muslim.uz
Ортиқча сўзни тарк қилганга жаннат бўлсин!
Ортиқча сўздан на дунёвий ва на ухровий фойда йўқ. Инсон мақсадини бир сўз билан ифодаласа, унинг ортидан яна бошқа иккинчи гап ортиқча бўлиб, унинг зарарига ҳужжат бўлиш эҳтимоли кўп.
Муҳаммад ибн Язид ибн Хонис Маккийдан ривоят қилинади: Суфён Саврий бетоб бўлганида кўргани бордик, унинг ҳузурига Саъид ибн Ҳассон Махзумий ҳам кирди. Шунда Суфён Саврий унга: “Кеча менга Умму Солиҳдан ривоят қилиб айтган ҳадисингни яна қайтариб айтиб бер”, деди. У: “Умму Солиҳ бинту Солиҳ Софиййа бинту Шайбадан у Умму Ҳабибадан ривоят қилади: Росулуллоҳ соллоҳу аълайҳи васаллам: “Яхшиликка буюргани ёки ёмонликдан қайтаргани ёки Аллоҳ Азза ва Жаллани зикр қилганидан бошқа Одам боласининг барча айтган сўзи унинг зараригадир, фойдасига эмасдир” дедилар. Шунда Муҳаммад ибн Язид: Бу ҳадис нақадар ҳам оғир-а! деди.
Шунда Суфён Саврий унга: бу ҳадиснинг оғирлиги нима? Уни бир аёл иккинчисидан ривоят қиляпти, бу Пайғамбарингиз соллоллоҳу аълайҳи васалламни у билан юборган Аллоҳ Азза ва Жалланинг каломида ҳам бор.
Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “ Уларнинг кўп шивирлашиб гаплашишларида яхшилик йўқдир. Магар садақа беришга, эзгуликка ёки одамлар ўртасини ислоҳ қилишга буюрган бўлсалар, бу яхшидир. Кимда-ким Аллоҳ ризоси учун шу ишларни қилса, унга улкан мукофот беражакмиз[1]” (Нисо сураси 114-оят). Ушбу оят ҳам ҳадиснинг айни ўзидир.
Аллоҳ азза ва жалла: “Руҳ (Жаброил) ва (барча) фаришталар саф тортиб турадиган кунда (одамлар) гапирмаслар, фақат Раҳмон (меҳрибон зот) изн берган кишигина (сўзлар) ва (фақат) рост сўзлар”[2]деган (Наба сураси 38-оят). Ушбу оят ҳам ҳадиснинг айни ўзидир.
Яна бир ояти каримада: “Аср билан қасамёд этурманки, (ҳар бир) инсон зиёнда (бахтсизликда)дир! Фақат имон келтирган ва солиҳ амалларни қилган, бир-бирларига ҳақиқатпарвар бўлишни тавсия этган ва бир-бирларига сабрли бўлишни тавсия этган зотларгина бундан мустаснодирлар”[3] деган (Аср сураси 1-3-оятлар). Ушбу оятнинг ҳам ҳадиснинг айни ўзидир, деди[4].
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳ Азза ва Жалланинг зикридан бошқа сўзни кўпайтирманг. Чунки Аллоҳ Азза ва Жалланинг зикридан бошқа гапни кўпайтириш, қалбнинг қаттиқлигидир. Албатта, инсонларнинг энг Аллоҳдан узоқроғи қалби қаттиқлардир”[5] дедилар (Имом Байҳақий ривояти).
Шу боис Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу: “Сизларни ортиқча сўзларингиздан огоҳлантираман, у билан эҳтиёжига етадиган сўз кишига кифоя, деганлар. Мужоҳид раҳматуллоҳи алайҳи эса: “Ҳар бир сўз, албатта, котиб фаришталар тамонидан ёзиб борилади, Ҳаттоки киши боласини тинчлантириш учун ёлғондан сенга фалон, фалон нарсаларни олиб бераман дейди ва у ёлғончи деб ёзиб қўйилади[6], деганлар. Шундай экан тилимизни доимо ортиқча сўздан тийишимиз лозим, зеро Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам ортиқча молини нафақа қилиб, ортиқча сўзини ушлаб қолган кишига жаннат бўлсин[7] деб дуо қилганлар (Имом Байҳақий ривояти).
Абдулаҳад Собиров,
Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институти
“Таҳфизул-Қуръон” кафедраси ўқитувчиси
[1] Нисо сураси 114-оят.Шайх Абдулазиз Мансур. Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсири. 2009-йил Тошкент. ТИУ нашриёти.
[2] Наба сураси 38-оят.Шайх Абдулазиз Мансур. Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсири. 2009-йил Тошкент. ТИУ нашриёти.
[3] Аср сураси 1-3-оятлар.Шайх Абдулазиз Мансур. Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсири. 2009-йил Тошкент. ТИУ нашриёти.
[4] Имом Байҳақий. Шуъабул-иймон, 4- жуз, тилни сақлаш боби 4954- ҳадис. 1990-йил Байрут. Дарул кутубил иълмийя.
[5] Имом Байҳақий. Шуъабул-иймон, 4- жуз, тилни сақлаш боби 4951- ҳадис. 1990-йил Байрут. Дарул кутубил иълмийя.
[6] Ваҳид Абдуссалом Болий, Ҳифзуллисан 8-бет. 1990-йил Макка-и мукаррама. Матобиъуссофа.
[7] Имом Байҳақий. Шуъабул-иймон, 4- жуз, тилни сақлаш боби 4944- ҳадис. 1990-йил Байрут. Дарул кутубил иълмийя.
Ўзбекистон Туркияда "Зиёрат туризми" тарғиботининг мавжуд имкониятларига эътибор қаратмоқда
Мамлакатимизнинг Истанбулдаги Бош консуллиги Бош вазир муовини Азиз Абдуҳакимов бошчилигидаги Ўзбекистон делегациясининг шаҳар мэриясининг маданият бошқармаси қошидаги "Туркистон дунёси маданияти мавзеси" мажмуасига ташрифини уюштирди, деб хабар бермоқда "Дунё" ахборот агентлиги.
Мажмуага ташриф чоғида асосий эътибор Туркияда "Зиёрат туризми"ни тарғиб қилишнинг мавжуд имкониятларига қаратилди.
Истанбул вилояти Маданият бошқармаси раҳбарлари билан ўтказилган музокаралар чоғида миллий услубда тақдим этилган "Туркистон дунёси маданияти мавзеси"даги "Ўзбекистон уйи"ни қайта қуриш, хусусан, уни янги экспонатлар билан жиҳозлаш масаласи кўриб чиқилди.
Бундан ташқари, учрашувлар якунлари бўйича Самарқанд, Бухоро, Хива ва бошқа шаҳарларнинг тарихий мероси ҳақидаги маълумотларни жамоатчиликка етказиш, жумладан, қўшма маданий дастурлар ўтказиш ва ўзбекистонлик ижодий жамоаларни жалб этиш бўйича шартномалар тузишга қаратилган аниқ тадбирлар режалаштирилди. Шу билан бирга, Туркия ва Ўзбекистонда туристик саёҳатларни тарғиб қилиш учун реклама экранлари ва билбордлардан биргаликда фойдаланиш истиқболлари муҳокама қилинди.
Туризм давлат қўмитаси ва Бош консуллик ходимлари ўзбек диаспораси вакиллари билан бир қатор учрашувлар ўтказиб, унда махсус тайёрланган теледастурлар, сериаллар ва мусиқий видеороликларни намойиш этиш орқали мамлакатимизнинг сайёҳлик ва сармоявий салоҳиятини оммабоп турк матбуотида тарғиб қилишни муҳокама қилдилар.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Жаннатга кирувчиларнинг икки ахлоқи
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бир ҳадиси шарифларида марҳамат қилинадики:
اکثر ما يدخل الناس الجنة تقوی الله و حسن الخلق (راموز الاحاديث: 3/80)
Жаннатга дохил қилувчи сабабларнинг энг асосийси – Аллоҳдан қўрқишдир, тақводир, муттақий, хуш ахлоқли қул бўлмоқдир.
Инсон гўзал ахлоқли бўлса, ишлари юришади, инсонлар билан муомала, муносабатлари яхши йўлга қўйилади, бошқаларга ҳам фойдаси етади. Бошқаларнинг бахтли бўлишига сабабчи бўлади... Ёмон ахлоқли инсон эса, бошқаларнинг хафагарчиликларига, жамоат тартибининг бузилишига сабабчи бўлади. Бир қанча келишмовчиликлар, нотинчликларни юзага келтиради. Аллоҳ Таоло инсонни гўзал ахлоқи туфайли жаннатга киргизади.
Инсон бу гўзал ахлоқларни ўрганиши, билиши шарт. Гўзал ахлоқларнинг номини билиш яхши аммо бунинг ўзи кифоя қилмайди. Балки, уларни ўрганиши, касб этиши, амалда татбиқ этиши, ўзлаштириши лозим!..
Масалан, адолат– одил бўлиш, золим бўлмаслик, ноҳақлик қилмаслик жуда аҳамиятли гўзал ахлоқ турларидан ҳисобланади. Инсон бунга ҳаётининг ҳар лаҳзасида, ҳар ерда амал қилиши лозим. Аёлига, фарзандига, қўшнисига, ўзига нисбатан, ишда ва бошқа ҳар қандай муносабатларда адолатли бўлиши керак. Аксинча, адолатсизлик энг ёмон хулқлардандир.
Сабр ва сабот ҳам яхши ахлоқ туридандир. Инсонга ғам-ташвиш келтирувчи, кайфиятини, кўнглини бузувчи нарсалар ҳам бор, албатта. Лекин гоҳида уларни ҳам қилишга мажбур бўлади. Мисол учун ўқувчи футбол ўйнаш билан дарс қилиш орасида тараддудланиб қолса, яъни дарс қилаётганда дўстларини кўриб қолса, сиқилади, улар билан ўйнагиси келади. Аммо дарс қилиш зарурроқ. Бунинг учун ўзини қўлга олиши, сабр қилиши керак бўлади. Дарс қилиш қийин, машаққатли лекин муваффақиятларни қўлга киритиш учун фазилатли, етук инсон бўлиш учун шартдир.
Жангда ҳам ғалаба қилиш учун сабр шарт. Қуръони Каримда зафар қозониш учун иккита шарт қўйилган:
- Тақво... Инсонни жаннатга элтувчи тақво, зафар қозонишнинг ҳам шартидир. Инсон Аллоҳдан қўрқувчи, эҳтиёткор, парҳезкор, ҳисоб-китобли, гуноҳ ва ҳаромдан сақлангувчи. қочувчи инсон бўлиши лозим.
- Сабр... Инсон сабрли бўлиши керак. Сабр қилдими, қасд қилинган нарсани қўлга киритади. Бир нарсага эришгунча қанча ғам-ташвишлар чекади аммо алалоқибат муваффақиятга эришади. Сабр – аччиқ, аммо таъми ширин, лаззатли. Аччиқ қалампир каби оғизни куйдирса ҳам, ёқимли таъми бор... Сабр инсонни оқибат ҳадду ҳисобсиз зафарларга, муваффақиятларга етиштиради.
"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди
Шамоилул Мустафо: 4-қисм (Аудио)
Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси
Тожиддинов Абдусамад
Истанбулда Ўзбекистонга сайёҳлик оқимини ошириш бўйича музокаралар бўлиб ўтди
Мамлакатимизнинг Туркиядаги дипломатик миссияларида бош вазир муовини Азиз Абдуҳакимов бошчилигидаги Ўзбекистон делегациясининг Туркиянинг "Pegasus Airlines"авиакомпанияси вакиллари билан ишчи учрашуви ташкил этилди.
Музокаралар чоғида Ўзбекистонга сайёҳлик оқимини кўпайтириш ва қўшимча рейсларни очиш имконияти юзасидан фикр алмашилди.
Ўзбекистоннинг тарихий ва маданий меросини ўрганмоқчи бўлган чет эл фуқароларининг кўпайиб бораётганлиги боис Анқара ва Истанбулдан Тошкент, Самарқанд, Бухоро ва бошқаларга тўғридан-тўғри парвозлар ташкил этиш орқали Туркия ва Ўзбекистон ҳаво хизматларини диверсификация қилиш масаласини ўрганиш зарурлигини таъкидлади.
Туркия томонига кўра, "Pegasus Airlines" - Европа, Яқин Шарқ ва Туркияда мунтазам ва чартер йўловчи ташишни амалга оширувчи дунёдаги етакчи арзон (low-cost) авиакомпаниялардан бири. Компания ўз флотида 92 та самолётга эга ва 113 та йўналишга (35 - ички, 78-халқаро, ҳафтасига тахминан 3000+ рейс) рейсларни амалга оширади.
Музокаралардан сўнг "Pegasus Airlines" компанияси вакиллари Сабиҳа Гёкчен аэропорти ва авиакомпания ўқув марказига тур уюштириб, унда ташувчининг навбатдаги рейсни ташкил этишдаги мавжуд салоҳияти ва амалий фаолиятини намойиш этди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Видеолавҳалар
