— Хонадонимизнинг шифтида қалдирғочнинг тўртта ини бор. Яқинда уйни таъмирламоқчимиз, лекин шу инларни бузишга иккиланиб турибмиз. Қалдирғочнинг уйини бузса, қарғайди деб эшитганман. Динимизда қуш ва жониворларга озор бермаслик кераклиги айтилган. Агар биз бузсак, уларга озор берган бўлиб қолмаймиз-ми?
— Қалдирғоч ҳам ҳамма қушлар каби қуш. Унинг мўътабар жиҳатлари йўқ. Кимнингдир уйига ин қурса бахт, қурмаса бадбахтлик эмас. Агар вазият шуни тақозо қилган бўлса, иложи бўлса, қуш ёки жонзотларга озор бермай, инини бошқа ерга кўчириб қўйиш мумкин. Мабодо ин ичида тухумлари бўлса, уларни ҳам эҳтиётлаб олиш мақсадга мувофиқдир. Валлоҳу аълам
Имом Абул-Ҳасан аш-Шозалий қуддиса сирруҳу дедилар:
“Агар банданинг кўнглида бу ва у дунёдаги бирор нарсага нисбатан мойиллик бўладиган бўлса, у Аллоҳга қурбият ҳосил қилолмайди, яъни яқинлашолмайди. Аллоҳга яқинлик (қурбият) фақат самимий-ҳақиқий ибодат билан қўлга киритилади. Банданинг кўнглида бу дунё ёхуд дунёдаги мавжуд нарсалардан бирор нимагадир нисбатан меҳри ва мойиллиги қолган бўлса, у ўша билан билан овора бўлиб қолади, унинг даражаси бундан юқорига кўтарилмайди” .
Шунингдек, Абул Ҳасан Али ибн ал-Мазиндан нақл этадилар: “Агар сиз бир одамни жуда мақтасангиз ва ҳатто номига “сиддиқ” сифатини изофа этсангиз ҳам, бу банданинг кўнглида дунёга озгина муҳаббат қолган бўлса, Аллоҳ ўша қулга эътибор назари билан қарамайди. Аллоҳга қасамки, Аллоҳни таниш (маърифатуллоҳ) йўлида қайсидир тариқат аҳлининг кўнглида дунё бойлигининг қайси бир хилига эришганлиги учун қаноат ва мамнунлик туйғуси ҳосил бўлган бўлса, шубҳасиз, ҳалок бўлгани ўшадир” .
Имом аш-Шозалий қуддиса сирруҳу дедилар:
“Дунёга муҳаббат қўйган ҳолда Аллоҳга ибодат қилиш фақат оворагарчилик, кўнгил безовталиги ва тан чарчоғи холос, у ҳолдаги қилинган ибодат гўёки руҳи йўқ танга ўхшайди. Зоҳидлик ва тарки дунёчиликнинг чин моҳияти қайсидир бирор хилдаги дунёвий манфаатларни қўлга киритиш ё киритмасликда эмас, балки дунёга муҳаббат қўйиш ё қўймаслик хусусидадир. Шунинг учун Аллоҳнинг Расули соллаллоҳу алайҳи васаллам бизни савдо-сотиқ ёхуд касбу ҳунар билан машғул бўлишдан маън этмадилар”.
"Ахлоқус солиҳийн" (Яхшилар ахлоқи) китобидан
Йўлдош Эшбек, Даврон Нурмуҳаммад
таржимаси.