Зиёратгоҳлардаги мақбаралар ва у ердаги дарахтларни муқаддас санаб, уни тавоф қилиш ва унга сиғиниш ширк амалидир.
Тилаклар ижобат бўлади, дея қабристондаги дарахтларга латта боғлаш, қабрлар ёнига шам ёқиш, қабр тошларини ўпиш бидъат ва хурофот амалларидир.
Ҳеч нарсага ярамайдиган оддий бир латтани дарахтга боғлаб, ҳожатим раво бўлади, дейиш ақлга ҳам тўғри келмайди.
Қабрлар зиёрати охиратни эслаш учундир.
Қабрлар зиёратининг асл моҳиятини унутиб, азиз авлиёлар қабрларига бориб, ҳожатларини сўрайдиган, бахт ёки фарзанд ёҳуд ишига ривож тилаб, истакларини қабр соҳибларидан сўраш улкан гуноҳдир.
Ҳар қандай истак, тилакларни фақат ёлғиз Аллоҳдан сўралиши керак.
«Аллоҳ: «Икки илоҳни маъбуд қилиб олмангиз! Албатта, У ягона илоҳдир! Бас, Мендангина қўрқингиз!» – деди. Осмонлардаги ва Ердаги барча нарсалар Унинг мулкидир. Дин (итоат қилиш) Унгагина (бўлиши) вожибдир. Аллоҳдан ўзгасидан қўрқасизми?! Сизларда қайси бир неъмат бор бўлса, албатта, у Аллоҳдандир. Шунингдек, қачон сизларга мусибат етса ҳам фақат Унгагина ёлворасизлар. Сўнгра, сизлардан мусибатни даф этгач, сизларнинг орангиздан бир тўда кимсалар Парвардигорларига ширк келтирурлар» (Наҳл, 51-54).
Ҳанафий мазҳабидаги мўътабар манбалардан бири «Раддул муҳтор» китобида шундай дейилган:
«Халқ тарафидан ўликларга атаб назр қилиш, Аллоҳнинг дўстлари қабрларига уларга яқин бўлиш мақсадида тангалар ташлаш, шам, чироқлар ёқиш ботил ва ҳаромдир»
t.me/oliymahad
Маданият ва санъатни ривожлантириш жамғармаси ахборот хизмати ЎзАга маълум қилишича, қўмита Ўзбекистоннинг ушбу объектни асраш бўйича саъй ҳаракатларини юқори баҳолаб, ЮНЕСКО Бутунжаҳон мероси маркази ҳамда ИКОМОС (Ёдгорликлар ва диққатга сазовор масканларни асраш бўйича халқаро кенгаш) билан самарали ҳамкорлик муҳимлигини алоҳида қайд этди.
Келгуси босқич сифатида Ўзбекистонга такрорий номинацияни тайёрлаш учун уч йил муддат берилди. Унда Шаҳрисабзнинг сиёсий, маданий ва диний марказ сифатидаги бетакрор тарихий ролини акс эттирувчи темурийлар даври меъморий меросига алоҳида урғу қаратилади.
Шаҳарнинг тарихий қисми буфер ҳудуд сифатида белгиланиши режалаштирилган, бу унинг маданий қийматини янада самарали асраш имконини беради. Мазкур қарор халқаро ҳамкорлик доирасида олиб борилган тизимли ва очиқ мулоқотлар натижаси бўлди.
Анжуманда Ўзбекистон Маданият ва санъатни ривожлантириш жамғармаси раиси Гаянэ Умерова бошчилигидаги делегация иштирок этиб, ЮНЕСКО, ИКОМОС ва барча халқаро ҳамкорларга билдирилган ишонч ва кўрсатилган қўллаб-қувватлов учун миннатдорлик билдирган.
Беҳруз ХУДОЙБЕРДИЕВ,
ЎзА