Бутун дунёдан келган зиёратчиларнинг Қироллик томонидан яратилган шароит ва ғамхўрлик боис мамлакатга кириши ва ҳар бир муборак жойдаги ибодат ва саёҳати осон кечади.

Бугунги кунда бир неча юртлардан келган зиёратчиларнинг Пайғамбаримиз масжидида ибодатларини бекаму кўст адо этишлари ва саёҳат қилишлари учун мутасаддилар томонидан кўплаб хизматлар йўлга қўйилгани эътиборга молик.

Пайғамбаримиз масжидини 24 соат давомида совуқ замзам суви билан таъминлаш намозхонлар ва зиёратчилар учун ғамхўрликнинг энг муҳим шаклларидан биридир. Тонналаб замзам суви Маккадаги манбадан олиб келинади. Ана шу тайёр бўлган сув миқдори ҳар куни лабораторияда тасодифий сув намуналари синовидан ўтказилади.

Масжидун Набавийнинг эркаклар ва аёллар бўлимларидаги минглаб сув идишларини совутиш, тўлдириш, тозалаш ишлари аниқ дастур бўйича олиб борилади. Шу боис Ҳаж мавсумида намозхонлар сони ортсада мавжуд эҳтиёж қопланмоқда.

Пайғамбар масжидиҳовлисидаги соябонлар ўзининг бетакрор дизайни ва гўзал шакллари билан Раҳмоннинг меҳмонларига ғамхўрлик ва қулайлик сифатида хизмат кўрсатмоқда. Кундузи 250 та соябон намозхонларни қуёш нурлари ва иссиқ ҳимоя қилади. Ёмғир пайтида эса уларнинг сирпаниш хавфининг олдини олади. Бунинг учун ҳар бир соябонда сув дренажи хусусияти бор.

Соябонлар Пайғамбаримиз масжидининг ташқи ҳовлилари бўйлаб қурилган. Ҳар бир соябон очилганда 900 дан ортиқ намозхонни сиғдиради. Умумий сиғими эса барча соябонларда 228 мингдан ортиқ намозхонни ташкил этади. Соябоннинг баландлиги 15 метрни, оғирлиги 40 тоннани ташкил этади. Унинг кўриниши тожга ўхшайди. Юқори соябоннинг учида 1000 та ёруғлик мосламаси бор.

Соябонлар ҳовлиларни совуқ ҳаво орқали совутиш учун ҳам мўлжалланган. У 436 та пуркагични ўз ичига олади. Бу эса Пайғамбар масжидининг ҳовлиларидаги соябонлар билан қопланган соялар майдони бўйлаб атмосферани совутиш учун сув пуркагич билан аралаштирилади. Натижада у ҳароратни пасайтиришга ёрдам беради.

Пайғамбаримиз масжиди ва унинг атрофидаги ҳовлиларни қоплаган оқ рангдаги “Татос” мармарлари ўша жойда атроф-муҳит ҳароратини сақлаб туришнинг муҳим омилларидан биридир. Чунки бу мармарнинг ноёб тури ҳисобланади.

Қуёш нури ва иссиқликни ютадиган мазкур мармарлар иккита муқаддас масжид учун махсус олиб келинган. Унинг бир парчаси узунлиги 120 см, кенглиги 40 см ва қалинлиги 5 см, баъзилари эса эни 60 см ташкил этади. Улар тунда намликни ютиш хусусиятига ҳам эга. Шундай қилиб кундузи мармар салқин ва ҳароратни ўртача даражада ушлаб туради, тунда эса совуб кетмайди.

“Татус” деб номланган мармардан Пайғамбар масжиди ва унинг ташқи ҳовлиларида намоз ўқиш учун кўплаб жойларда қўлланилади. У бир киши бемалол намоз ўқиши мумкин бўлган ҳар бир мармар доимо қиблага қаратиб ўрнатилади. 

Илёсхон Аҳмедов
тайёрлади

Дунёдаги энг катта дарвоза қаердалигини биласизми? Ушбу дарвоза Масжидул Ҳаромнинг 100-эшиги бўлиб, дунёдаги энг катта дарвоза ҳисобланади. Бу эшикнинг номи Қирол Абдуллоҳ ибн Абдулазиз исми билан аталади. Унинг бўйи 13, аркалари билан 18, эни 7 метр, эшикнинг ҳар бири 70 тонна оғирликда бўлиб, қалинлиги эса икки қаричдан зиёд, яъни 45 сантиметрдан иборат

Энди илгакларига келсак, уни 6 та улкан ошиқ-мошиқлар кўтариб туради. Дарвозани 10 тадан 15 тагача одам очиб ёпа олади ва масжид ташқарисидан Каъбаи Муаззама кўриниб турадиган ягона эшик ҳисобланади.

Бу дарвоза асосан Ҳаж мавсуми ва Рамазон ойида очилади. Дарвоза тепасига киришда Ҳижр сурасининг ушбу 46-ояти ёзилган:

ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ آمِنِينَ

"Уларга тинчлик, омонлик ила киринглар" деб ёзиб қўйилган.

ТИИ "Ижтимоий фанлар" кафедраси

кабинет мудири Мавлянкулов Мурод

Нўъмонхон Яҳёхон,

Тошкент ислом институти талабаси.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати  

Ўтган асрнинг саксонинчи йилларидан видеоўйинлар оммалаша бошлади. Айниқса, бу ўйинлар ёшларни ўзига жалб этиб, уларда дангасалик, ялқовликни кучайтирди. Aмерика Педиатрия академияси профессорлари бундай ўйин билан машғул бўлишнинг давомийлиги икки соатдан ош­са, салбий оқибатлар келиб чиқишидан огоҳлантирган эди. Аммо…

Баъзи ўйинлар вақтни унумли ўтка­зишга хизмат қилса, аксари террористик зоналар, қотилликлар, жамият тартиб-қоидаларини беҳурмат қилиш, жинсий эксплуатация ҳамда аёлларга нисбатан зўравонлик, миллатлараро низони тарғиб қилади. 

Тадқиқотлар видеоўйинларга ружу қў­йиш болаларнинг ақлий ва руҳий ҳола­тига салбий таъсир кўрсатишини исботлади. Хусусан, носоғлом ўйинлар уларда зўравонликни дўстлари билан синаб кў­риш хоҳишини пайдо қилади. 

Aгар фарзанд видеоўйинларга кўп вақт сарфлаётган бўлса, ота-она унга нисбатан баъзи чекловларни ўрнатиши керак. Бунинг учун смартфонда мавжуд бўлган “Play market” ёки “App Store” иловаларида болалар режимини ёқиб қўйиш тавсия этилади. Яна бир фойдали усул боланинг вақтини тўғри тақсимлаш, яъни кундалик юмушларини белгилаб беришдир. Чунки ўсмирлик даврида уларда ҳиссиётлар жиловини йўқотиш, шу билан бирга, вақтни бошқаролмаслик, тўғри йўлдан адашиш ҳолатлари жуда кўп кузатилади. 

Кўпчилигимиз видеоўйинлар ҳақида фақат салбий тасаввурга эгамиз. Aслида, фойдалилари ҳам мавжуд. Мисол учун, Untitled Goose Game – паррандачиликка ўргатса, Nintendo Labo пианино чалиш, балиқ овлаш, роботлар ясашни акс эттиради. 

Splatoon 2 – аниме қаҳрамонлари: ёвузлик билан эзгулик ўртасидаги кураш ва алалоқибат эзгуликнинг ғалабаси ифода эттирилган видеоўйин ҳисобланади.

Super Mario 3D World – тангачаларни ақл билан тутиб олиш вазифаси ўйинчига юклатилади.

Overcooked – ошхонада овқат пишириш: бургер, ширинликлар ва ҳоказоларни ўз ичига олади.

Minecraft – болада фикрлаш ва креа­тивликни оширади. Ўйин мавзуси уйлар қуриш, уларни безаш ва бошқалар.

TowerFall – ўз ҳудудини ҳимоя қилиш, қўшни қиролликларга ёрдам бериш тарзида ташкил этилган, шу билан бирга, ўйинчиларга чет тилини ўрганиш имконини беради.

Captain Toad: Treasure Tracker – болаларда изланувчанликни оширишга қаратилган бўлиб, маълум бир ҳудудлар­да топилиши керак бўлган буюмларни қидиришга асосланади.

Word Game – сўз ўйини, ўзбек, инглиз, рус, араб ва бошқа тилларда сўз бойлигини оширишга ёрдам беради.

Ушбу видеоўйинлар график жиҳатдан ҳақиқий ҳаётдан фарқ қилмайди ва ўйнаш вақтида болага нафақат кўтаринки кайфият бағишлайди, балки унда муаммони тезлик билан ҳал қилиш, мақсадга эришиш, янги билим ва кўникмаларни шакллантиришга ҳам хизмат қилади. Бироқ бу ўйинлар ҳам меъёрида ўйналгани маъқул. 

Муҳаммад Умар БАХТИЁРОВ