— Масжидда намоз пайти имомга қанча яқин қаторда ўтирса, шунча савоби катта, деб эшитгандим. Шу рост-ми?
— Албатта, аввалги сафга савоб бор. Баро розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам сафнинг у бошидан бу бошигача орани тўғрилаб, елкаларимиз ва кўкракларимизни силаб чиқар ва: “Ихтилоф қилманглар, яна қалбларингиз ихтилоф қилиб қолмасин”, дер эдилар. Яна: “Албатта, Аллоҳ ва Унинг фаришталари биринчи сафларга саловот айтурлар”, дер эдилар” (Имом Абу Довуд, Имом Насоий ривоят қилганлар).
Шарҳ: Бу ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам сафларнинг тўғри бўлишига нафақат оғизда, балки амалда ҳам эътибор берганликлари баён этилмоқда. Сафнинг тўғрилигини кўриш билан кифояланмай, қўллари билан ҳам ушлаб, тўғрилаб чиқишлари шуни кўрсатади. Имомларимиз ҳам ушбу суннатга амал қилишлари керак.
Иккинчидан, сафдаги қинғир-қийшиқлик мусулмонларнинг қалбларидаги эгриликка ҳам сабаб бўлиб қолиши мумкинлиги баён қилинмоқда. Демак, мусулмонлар жамоат намозида сафни тўғри олиб, бир текис тутсалар, қалблари ҳам тўғри бўлади. Агар улар сафларини қинғир-қийшиқ тутсалар, қалблари ҳам эгри бўлиб қолади. Намоз ўқиб, жамоатда иштирок этганларнинг ҳоли шу бўлса, намоз ўқимай, жамоатга келмай юрганларнинг ҳоли қандай бўлишини ўзингиз билиб олаверинг!
Учинчидан, ҳадисда Аллоҳ биринчи сафда турганларга Ўз раҳматини нозил қилиши, фаришталарнинг уларнинг ҳаққига истиғфор айтиб, дуо қилишлари баён қилинмоқда. Демак, сафда турган намозхонлар ўзларига Аллоҳнинг раҳмати ёғилаётганини ва фаришталарнинг дуо қилаётганларини ҳис қилиб туришлари лозим. Бу қандай ҳам яхши ҳолат! Аллоҳнинг раҳматига, фаришталарнинг дуоларига лойиқ бўлмоқ ва уларга эришишга муваффақ бўлмоқ лозим! (“Ҳадис ва Ҳаёт” китобидан) Валлоҳу аълам!
Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ
Сеҳргар дини ва ўз нафсини шайтонга сотган саналади. Чунки шайтон инсоннинг ибодат қилишини асло истамайди. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ва батаҳқиқ, биладиларки, уни сотиб олган кишига охиратда насиба йўқ” (Бақара сураси, 102-оят).
Сеҳргар диндан чиқиш ёки жинларга атаб жонлиқ сўйиш ва улардан ёрдам сўраш орқали сеҳр билан шуғулланади. Шунингдек, бунинг учун Аллоҳ таолонинг Каломи – Қуръони каримга нисбатан ҳурматсизлик қилади.
Уламолар айтадилар: “Сеҳргарлар қоғозларга Қуръондаги сура ва оятларни қон билан ёзадилар, атайлаб оятларнинг ҳарфларини хато қилиб кўчирадилар. Шайтонни рози қилиш учун яна бошқа турли ўзгартиришларни қиладилар”.
Ким ўз нафсини шайтонга сотса, ахлоқдан, солиҳ амаллардан мосуво, қалб кўзи кўр, яхшиликлардан юз ўгирган, гуноҳ йўлда юрувчи, динининг устидан кулувчи ва унга душманлик қилувчи бўлади. Нафсини рози қилиш йўлида барча жирканч ишларни қилишга тайёр туради.
Охир оқибат Аллоҳ таолога шак, шайтонга ибодат қиладилар, фитна-фасод ишларни бажарадилар, нафси фақат гуноҳ, фисқ амалларга бошлайди, кўп ёлғон гапирувчи ва ҳаром еювчи бўлади.
Аллоҳ таоло одамни лойдан, жинларни эса оловдан яратди. Бу ҳақда Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Батаҳқиқ, Биз инсонни қуруқ лойдан, ўзгартирилган қора балчиқдан яратдик. Ва жинларни бундан олдин самум оловидан яратдик” (Ҳижр сураси, 26-27-оятлар).
Қолаверса, Аллоҳ таоло Одам авлодини жинлардан афзал қилди. Аллоҳ таоло: “Батаҳқиқ, Биз Бани Одамни азизу мукаррам қилиб қўйдик ва уларни қуруқлигу денгизда (улов-ла) кўтардик ҳамда уларни пок нарсалар ила ризқлантирдик ва уни Ўзимиз яратган кўп нарсалардан мутлақо афзал қилиб қўйдик” (Исро сураси, 70-оят).
Лекин сеҳргар ҳамиша ўзини бошқалардан устун тутади. Ўзгаларни менсимайди. Ваҳоланки, сеҳргардан ҳам, жинлардан ҳам мўминлар афзалдир. Шайх Абу Бакр Жазоирий айтади: “Жинларнинг ҳатто солиҳлари ҳам қадр, каромат ва шарафда инсондан паст даражада”.
Даврон НУРМУҲАММАД