21 Июл, 2025, 26 Муҳаррам, 1447
21 Июл, 2025, 26 Муҳаррам, 1447
Бухоро – Нақшбандия таъриқати еттита буюк сўфийларининг ватанидир. Тасаввуфнинг буюк вакиллари бу ерда яшаб, диний ва ижтимоий фаолият олиб бориб, муборак Бухоронинг вужудга келиши ва гуллаб-яшнаши, маънавий тарбия ва ҳиссий руҳни юксалтиришга ўз ҳиссаларини қўшганлар. Бу ерда муқаддас сўфийларнинг дафн этилган жойлари – пирлар, исломий зиёратгоҳлар сақланиб қолган, хабар бермоқда uzbekistan.travel интернет-нашри.
Бухорога зиёратга келганларнинг кўпчилиги ўз сафарларини Нақшбандия таълимотига асос солган маънавий устоз Хўжа Абдухолиқ Ғиждувоний мақбарасини зиёрат қилишдан бошлайдилар. Абдухолиқ Ғиждувоний пайғамбарнинг ўнинчи авлоди билан маънан боғлиқ. Мақбара айвонининг ўнта устун ва таянчи ўнинчи авлодга ишора.
Хўжа Абдулхолиқ Ғиждувоний даврида мақбара чиллахона вазифасини ўтаган бўлиб, у ерда қирқ кунлик жазирама иссиқ даврда одамлар ибодат қилиш учун келган. Вақт ўтиши билан муқаддас ибодат жойи ардоқли зиёратгоҳга айланади.
Яқин ўтмишда мақбара ташландиққа айланган эди. Мақбара бугунги намунавий шаклга эга бўлиши учун бир неча замонадан омон ўтиб келиши керак бўлди. Ҳозирда Абдухолиқ Ғиждуноний мақбараси қадимги Шарқнинг бир қисми, ер ва осмон орасидаги ришта ҳисобланади.
Хўжа Муҳаммад Ориф ар-Ревгари мақбараси муршид Хўжа Ориф Ревгарийнинг дафн этилган жойидир. У XII асрнинг ўрталарида Ревгар қишлоғида туғилиб, буюк муршид Абдухолиқ Ғиждувонийнинг муриди бўлган. Буюк устознинг вафотидан сўнг, у қолганларга руҳий мураббий бўлиш учун рухсат олган. Умрининг охиригача фаол диний фаолият билан шуғулланган. Баланд овозда зикр қилишни хуш кўрган. Хўжа Ориф 150 йил умр кўрганлиги ҳақида афсоналар мавжуд. У Бухоро вилоятининг Шофиркон қишлоғида дафн этилган.
Хўжа Махмуд Анжир Фағнавий мақбараси – энг буюк сўфий, муршиднинг дафн этилган жойи. Вобкент шаҳри яқинида туғилган. Ҳаёт йўлининг бошланишида ҳунарманд ва дурадгор бўлган. Илм олишнинг машаққатли йўлини босиб ўтиб, муршидликка эришди. Маҳмуд Анжир Фағнавий «ғафлатда ухлаб ётганлар уйғониши керак» деб биринчилардан бўлиб зикрни баланд овозда ўқиган. У ўз она қишлоғи Анжирбоғда дафн қилинган.
Хўжа Али Ромитанийнинг ёдгорлик мажмуи – сўфийлик таъриқатининг хўжагоний йўналиши таниқли муршиди дафн этилган жойдир. Сўфийга халқ орасида «Азизхон» – азиз шайх номи берилган. XII асрнинг охирида Ромитан шаҳрида туғилган. Бутун ҳаёти давомида тўқувчилик билан шуғулланган. Али Ромитаний амалга ошириш имкони бўлмаган ишни – мўғулларни ислом динини қабул қилишига эришди. Мўғуллар истилосидан кейин яроқсиз ерларни тиклашга ёрдам берган, табиблик билан шуғулланган. Афсонага кўра, сўфий одамларнинг фикрларини ўқиш қобилиятига эга бўлиб, саволга уни беришдан олдин жавоб қайтарган. Узоқ ва тақволи ҳаёти давомида унинг кўплаб шогирдлари бўлган, уларнинг орасида ўғиллари ҳам бор эди. Кичик ўғли Хўжа Иброҳимга ўз таълимотини давом эттиришни васият қилган.
Хўжа Муҳаммад Бобо Самосий ёдгорлик мажмуи – Хўжа Али Ромитанийнинг шогирди машҳур сўфийнинг дафн қилинган жойидир. Хўжа Самосий сўфийлик ривожига бебаҳо ҳисса қўшган, буюк инсон – Муҳаммад Баҳоуддин Нақшбанднинг дунёга келишини башорат қилган. Афсонада айтилишича, кунларнинг бирида, Баҳоуддининг она қишлоғи Қасри Ҳидувон ёнидан ўтаётиб сўфийда кашф юз берган. У мазкур жойда сўфийлик ва маърифатнинг буюк фарзанди дунёга келади, бу ернинг номи эса орифлар қишлоғи бўлади деб айтган.
Муршид 1354 йилда 95 ёшида вафот этган. Муқаддас мақбара Ромитан туманининг Симас қишлоғида жойлашган. Ушбу ерда ажойиб инсоннинг ўз таълимотларига монанд равишда мақбара, масжид, қудуқ ва гўзал боғ барпо этилган.
Хўжа Сайид Амир Кулол Бухорий ёдгорлик мажмуаси – Сайид Амир Кулол дафн этилган жой. Ҳаёти давомида у «буюк» деган маънони англатувчи Калон номини олган. Кулолчилик билан кун кўрган. Улуғ Устоз бўлишга қадар ҳам у машҳур бўлган. У ўз даврининг таниқли кулоли бўлган.
Сайид Амир Кулол диний уламо бўлиб, юздан ортиқ издошларга эга эди, улар орасида Баҳоуддин Муҳаммад Нақшбандий ҳам бор эди. У Нақшбандийни сўфийлик асослари, зикрни тўғри ўқиш ва хўжагоний тариқатининг анъаналари билан таништирди. Ўша пайтларда энг қадрли ва азиз руҳий ўғлини ишониб топшираётганлигини англаб етган шайх Хўжаи Самосий устозни Буюк мурид билан таништирган, деган фикр ҳам бор. Сайид Амир Кулол 1370 йилда ўзининг туғилиб ўсган Сухар қишлоғида дафн этилган.
Баҳоуддин Нақшбандий (XVI аср) – Бухородан 12 км. узоқликда жойлашган ноёб ёдгорлик мажмуаси. Мажмуа буюк сўфий устоз Баҳоуддин Нақшбандий шарафига қурилган.
Баҳоуддин Нақшбандий мажмуасида ушбу ажойиб инсонинг ҳаёти ва фаолияти билан боғлиқ қизиқарли экспонатлар ва маълумотлар намойиш этилган музей мавжуд.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ибн Муборак айтади: «Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам олдларига келди ва: «Эй Расулуллоҳ, қиёмат кунида Аллоҳ таоло билан ҳамсуҳбат бўлувчилар ҳақида хабар беринг», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Улар Аллоҳдан қўрқувчилар, Аллоҳга бўйсунувчилар, ўзларини камтар олувчилар, Аллоҳ таолони кўп зикр қилувчилар», дедилар. У киши: «Эй Расулуллоҳ, жаннатга биринчи кирувчилар ҳам ўшаларми?» деб сўради. У зот: «Йўқ», дедилар. У кейин: «Унда, жаннатга биринчи кирадиганлар кимлар?» дея сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Фақирлар жаннатга киришда бошқалардан ўзиб кетади. Шунда уларнинг олдидан фаришталар чиқиб: «Ҳисоб-китобга қайтинглар!» дейди. Фақирлар: «Нимамизга ҳисоб-китоб қилинамиз? Аллоҳга қасамки, бизларда мол-давлат бўлмаган бўлса, уни баъзилардан қизғаниб, баъзиларга исрофларча сарф қилмаган бўлсак. Шунингдек, бизлар амир ҳам эмасдик, баъзиларга адолат қилиб, баъзиларга зулм этган бўлсак. Бироқ бизларга Аллоҳнинг амри келди, биз Унга ибодат қилдик ва то ҳузурига келгунимизга қадар Унга тоатда бўлдик», дейди. Шунда уларга: «Жаннатга киринглар, амал қилувчиларнинг ажр-мукофоти нақадар яхши!» дейилади».
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Фақирлар ҳақида Аллоҳ таолодан қўрқинглар! Чунки Аллоҳ таоло қиёмат кунида: «Бандаларим ичидан танлаганларим қани?» дейди. Фаришталар: «Эй Парвардигор, улар кимлар?» деб сўрайди. Шунда Аллоҳ таоло айтади: «Улар қадаримга рози бўлган, сабр қилган фақирлардир, уларни жаннатга киргизинглар!» Бас, улар жаннатга киритилади. Фақирлар еб-ичиб турганида, бойлар ҳали ҳисоб қилинаётган бўлади».
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: «Мусулмонларнинг фақирлари жаннатга бойларидан ярим кун олдин киради», деганларини эшитдим. Шунда: «Эй Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ярим кун қанча?» деб сўрашди. У зот: «Беш юз йил», дедилар. «Бир йили неча ой?» дейишди. «Беш юз ой», дедилар: «Бир ой неча кун?» дейишди сўнг: «Беш юз кун», дедилар. «Бир куни қанча?» деб сўрашган эди, «Сизлар санайдиган кундан беш юзтаси», дедилар Расулуллоҳ».
Абу Али Даққоқдан: «Қайси сифат афзал: бой-беҳожатликми ёки фақирлик?» деб сўрашди. У киши: «Бой-беҳожатлик, чунки у Аллоҳнинг сифати, фақирлик эса, банданинг. Аллоҳнинг сифати банданинг сифатидан афзал, Аллоҳ таоло: «Эй инсонлар, сизлар Аллоҳга муҳтождирсизлар. Аллоҳнинг Ўзи (барча оламлардан) беҳожат ва (барча) мақтовга лойиқ зотдир» (Фотир, 15), деган», деди.
Банданинг шарафи Аллоҳга муҳтожлиги, Уни улуғлаши, Унга бўйсуниши биландир. Агар бўйин Аллоҳга тавозеъ билан эгилса, шу эгилиш унинг азизлигидир.
Бойлик ҳам, фақирлик ҳам мол-давлатнинг кўп ёки камлигида эмас. Бу ерда энг олий учинчи даража ҳам бор. У Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сўраган «каффоф», яъни, инсонларга муҳтож бўлмайдиган даражадаги ўртача ризкдир. У зот: «Эй Аллоҳим, Муҳаммад оиласининг ризқини етарли қил», деб сўраганлар. Маълумки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳамиша ҳолатларнинг афзалини, даража ва амалларнинг олийини сўраганлар.
Шунингдек, ҳамма олимлар ўта фақирлик ҳам, туғёнга олиб борувчи бойликнинг ҳам ёмонлигига иттифоқ қилишган.
Етарли ризқ эса, ночорлик билан беҳожатликнинг ўртасидир.
Дарҳақиқат, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ишларнинг яхшиси ўртачасидир», деганлар. Чунки ўртаҳоллик туғёнга олиб борувчи бойлик офатидан ҳам, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам паноҳ сўраган ўта ночорликдан ҳам саломат бўлишдир.
Соҳиби каффоф – ўртаҳол одам дунё неъматлари-ю шодликларида дабдаба қилмайди. Унинг ҳолати фақирникига яқин. Унга ҳам сабри учун фақирга бериладиган савоб берилади. Шунга кўра ўрта ҳол кишилар ҳам, иншааллоҳ, жаннатга фақирлар қаторида бойлардан беш юз йил олдин киради. Чунки улар ўртача ҳаёт кечирадилар, бой эмаслар. Ўртачалик эса, айни адолатдир. Аллоҳ таоло:
«Шунингдек, сизларни бошқа одамлар устида гувоҳ бўлишингиз ва пайғамбар сизларнинг устингизда гувоҳ бўлиши учун ўрта (адолатли) бир миллат қилдик» (Бақара, 143), деган.
Имом Қуртубийнинг «Тазкира»сидан
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа