Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Avgust, 2025   |   18 Safar, 1447
search icon
Avvalgi sayt
ЎЗ РУ EN AR

Toshkent shahri
Tong
04:00
Quyosh
05:29
Peshin
12:33
Asr
17:23
Shom
19:30
Xufton
20:52
Bismillah
12 Avgust, 2025, 18 Safar, 1447
Avvalgi sayt
#search
 YouTube
Maqolalar

O‘zbekistonning “Baytul hikma”si

03.02.2025   7262   4 min.
O‘zbekistonning “Baytul hikma”si

Komillikka intilish, muntazam ravishda o‘z ustida ishlash, bilim va saviyasini, ma’rifatini oshirib borish, yuksak ma’naviyat sohibi bo‘lishni kim ham orzu qilmaydi, deysiz. Bu borada buyuk ajdodlarimizning boy ma’naviy-ilmiy merosini o‘rganish har jihatdan samarali ekani tayin.
 

Bugun o‘zbek diyori deyilganda, jahon afkor ommasining xayoliga dunyo tamadduniga benazir hissa qo‘shgan buyuk allomalar, ulug‘ mutafakkirlar, xususan, al-Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Alisher Navoiy, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Nasafiy, Maxmud Zamaxshariy, Imom Moturidiylarning nomlari kelishi tabiiy.
 

Ilm-fan taraqqiy etgan bugungi davrda ana shu allomalar qoldirib ketgan bebaho asarlarni tadqiq etishga, o‘rganishga talab har qachongidan ham ortib boryapti. Shu bois muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning tashabbuslari bilan O‘zbekistondagi islom sivilizatsiyasi markazi binosining qurish ishlari jadal davom ettirilmoqda.
 

Markaz Prezidentimizning 2017 yil 23 iyundagi qaroriga binoan boshlanib, 2018 yilgi Ramazon hayiti kuni davlatimiz Rahbari uning poydevoriga tamal toshini qo‘ygan edi.
 

“Hazrati Imom” majmuasi yonida bunyod etilayotgan markaz tobora chiroy ochib, hudud ko‘rkiga ko‘rk qo‘shib boryapti. O‘tgan davr mobaynida Preziidentimiz bu joyga bir necha marta tashrif buyurib, markazning mukammal bo‘lishi haqida qimmatli fikr-mulohazalarini bildirdilar.
 

Kuni kecha hurmatli Yurtboshimiz yana markazga tashrif buyurib: “Islom sivilizatsiyasining, islom ta’limotining zamini – aslida ilm-fan, madaniyat, ta’lim va tarbiyadir. Biz barpo etayotgan markazning bosh g‘oyasi, asosi ham shu. Eng muhim tomoni – yurtimizdagi islom madaniyati bilan bog‘liq bir necha ming yillik qadimiy o‘tmish bir joyda – mana shu majmuada mujassam bo‘ladi. Markaz bilan tanishgan odam ana shu tarixni yaqqol ko‘rib, islom dini, bu avvalo, tinchlik, taraqqiyot va bag‘rikenglik dini ekanini, o‘zbek xalqining dunyo tamadduniga qo‘shgan buyuk hissasini anglaydi”, deya ta’kidladilar.
 

Davlatimiz rahbarining yo‘l-yo‘riq va tavsiyalari asosida ko‘rkamlashib borayotgan Islom sivilizatsiyasi markazini men IX–XI asrlarda Xorazmda faoliyat  yuritgan “Dorul ma’rifa va hikma” va Bag‘doddagi “Bayt ul-hikma”, ya’ni “Donishmandlik uyi”ga o‘xshatgim keldi. Ushbu Markaz ham ular kabi “Ilm va hikmat uyi” bo‘lib qoladi, inshoalloh.
 

Eng quvonarlisi, Bag‘dodda faoliyat yuritgan “Baytul hikma”, bugungi ta’bir bilan aytganda, dunyoga mashhur “xalqaro akademiya”ga o‘zimizning bobomiz Ahmad al-Farg‘oniy rahbarlik qilgani kishiga faxr-iftixor bag‘ishlaydi.
 

Ahmad al-Farg‘oniyning “Baytul hikma”ga rahbar bo‘lgani bejiz emas. Chunki bobomiz qomusiy alloma bo‘lib, u kishi yasagan usturlob, ya’ni Nil sathini o‘lchovchi asbob misrliklarning hayotiga oro kirib, daryo toshqinlaaridan asrab qolgan.
 

Ishonchimiz komilki, Islom sivilizatsiyasi markazida malaka oshirgan, bu ma’rifat maskanida bilim olgan yoshlarimiz kelajakda shunday “usturloblar”ni yasashadiki, ular bilan millatimiz turli “toshqinlar”, jumladan, ekstremizim, terrorizm, “ommaviy madaniyat” kabi illatlardan himoya qilinadi. 
 

Islom sivilizatsiya markazida Qur’onshunoslik, tafsirshunoslik, hadisshunoslik, siyratshunoslik (Payg‘ambar alayhissalom hayot yo‘llarini o‘rganish), islom huquqi (fiqh), aqida, tasavvuf, islom tarixi, arab tilshunosligi kabi bilimlar keng o‘rganiladi. Bundan tashqari, arxitektura, fizika, kimyo, falakiyotshunoslik, minerologiya, tibbiyot, farmokologiya kabi yo‘nalishlarda ham ilmiy izlanishlar olib borish ko‘zda tutiilgan. Chunki ajdodlarimiz asarlarining salmoqli qismini ham ushbu sohalar tashkil etishini eslatib o‘tish zarur.
 

Xalqimizda: “Tarix takrorlanib turadi” yoki “Oqqan daryo oqaveradi”, degan gap bor. Darhaqiqat, Islom sivilizatsiyasi ishga tushishi bilan arab tili grammatikasini yozib bergan Zamaxshariylar, sanoq tizimini kashf qilgan Xorazmiylar, qo‘l va qalb bir vaqtning o‘zida ikki ishni bajarib, bir maqsad sari intilishi borasidagi sof g‘oyani ilgari surgan Naqshbandiylar, meditsinaga asos solgaan Ibn Sinolar, sof islomiy aqidani asoslab bergan Moturidiylar dunyoga qayta ko‘z ochajak.
 

Xulosa qilib aytganda, nur – Sharqdan. Bu, birinchidan, quyosh Sharqdan chiqqani bilan izohlansa, ikkinchidan, ma’rifat ham Sharqdan yoyilgan. Shu ma’noda Sharqning buyuk allomalari yurtida barpo etilayotgan Islom sivilizatsiya markazi chinakam ma’rifat maskani sifatida butun dunyoga nur taratajak, inshoalloh.
 

Muhammadolim Muhammadsidiqov,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari

MAQOLA
Boshqa maqolalar
Maqolalar

​313 ta hayotiy ziynat qoidalari (2-qism)

11.08.2025   3297   6 min.
​313 ta hayotiy ziynat qoidalari (2-qism)

313 ta hayotiy ZIYNAT qoidalari

ni

ULUG‘  USTOZ  ULAMOLARIMIZ  bayon  qilib  berganlar:

             (2-qism)

101)  Saxiylik – boyning ziynati.

102)  Ochiqqo‘llik – saxiyning ziynati.

103)  Ko‘p yig‘i – xavf va qo‘rqishning ziynati.

104)  Ulug‘vorlik – poshsholar ziynati.

105)  Minnatni tark qilish – ehsonning ziynati.

106)  Halollik – ishning ziynati.

107)  Xushu’ – namozning ziynati.

108)  Do‘ppi – o‘zbekning ziynati.

109)  Bunyodkorlik – mehnatning ziynati.

110)  Savod – bilimning ziynati.

111)  Ilm – insoniyatning ziynati.

112)  Sabr – balo-ofatning ziynati.

113)  Donolik – tajribaning ziynati.

114)  Mulohazalilik – fikrning ziynati.

115)  So‘zda turish – erkakning ziynati.

116)  Vaqtga rioya – mas’uliyatning ziynati.

117)  Qalb musaffoligi – yaxshi insonning ziynati.

118)  Tinchlik – yurtning ziynati.

119)  Birdamlik – millatning ziynati.

120)  Hur fikr – erkinlikning ziynati.

121)  Toat-ibodat – ruhning ziynati.

122)  Adolat – davlatning ziynati.

123)  Ibrat – o‘tganlar hayotining ziynati.

124)  Xotira – inson qadrining ziynati.

125)  Qalb yumshoqligi – rahm-shafqatning ziynati.

126)  Yaxshi so‘z – zabonning ziynati.

127)  Bardosh – sinovlarning ziynati.

128)  Quvonch – yurakning ziynati.

129)  Qanoat – hayotning ziynati.

130)  Hushyorlik – ongning ziynati.

131)  Qalb tozaligi – imonning ziynati.

132)  Yaxshi niyat – amalning ziynati.

133)  Hayotbaxsh so‘z – dilning ziynati.

134)  Qanoatlilik – qo‘shnining ziynati.

135)  Yo‘lboshchilik – jamoaning ziynati.

136)  Tinch uyqu – xotirjamlikning ziynati.

137)  Yaxshi uyqu – sog‘lomlikning ziynati.

138)  Halol mehnat – dehqonning ziynati.

139)  Tashakkur – insoniylikning ziynati.

140)  So‘zda tozalik – tilning ziynati.

141)  Tarbiya – kelajakning ziynati.

142)  Ibratli hayot – avlodning ziynati.

143)  Mehr-muhabbat – turmushning ziynati.

144)  Hurfikrlilik – zamonaviylikning ziynati.

145)  To‘g‘rilik – hukmning ziynati.

146)  Salohiyat – yoshlarning ziynati.

147)  Quvvat – jasurning ziynati.

148)  Harf tanish – bolalikning ziynati.

149)  Diqqat – o‘qishning ziynati.

150)  Ulug‘ orzu – qalbning ziynati.

151)  Bardoshlik – darveshning ziynati.

152)  Qaytmaslik – otaning ziynati.

153)  Vafodorlik – xotinning ziynati.

154)  Qanoatlilik – ko‘ngilning ziynati.

155)  Ishonch – oilaviy munosabatlarning ziynati.

156)  Hamkorlik – jamiyatning ziynati.

157)  Ijodiylik – yoshlarning ziynati.

158)  Tiniqlik – keksalarning ziynati.

159)  Tiniq fikr – keksaning ziynati.  

160)  Tarbiya – ota-onaning ziynati.

161)  Tuzuk fikr – yoshning ziynati.

162)  Haqiqatni aytish – olimning ziynati.

163)  Botiniy poklik – zohidning ziynati.

164)  Ilojsizlikka chora – mohir ustaning ziynati.

165)  Chin dildan ishlash – yaxshi ishchining ziynati.

166)  Hurmat – barcha insoniy aloqalarning ziynati.

167)  Tuzuk yo‘l – sayohatning ziynati.

168)  Tartib – poshshoning ziynati.

169)  Tezkorlik – savob izlaguvchining ziynati.

170)  Mevadorlik – daraxtning ziynati.

171)  Qanot – qushning ziynati.

172)  Qanoatli mehnat – ishbilarmonning ziynati.

173)  Qahrdorlik – yovuzning ziynati.

174)  Umumiylik – insoniyatning ziynati.

175)  Go‘zal so‘z – so‘zlashuvning ziynati.

176)  Ustoz – ilm yo‘lining ziynati.

177)  Savol – bilim olishning ziynati.

178)  Xotira – millatning ziynati.

179)  Vijdon – inson qalbining ziynati.

180)  Yuzdagi nur – taqvoning ziynati.

181)  Suvdagi tozalik – hayotning ziynati.

182)  Yaxshi niyat – har bir ishning ziynati.

183)  Yaxshi do‘st – tanlovning ziynati.

184)  Sahar – ibodat vaqtining ziynati.

185)  Ilk qadam – bolalikning ziynati.

186)  Yaxshi zehn – aqlning ziynati.

187)  Suzuvchi bulut – osmonning ziynati.

188)  Bedorlik – vatan posbonining ziynati.

189)  Vatan – millatning ziynati.

190)  Qalb nuri – imonning ziynati.

191)  Savob – har bir yaxshi ishning ziynati.

192)  Sevgi – qalb muvozanatining ziynati.

193)  Tilak – duoning ziynati.

194)  O‘zaro tushunish – oilaviy baxtning ziynati.

195)  Baxt – shukrning ziynati.

196)  Yordam berish – insoniylikning ziynati.

197)  Ibratli so‘z – ustozlikning ziynati.

198)  Hushyor ko‘z – kuzatuvchanlikning ziynati.

199)  Boshqalarni tinglash – hurmatning ziynati.

 200) Qariyalar duosi – avlodning ziynati.

             (Davomi bor...)

Ibrohimjon domla Inomov

 

 

                                                                                                                                                           

#logo