O'tgan davr mobaynida Qo'mitaga jismoniy va yuridik shaxslardan jami 861 ta murojaat kelib tushgan. Shundan, 249 tasi O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Halq qabulxonalari va Virtual qabulxonasi orqali, 158 tasi Prezident Administratsiyasi, Oliy Majlis, Vazirlar Mahkamasi orqali, 66 tasi turli tashkilotlardan, 388 tasi bevosita fuqarolardan kelib tushgan.
Murojaat yo'nalishlari quyidagicha:
– diniy tashkilotlarni davlat ro'yxatidan o'tkazish bo'yicha 521 ta;
– dinshunoslik ekspertizasi o'tkazish bo'yicha – 161 ta;
– Haj va Umra ziyoratiga doir masalalar bo'yicha – 24 ta;
– diniy ta'lim masalasida – 26 ta;
– noislomiy konfessiyalar yo'nalishida - 30 ta;
– boshqa masalalarda – 99 ta.
Murojaatlar sonining o'sish, pasayish dinamikasiga e'tibor qaratadigan bo'lsak, 2020 yil yanvar'-sentyabr' oylari davomida kelib tushgan murojaatlar soni 660 tani tashkil etgan bo'lsa, joriy yilning mos davriga nisbatan ushbu ko'rsatkich 861 tani tashkil etib, 201 taga ko'payganini ko'ramiz.
Joriy yilning 1-2-3 choragi davomida Qo'mita tomonidan oyiga o'rtacha 95 ta murojaat ro'yxatga olingan. Ularning aksariyat qismi Toshkent, Andijon, Farg'ona, Surxondaryo, Qashqadaryo, Samarqand viloyatlarida yashovchi fuqarolardan kelib tushgan.
Murojaatlarda ko'tarilayotgan asosiy masalalar.
Qo'mitaga kelib tushgan 861 ta murojaatning 521 tasi Diniy-ma'rifiy tashkilotlar va diniy soha xodimlari bilan ishlash bo'limi tomonidan ko'rib chiqilgan. Ularda asosan diniy tashkilotlarni davlat ro'yxatidan o'tkazish, yangi diniy tashkilot qurilishiga ruxsat olish masalalari ko'tarilgan.
Mazkur masalalar yuzasidan O'zbekiston Respublikasining
2021 yil 5 iyulda qabul qilingan “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to'g'risidagi” Qonuniga muvofiq diniy tashkilotlar adliya idoralari tomonidan davlat ro'yxatidan o'tkazilishi, ushbu jarayonning tartiblari va shartlari haqida fuqarolarga batafsil ma'lumot berilgan.
Dinshunoslik ekspertizasi bo'limi tomonidan 161 ta murojaat o'rganib chiqilgan. Ularda asosan fuqarolarning respublika hududiga diniy mazmundagi adabiyotlarni olib kirish, ularni tayyorlash va tarqatish masalalari yuzasidan amaldagi qonunchilik talablari asosida tegishli javoblar berilgan.
Shuningdek, o'tgan davr mobaynida Haj va Umra ziyoratlari bilan bog'liq 24 ta murojaat o'rganib chiqilgan. Murojaatchilarga belgilangan tartibda javoblar berilgan.
Qolaversa, Diniy ta'lim olish bilan bog'liq 26 ta murojaat hamda Noislomiy konfessiyalar faoliyati bilan bog'liq 30 ta murojaat tegishli bo'limlar tomonidan o'rganib chiqilgan va har bir murojaat bo'yicha fuqarolarga ma'lumot berilgan.
Qolgan turli masalalar bo'yicha kelgan 99 ta murojaat ham o'rganib chiqilib, Qo'mita tomonidan murojaatchilarga asoslantirilgan javob xatlari yuborilgan.
Shu o'rinda, murojaatlarning ko'rib chiqilish natijalari haqida ma'lumot berib o'tsak.
Qo'mitaga kelib tushgan 861 ta murojaatdan 615 tasiga huquqiy ma'lumot berilgan, 187 tasi ijobiy hal qilingan, jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to'g'risidagi Qonunning 29-30 moddasiga asosan, 4 tasi rad etilgan, 29 tasi bo'yicha o'rganish jarayoni davom etmoqda.
2025 yil 10 iyul kuni Qur’oni Karim xodimi, ustoz, shayx Alijon qori Fayzulloh Maxdum boshchiligida «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi xodimlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasiga tashrif buyurishdi.
Ma’lumki, kutubxonada turli mavzudagi nodir qo‘lyozma asarlar, Qur’oni Karim qo‘lyozma nusxalarining namunalari saqlanadi. Mana shunday nodir manbalardan biri Hazrati Usmon mus'hafi hisoblanadi. Qur’oni Karimning ushbu noyob va qadimiy qo‘lyozma nusxasi tadqiqotchilar va keng jamoatchilikning doimiy e’tiborida bo‘lib kelgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev rahbarligida 2023 yil 22 dekabr kuni o‘tkazilgan Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashining kengaytirilgan yig‘ilishida muzeylar faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha yetti yillik dastur qabul qilinishi e’lon qilindi. Ushbu yig‘ilish davomida berilgan topshiriqlar bo‘yicha 50-son Bayonnomaning 47-bandida Muqaddas kitob – Usmon Qur’oni sahifalarining konservatsiya va restavratsiya qilinishini ta’minlash belgilangan. Mazkur dasturni amalga oshirish maqsadida O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi qo‘llab quvvatlovi ostida xorijlik mutaxassislar, jumladan, Kembrij universitetidan Kristine Rose, fransiyalik restavratorlar Aksell Deleau va Koraliye Barbe, Istanbul qo‘lyozmalar ustaxonasi va arxiv bo‘limi mudiri Nil Baydar Usmon mus'hafini bosqichma-bosqich ta’mirlash rejasini ishlab chiqib, kelgusida muhofaza qilish bo‘yicha tavsiyalarni berdilar. Jumladan, «yengil restavratsiya ishlari»ni amalga oshirishdan avval Hazrati Usmon Qur’oni sahifalarini skaner qilish va matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha yo‘nalishlar belgilab olindi.
Ushbu xayrli ishlarning davomi sifatida O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasida Hazrati Usmon Mus'hafi matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha muhim yig‘ilish bo‘lib o‘tdi. Unda «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi mudiri shayx Alijon qori Fayzulloh va Kutubxona mudiri Kamoliddin Mahkamov boshchiligida bo‘lim xodimlari ishtirok etishdi. Yig‘ilishda «Mo‘yi muborak» madrasa-muzeyida saqlanayotgan Hazrati Usmon Mus'hafining tarixi va bugungi kundagi ahamiyati haqida so‘z yuritilib, uni kelajak avlodlar asrab-avaylashga xizmat qiladigan muhim masalalar muhokama qilindi. Jumladan, Hazrati Usmon Qur’oni sahifalari va fondda saqlanayotgan 1905 yilda Sankt-Peterburgda olingan nusxasini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha taklif va mulohazalar bildirilib, kelgusida qilinadigan ishlar rejalashtirildi.
AlQuranuz