Ўтган давр мобайнида Қўмитага жисмоний ва юридик шахслардан жами 861 та мурожаат келиб тушган. Шундан, 249 таси Ўзбекистон Республикаси Президентининг Халқ қабулхоналари ва Виртуал қабулхонаси орқали, 158 таси Президент Администрацияси, Олий Мажлис, Вазирлар Маҳкамаси орқали, 66 таси турли ташкилотлардан, 388 таси бевосита фуқаролардан келиб тушган.
Мурожаат йўналишлари қуйидагича:
– диний ташкилотларни давлат рўйхатидан ўтказиш бўйича 521 та;
– диншунослик экспертизаси ўтказиш бўйича – 161 та;
– Ҳаж ва Умра зиёратига доир масалалар бўйича – 24 та;
– диний таълим масаласида – 26 та;
– ноисломий конфессиялар йўналишида - 30 та;
– бошқа масалаларда – 99 та.
Мурожаатлар сонининг ўсиш, пасайиш динамикасига эътибор қаратадиган бўлсак, 2020 йил январь-сентябрь ойлари давомида келиб тушган мурожаатлар сони 660 тани ташкил этган бўлса, жорий йилнинг мос даврига нисбатан ушбу кўрсаткич 861 тани ташкил этиб, 201 тага кўпайганини кўрамиз.
Жорий йилнинг 1-2-3 чораги давомида Қўмита томонидан ойига ўртача 95 та мурожаат рўйхатга олинган. Уларнинг аксарият қисми Тошкент, Андижон, Фарғона, Сурхондарё, Қашқадарё, Самарқанд вилоятларида яшовчи фуқаролардан келиб тушган.
Мурожаатларда кўтарилаётган асосий масалалар.
Қўмитага келиб тушган 861 та мурожаатнинг 521 таси Диний-маърифий ташкилотлар ва диний соҳа ходимлари билан ишлаш бўлими томонидан кўриб чиқилган. Уларда асосан диний ташкилотларни давлат рўйхатидан ўтказиш, янги диний ташкилот қурилишига рухсат олиш масалалари кўтарилган.
Мазкур масалалар юзасидан Ўзбекистон Республикасининг
2021 йил 5 июлда қабул қилинган “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисидаги” Қонунига мувофиқ диний ташкилотлар адлия идоралари томонидан давлат рўйхатидан ўтказилиши, ушбу жараённинг тартиблари ва шартлари ҳақида фуқароларга батафсил маълумот берилган.
Диншунослик экспертизаси бўлими томонидан 161 та мурожаат ўрганиб чиқилган. Уларда асосан фуқароларнинг республика ҳудудига диний мазмундаги адабиётларни олиб кириш, уларни тайёрлаш ва тарқатиш масалалари юзасидан амалдаги қонунчилик талаблари асосида тегишли жавоблар берилган.
Шунингдек, ўтган давр мобайнида Ҳаж ва Умра зиёратлари билан боғлиқ 24 та мурожаат ўрганиб чиқилган. Мурожаатчиларга белгиланган тартибда жавоблар берилган.
Қолаверса, Диний таълим олиш билан боғлиқ 26 та мурожаат ҳамда Ноисломий конфессиялар фаолияти билан боғлиқ 30 та мурожаат тегишли бўлимлар томонидан ўрганиб чиқилган ва ҳар бир мурожаат бўйича фуқароларга маълумот берилган.
Қолган турли масалалар бўйича келган 99 та мурожаат ҳам ўрганиб чиқилиб, Қўмита томонидан мурожаатчиларга асослантирилган жавоб хатлари юборилган.
Шу ўринда, мурожаатларнинг кўриб чиқилиш натижалари ҳақида маълумот бериб ўтсак.
Қўмитага келиб тушган 861 та мурожаатдан 615 тасига ҳуқуқий маълумот берилган, 187 таси ижобий ҳал қилинган, жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги Қонуннинг 29-30 моддасига асосан, 4 таси рад этилган, 29 таси бўйича ўрганиш жараёни давом этмоқда.
Лойиҳанинг мақсади ёзувларни лингвистик жиҳатдан чуқур таҳлил қилиш, 3D сканерлаш формати ёрдамида рақамлаштириш ҳамда уларнинг тарихий ва маданий контексти билан таққосланадиган ягона рақамли маълумотлар базасини яратишдир. Бу олимларга ёзув ва тилларнинг ривожланишини, шунингдек, қадимги жамиятларнинг Aл-Ула воҳаси билан ўзаро таъсирини чуқурроқ тушуниш имконини беради, деб хабар беради, IslamNews нашри.
Aл-Ула: Цивилизациялар чорраҳаси
Тадқиқотчилар ўнта турли тил ва ёзувлардаги ёзувларни топишдир, бу кашфиёт Aл-Уланинг маданий марказ ва цивилизациялар учрашадиган жой сифатидаги мақомини тасдиқлайди. Aсосий археологик жойлардан бири Дадан ва бошқа Шимолий араб тилларидаги кўплаб матнлар омбори бўлган Aқма тоғи (Жабал Aқма). 2023 йилда халқаро ЮНЕСКО ташкилоти ушбу жойни Жаҳон хотираси реестрига киритди ва уни “қадимги даврнинг энг катта очиқ кутубхонаси” деб номлади.
Яна бир чўққи, Aқра тоғида тарихий зиёрат йўллари билан боғлиқ илк арабча ислом ёзувлари мавжуд. IslamNews хабар беришича, Дадан ва ал-Ҳижр (Мадаин Солиҳ) орасидаги йўллар савдо ва Ҳаж даврини акс эттирувчи дастлабки арабча матнларнинг бир қисмини сақлаб қолган.
Вади Aбу Aвд каби водийларда кундалик ҳаёт манзаралари, қабила рамзлари ва инсоннинг табиат билан ўзаро таъсирини тасвирлаб берадиган Лиҳи ва қоятош ёзувлари мавжуд.
Энг муҳим ёдгорликлар қаторида 24 ҳижрий (тахминан 645 йил) санага оид “Зуҳайр ёзуви” бор. У ал-Улада араб тилининг тарқалиши ва ислом цивилизациясининг пайдо бўлиши ҳақидаги дастлабки ёзма ёзувлардан бири ҳисобланади.
Таълим ва меросни сақлаш
Лойиҳа шунингдек, археологик фанларга қизиқувчи талабалар учун ўқув дастурларини ва тарихий меросга жамоатчиликнинг қизиқишини ошириш ташаббусларини ўз ичига олади. Тадқиқот натижалари тил, тарих ва археология бўйича ихтисослашган академик журналларда нашр этилади.
Қироллик комиссияси ушбу лойиҳа Саудия Aрабистонининг маданий меросни сақлаш, академик билимларни ривожлантириш ва ал-Ула вилоятининг минтақада уч минг йилдан ортиқ вақт давомида гуллаб-яшнаган қадимий цивилизациялар ва тилларни ўрганиш бўйича глобал марказ сифатидаги мақомини мустаҳкамлашга содиқлигини акс эттиришини таъкидлайди.
Манбалар асосида
И.АҲМЕДОВ тайёрлади.