Риё — иш ва ҳаракатларни кўрсатмоқ, бир яхшиликни ёки амални Аллоҳнинг розилиги учун эмас балки, инсонларнинг мақтови учун қилишдир. Бу ҳаракатларни амалга оширган инсонга риёкор дейилади.
Риё — инсонлар орасида руҳий таъсир, шон-шуҳрат, моддий фойда учун қилинади. Дунёга оид бу каби моддий ва маънавий фойдаларни қўлга киритиш учун, динга бўлган ҳурмат ва эътиборни ишлатиш, риёнинг энг ёмон шаклидир. Бундай ҳаракатлар ҳийлакорлик ва ёлғончиликдир.
Риёкор — кишининг сўз ва ҳаракатларидаги самимиятсизликлари, бошқа инсонлар томонидан қисқа вақтда билинади. Бу инсонларга ҳеч ким ишонмайди. Риёнинг ҳаммаси ахлоқсизлик бўлгани каби, ибодатларда риёкор бўлиш энг катта ахлоқсизликдир.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Албатта сиз учун энг қўрқадиган нарсам, кичик ширк, яъни риёдир» деганлар (Термизий ривоят қилган).
Ибодат Аллоҳ учун қилинади. Аллоҳнинг розилигидан бошқа бир мақсад учун ибодат қилиш, Аллоҳнинг розилигини ўртадан олиб ташлайди. Кўрсатиш ва фойда тушунчаси билан Қуръон ўқиш, намоз ўқиш, рўза тутиш, закот бериш, ҳажга бориш, садақа бериш ибодатларни хабата, яъни бекорга чиқаради.
Аллоҳ таоло бу ҳақда Ўзининг каломида шундай марҳамат қилади:
«Эй иймон келтирганлар! Садақаларингизни миннат ва озор бериш билан, молини Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирмаса ҳам кишиларга риё учун нафақа қилганга ўхшаб бекорга кетказманг. У мисоли бир устини тупроқ босган силлиқ тошга ўхшайди. Бас, кучли ёмғир ёғса, силлиқ бўлиб қоладир. Касб қилганларидан ҳеч нарсага қодир бўлмаслар» (Бақара сураси, 264-оят).
Шу ҳолда, Аллоҳнинг буйруғини ва розилигини ўйлаб эмас, диндор кўриниш учун ибодат қилиш, олим ва билимли дейишсин, дея илм билан машғул бўлиш, саҳий деб номланиш учун закот ва садақа бериш, риёдан иборат ёмон ҳаракатдан бошқа бир маъно ифода қилмайди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар:
«Шубҳасиз риё ширкдир» (Ибн Можа ривоят қилган).
Аллоҳга ва инсонларга қарши ўзини самимий тутиб риёдан узоқ туриш, иложи бўлса, ибодатларни яширин қилиш, Аллоҳнинг розилигини инсонларнинг мақтовига, истагига, қўрқувига қарши танлаш ҳар бир мусулмоннинг тамойилидир.
Интернет манбалари асосида тайёрланди
Муҳаммад ибн Абдуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолонинг расули ва бандаси бўлиб, у зотни Аллоҳ таоло бутун оламларга раҳмат қилиб юборганини айтади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам инсонларни бутларга, қуёшга, дарахтларга, оловга ва бошқа нарсаларга сиғинишдан воз кечиб, фақат Аллоҳга ибодат қилишга даъват қилдилар. Чунки буларнинг барчаси Аллоҳ яратган нарсалардир, улар ўз-ўзидан на фойда бера олади, на зарар етказа олади.
Аллоҳ таоло Қуръонда шундай дейди:
"Муҳаммад Аллоҳнинг расулидир" (Фатҳ сураси, 29-оят).
"Муҳаммад сизларнинг эркакларингиздан бирортасининг отаси эмасдир, балки у Аллоҳнинг элчиси ва пайғамбарларнинг муҳридир. Аллоҳ барча нарсани билувчи зотдир" (Аҳзоб сураси, 40-оят).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам инсоният учун раҳмат бўлиб келганлар. У зот одамларни дунё гумроҳлигидан қутқариб, охират азобидан сақлаб, ҳидоят ва жаннат неъматларига етаклайдилар.
Аллоҳ таоло айтади:
"Биз сени (эй Муҳаммад) оламларга фақар раҳмат қилиб юбордик" (Анбиё сураси, 107-оят).
Аллоҳ таоло Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ахлоқларини юксак сифатларда мадҳ этиб: "Албатта, сиз улуғ ахлоқ узрадирсиз" деб марҳамат қилган. (Қалам сураси, 4-оят)