14 Декабр, 2025, ,
14 Декабр, 2025, ,
Қуръони Каримдаги энг катта оят қарз олди-бердисига оид (Бақара 282). Шундан келиб чиқадики Ислом шариатида пул ёки бирор бир мулкни қарзга бериш жоиз. Лекин вазият эътиборидан қарз бериш вожиб, макруҳ гоҳида ҳаром ҳам бўлиши мумкин. Агар инсон ҳақиқатдан ҳам муҳтож бўлса бериш – суннат; бирор бир кишини ҳаётини қутқариш учун бўлса-вожиб; лағу нарсаларни сотиб олиш ёки ишлатиш учун бўлса-макруҳ; шариатда ҳаром бўлган ишлар учун берса-ҳаром.
Шу сабаб қарз берувчи қарздордан қаерга ва нима учун ишлатишини сўраши керак.
Қарз беришнинг даражаси садақа беришдан юқорироқ, чунки қарз берувчи ҳақдорни ишлашга ва қарзини қайтаришга ундайди, садақа эса олувчини ўзига ва ўз меҳнатига эмас, бошқаларга умид қилишга ўргатиб қўяди.
Қарз олиш мумкинлигига қарамасдан, мусулмон олмасликка ҳаракат қилиши керак. Қарз инсонни ҳаловатини ва тинчини бузади.
Луқмони Ҳаким бундай деганлар: "Қарз юкини кўтаришдан кўра, оғир тошларни кўтарганим яхшироқ".
Имом Байҳақий: "Қарздан четланинг! Чунки у кечалари қайғу ва ғамга, кундузлари эса, хорликка сабаб бўлади".
Қарз олаётганда ҳақдор қарзни ўз вақтида ёки олдинроқ қайтариш нияти билан олиши шарт. Ибн Можа айтади: "Ким бировнинг нарсасини қайтариш нияти билан олса, унга Аллоҳ ёрдам беради. Ким ишлатиш ва қайтармасликни ният қилса, Аллоҳ уни ҳалок этади".
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам барча ишларимизда бизга ўрнакдирлар. У зот яҳудийдан қарз олганлар ва гаровга совутларини берганлар. Бу қарз олишнинг энг яхши кўринишидир. Бу ҳолатда қарз олган берувчидан қочиб юрмайди, кейинчалик низолар келиб чиқмайди. Вафотидан сўнг қарзи қариндошларига юк бўлмайди.
Ҳақдор садақа бериши ва ҳаж амалини қилиши мумкин эмас. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Аҳли оиласи муҳтож ҳолда бўлган ва қарздор кишининг садақаси қабул қилинмайди," деганлар. Зеро, унинг биринчи навбатдаги вазифаси – елкасидаги қарздан қутилишдир!
Рисолат БАДРИДДИНОВА,
Тошкент Ислом институти 4-курс толибаси.
“Ҳидоя” ўрта махсус ислом таълим муассасаси талабалари ўртасида “Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг республика ва халқаро майдонида фаолияти” мавзусида маънавий-маърифий учрашув бўлиб ўтди. Учрашувда Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими бошлиғи Музаффар Камолов, Халқаро алоқалар бўлими бошлиғи Шавкатжон Хамдамов ҳамда Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Наманган вилоятидаги вакили Мусохон домла Аббосиддинов иштирок этдилар.
Учрашув аввалида Мусохон домла Аббосиддинов иштирокчиларни меҳмонлар билан таништириб, ташрифнинг асосий мақсади ва мазмун-моҳияти ҳақида сўз юритди. У кишининг таъкидлашича, бундай учрашувлар талабаларнинг дунёқарашини бойитиш, амалиётдаги ислоҳотлар билан яқиндан таништириш ва уларни масъулиятли йўлга рағбатлаштиришда муҳим аҳамият касб этади.
Музаффар Камолов ўз маърузасида динимиз равнақи, диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар, масжидлар фаолиятини такомиллаштириш йўлида қилинаётган ишлар ҳақида атрофлича тўхталиб ўтди. Шунингдек, битирувчи курс талабаларига қаратилган қимматли тавсиялар ҳам берилди. У киши талабаларга амалиёт давомида бириктирилган масжидларда холис ният билан, виждонан ва масъулият билан хизмат қилиш, бу хизматни Аллоҳ розилиги учун адо этиш кераклигини таъкидлаб ўтдилар.
Шавкатжон Хамдамов мамлакатимизда сўнгги йилларда диний соҳа ва халқаро алоқалар йўналишида эришилаётган ютуқлар ҳақида маълумот берди. Унинг таъкидига кўра: Диний идоранинг халқаро нуфузи юксалиб бормоқда, бир қатор нуфузли ташкилотлар билан янги меморандумлар имзоланмоқда, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳозирда 5 та йирик халқаро ташкилотга аъзо, шунингдек, Муфтийлар кенгашининг ҳам тўлақонли аъзоси сифатида фаолият олиб бормоқда.
Шавкатжон Хамдамов бу имкониятлар диний соҳамизга берилган катта эътибор ва ишонч белгилари эканини, уларни қадрлаш ва масъулият билан ишлаш зарурлигини таъкидлаб ўтди.
Тадбир талабаларда катта таассурот қолдирди. Меҳмонларнинг эзгу фикр ва тавсиялари ёш авлоднинг мустақил фикрлайдиган, билимли, халол ва виждонли диний соҳа ходими бўлиб етишишларида муҳим аҳамият касб этади.
Таълим муассасаси Матбуот хизмати
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 