Қуръони каримни асл араб тилида ўқиш ва ёдлаш инсонни икки дунё саодатига етаклайди. Айниқса, Қуръонни тартил ва оҳанг билан безаб ўқиш кишиларни ром этади. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қуръонни овозингиз билан безанг!” деганлар (Имом Абу Довуд ва Имом Насоий).
Дарҳақиқат, гўзал сўз гўзал овоз билан янада ёқимли бўлади. Унинг хушовозда ўқилиши одамларда Қуръони каримни тинглашга бўлган мойилликни янада кучайтиради.
Ана шундай хушовоз қорилардан бири, Тошкент шаҳри Кўкча даҳасидаги “Шайх Зайниддин” жоме масжиди имом ноиби, хушовоз ҳофизи Қуръон Муҳаммадлоиқ қори Аминовнинг Қуръони каримни ўқишни ўрганувчилар учун мўлжалланган икки китоби – “Бошланғич араб тилидан ҳуснихат дафтари” ва “Бошланғич араб тилидан ўқиш китоби” пойтахтдаги “Sano Standart” нашриётида чоп этилди.
Ушбу икки рисола Қуръони каримни тўғри ўқишни ўрганишни истаганлар учун ажойиб туҳфа бўлди. Муаллифнинг “Бошланғич араб тилидан ҳуснихат дафтари”да араб тили ёзувига оид энг биринчи галдаги қонун-қоидалар, тўғри ва чиройли ёзиш кўникмалари баён этилган.
Биринчи китобда дастлаб, араб тили алифбоси, ҳарфларнинг қўшиб ёзилиш ҳолатлари, ҳаракатлар келтирилган. Шундан сўнг, араб тили ҳарфлари ва уларнинг ёзилиши берилган. Ўрганувчиларга осон бўлиши учун араб тили ҳарфларининг талаффуз қилиниш қоидалари, ўзбек тилидаги ҳарфларга мутаносиблиги ҳамда араб рақамларининг ёзилиши ҳам баён этилган. Ўрганувчилар ҳарфларнинг ёзилишини машқ қилишлари учун алоҳида варақлар ҳам ажратилган.
Муҳаммадлоиқ қори Аминовнинг иккинчи китоби “Бошланғич араб тилидан ўқиш китоби” аввалги рисоланинг узвий давоми бўлиб, унда Қуръони карим ўқишни ўзлаштиришга оид маълумотлар берилган.
Иккинчи рисола 2 қисмдан иборат бўлиб, биринчи қисмда ҳарфларнинг тўғри талаффуз қилиниши (маҳражи) ёзма ва расмлар орқали тушунтирилган. Шунингдек, ҳафрларнинг ёзилишига оид ҳусниҳатлар ҳам берилган. Рисоланинг иккинчи қисми эса тажвид қоидаларига бағишланган бўлиб, унда Қуръони каримни тўғри ўқишга оид қонун-қоидалар баён этилган.
Китоблар муаллифининг кўп йиллик Қуръони карим тажвидини ўргатишга оид тажрибалари, машҳур қориларнинг Каломуллоҳни тўғри ўқиш учун қўллаган усуллари ва бошқа замонавий методлар асосида ёзилган.
Осон ва равон тарзда ёзилган ушбу икки рисолани Аллоҳ таоло Қуръонга ошно халқимизнинг учун фойдали ва муборак қилсин!
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу ёшлари ўтиб, кексайиб қолган чоғларида Мусҳафи шарифни олиб, йиғлаб туриб шундай дер эдилар: “Жиҳодлар билан овора бўлиб сени ўқий олмай қолдик”.
Бу қандайин гўзал узр! Хўш, биз ўзимизни нима деб оқлаймиз?! Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу шундайин гап айтдилар, аммо биз нима деймиз?! Қиёмат кунида “Қуръони карим ўқишдан сени нима чалғитди?!” – деб сўралсак, нима деб жавоб берамиз?! Токи у бизни зараримизга эмас, фойдамизга ҳужжат бўлиши учун кўксимизга босиб, кечаю кундуз тиловат қилиб бормаймизми?! Ахир Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таолонинг зикрини лозим тут, Қуръони карим тиловатида маҳкам бўл. Чунки бу сенинг осмондаги руҳинг, ердаги зикрингдир” [1], деганлар.
Қурони карим оятларини тадаббур қилмасдан, маънолари ҳақида фикр юритмаган ҳолда, ҳеч қандай тушунчасиз кўп тиловат қилиш асосий мақсад эмас. Агар инсон бир неча оятни тадаббур қилса, тафсир китобларига мурожаат этса ёки тафсир дарсларига қатнашса, маъноларни ўзлаштирса ва уларга амал қилса, бу иши ўша инсон учун улкан яхшилик, хайр-барака бўлади.
Имом Ғаззолий ҳазратлари бундай дейдилар: “Қуръон сиз сўрашингиз мумкин бўлган ва у сизнинг сўровларингизга жавоб бера оладиган тирик Расулдир. Сиз унга қулоқ солсангиз, у сизни қондиради”.
Қалблари иймон нури ила қоришиб кетган зотлар учун, албатта, Қуръонда шифо бордир. Яна Қуръони каримда саросима, шайтоний васвасалар, нафсу ҳавога эргашишдан сақловчи шифо бор. Қуръон ўқиган пайтимизда бизни фаришталар қуршаб олади ва улар ҳам бизга қўшилиб Раҳмон бўлган Зотнинг оятларига қулоқ тутади. Само фаришталари туни билан Қуръонга қоим бўладиган ер фаришталарига яқинлашадилар. Энди айтинг-чи, одамлар ухлаётган пайтда, тун қоронғусида биз Қуръон тиловат қиляпмизми?! Еру осмонлар Робби бизга қулоқ соладиган даражада оятларини тиловат қиляпмизми?!
Аллоҳ таолонинг шифо оятлари қуйидагилардир:
«...Ва мўмин қавмларнинг кўнгилларига шифо берадир» (Тавба сураси, 14-оят).
«Эй одамлар! Сизга ўз Раббингиздан мавъиза, кўксингиздаги нарсага шифо, мўминларга ҳидоят ва раҳмат келди» (Юнус сураси, 57-оят).
«Биз Қуръонни мўминлар учун шифо ва раҳмат ўлароқ нозил қилурмиз...» (Исро сураси, 82-оят).
«...У иймон келтирганлар учун ҳидоят ва шифодир...» (Фуссилат сураси, 44-оят).
«...Унда (асалда) одамлар учун шифо бордир...» (Наҳл сураси, 69-оят).
«Бемор бўлганимда менга шифо берадиган ҳам Унинг Ўзи» (Шуаро сураси, 80-оят).
Қуръони каримни тиловат қилиш, эшитиш, амал қилиш ва ҳар бир ишда ундаги ҳукмларга таяниб иш кўришдан четлашманг!
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Аҳмад ривояти.