширишга муваффақ бўлмоқдалар.
Албатта барча соҳаларда бўлгани каби диний-маърифий соҳадаги ўзгаришларни ҳам узоқ санашимиз мумкин.
Маълумки, ҳозирги кунда коронавирус пандемияси хасталигини олдини олиш йўлида вилоят ҳокимлиги билан ҳамкорликда самарали иш олиб борилмоқда. Президентимиз томонидан олиб борилаётган сиёсат инсонпарварлик ғоялари билан суғорилган десак, адашмаган бўламиз. Халқ ғами билан яшаш, халқни рози қилиш ҳақиқий инсонпарвар кишининг ишидир. Халқ ғами билан яшаш энг фазилатли амал эканини ўз даврида шоирлар султони Алишер Навоий ҳам қуйидагича таъкидлаган эдилар:
Одами эрсанг, демагил одами,
Оники, йўқ халқ ғамидин ғами.
Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан амалга ошаётган ислоҳотлар шунчаки ислоҳот эмас, балки инсон учун ва унинг фарвон ҳаёти учун қилинаётган ишлардир. Шу сабабли албатта, биз кўрсатилаётган барча ғамхўрликлар учун Давлатимиз ва барча раҳбарларимизга миннатдорчилик билдирамиз. Чунки инсонларга ташаккур айтмаган киши Аллоҳ таолога ҳам шукр қилмайди. Бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Одамларга ташаккур қилмаган, Аллоҳга ҳам шукр қилмайди” (Имом Термизий ривояти), деганлар.
Бугунги мураккаб бир даврда ҳар биримиз давлатимиз томонидан кўрсатилаётган ғамхўрликларга беэътибор бўлмаслигимиз ва буларнинг барчаси учун шукр қилиб яшашимиз лозим. Агар шукр қилсак, Аллоҳ таоло неъматларини бундан ҳам зиёда қилади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилган: “Ва Роббингизнинг “Қасамки, агар шукр қилсангиз, албатта, сизга (неъматларни) зиёда қилурман. Агар куфр келтирсангиз, албатта, азобим шиддатлидир”, деб эълон қилганини ҳам эсланг”.
“Тафсири Ирфон”да: “Шукр” сўзи аслида миннатдор бўлиш, раҳмат айтиш маъноларида бўлиб, неъматларни ёлғиз Аллоҳ таолодан деб билиш ва У рози бўладиган тарзда сарфлашни англатади. Аллоҳ таоло бандаларига беҳисоб неъматларни ато этиб қўйган. Ҳаммамиз энг афзал неъматлар ичидамиз. Нафасимизнинг кириб-чиқиб тургани, танамизнинг соғлиги, юртимизнинг тинчлиги, етарли озуғимиз ва кийим-кечагимизнинг борлиги, ҳаво ва сувнинг мавжудлиги, фарзандлар бериб қўйилгани – буларнинг ҳаммаси Аллоҳ таолонинг улуғ инъомидир. У моддий ва маънавий неъматларни мукаммал бериб қўйган. Бунинг эвазига эса биздан фақат бир нарсани-ўзига итоат қилишимизни, неъматларига шукр айтишимизни талаб қилади, холос”.
Аллоҳ таолога тинч, хотиржам ва фаравон ҳаётни ато қилгани учун қанча шукр қилсак, шунча оз. Аллоҳ таоло юртимизни Ўз паноҳида асрасин! Барчамизга Ватанимиз мустақиллиги муборак бўлсин!
Раҳматилла УСМОНОВ
Қашқадарё вилояти бош имом-хатиби
Видеолавҳалар
