Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
02 Июл, 2025   |   7 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:10
Қуёш
04:54
Пешин
12:32
Аср
17:42
Шом
20:04
Хуфтон
21:40
Bismillah
02 Июл, 2025, 7 Муҳаррам, 1447

НАМОЗДАН КЕЙИН ҚЎЛ КЎТАРИБ ДУО ҚИЛИШ КЕРАКМИ?

16.07.2024   4094   4 min.
НАМОЗДАН КЕЙИН ҚЎЛ КЎТАРИБ ДУО ҚИЛИШ КЕРАКМИ?

Дуода қўлни кўтариш борасида жуда кўп ҳадислар келган. Ҳадисларда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қўлларини кўтариб дуо қилганлари ҳам, қўл кўтаришга буюрганлари ҳам ривоят қилинади. Жумладан, имом Байҳақий  Саҳл ибн Саъд разияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам дуо қилсалар қўллари бармоқларининг учлари елкалари баробар бўлар эди" дейилган бўлса, Сойиб ибн Язид разияллоҳу анҳудан қилинган ривоятда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дуо қилсалар, қўл кўтарар, кейин юзларига суртар эдилар" дейилади.

Имом Термизий ривоят қилган ҳадисда ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу "Қачон Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дуода қўл кўтарсалар, юзларига суртмасдан уни туширмас эдилар" деганлар.
Набий алайҳиссаломнинг дуода қўл кўтаришни буюрганлари эса қуйидаги ҳадисда ворид бўлган.
"Қачон Аллоҳдан сўрасанглар, кафтларингизнинг ички томони билан сўранглар, уларнинг орқа томони билан сўраманглар! Бас, қачон дуодан фориғ бўлсангиз, кафтларингизни юзларингизга суртингиз!”. Бу ҳадисни имом Абу Довуд ривоят қилган.
Мазкур ҳадислардан дуода кўл кўтариш шариатда жоиз, балки буюрилган амал экани маълум бўлмоқда. Аслида умумий ҳолатларда қўл кўтариш жоиз экани ва бу ишдан қайтарувчи далил йўқлиги намоздан кейинги дуоларда қўл кўтариш жоизлигига далолат қилади. 
Айнан намоздан кейинги дуода қўл кўтариш борасида ҳам ҳадислар ривоят қилинади. Ибн Абу Ҳотим тафсирида Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳунинг "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам салом берганларидан кейин қиблага қараган ҳолда қўлларини кўтариб "Аллоҳим..." деб дуо қилдилар" дегани ривоят қилинади. Табароний ривоятида "Абдуллоҳ ибн Зубайр бир кишининг намоздан фориғ бўлмасдан олдин дуога қўл кўтарганини кўриб "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам намоздан фориғ бўлмасдан дуога қўл кўтармас эдилар" деган" дейилади.
Бу борада булардан бошқа бир неча ҳадислар ривоят қилинади. Гарчи бу ҳадислар заиф санад билан келган бўлса-да, аксар деярли барча уламолар наздида фазилат ва савобга оид амалларда заиф ҳадис ҳужжат бўлаверади.Аср муҳаддиси Анваршоҳ Кашмирий "Файзул Борий" да шундай дейди. "Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг аксар дуолари зикр шаклида бўлар эди. Доим тиллари зикр билан нам ҳолатда юрар эдилар. Инсон ҳолатларининг барчасида, туриш, ўтириш ва ёнбошлаш ҳолларида зикрда бўлар эдилар. Барча ҳолларда доимий зикрда бўлсалар у зотга доимо қўл кўтариб юриш шарт бўлмайди. Чунки қўл кўтариш маълум мақсад учун жорий бўлган маълум бир ҳолатдир. У бир нарсани сўрашдир. Бу маънони билгандан кейин юрагингизни сиқаётган нарсадан қутулинг. Қўл кўтариш бидъат эмас. Гарчи Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам намоздан кейин кам ҳолларда қўл кўтарган бўлсалар ҳам, жуда кўп ҳадисларда бунга оғзаки равишда тарғиб қилганлар. Зикр ва дуо бобида у зотнинг одатлари шу эди. У зот учун Аллоҳ таоло ихтиёр этган нарсани ўзларига ихтиёр этганлар ва бошқа ҳолатлар учун умматни тарғиб этганлар. Биздан бирон киши намоздан кейин қўл кўтариб дуо қилишга одатланса у инсон Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўзлари кўп қилмаган, лекин тарғиб этган ишни қилаётган бўлади. Бу масалани "Найлул фарқадайн"да батафсил зикр қилганман" дейди.
Анваршоҳ Кашмирий мазкур китобнинг бошқа жойида "Намозлардан кейин дуо қилиш инкор этиб бўлмас даражада собит бўлган. Лекин уларда қўл кўтариш нафллардан кейин бир-икки марта ворид бўлган. Баъзилар қўл кўтаришни бидъат дейдилар. Қизиқ, бир-икки марта собит бўлган нарса мустаҳаб бўлмай бидъат бўладими? Бошқа барча мустаҳаб ишлар ҳам шундай шаклга эга-ку?! Гоҳ-гоҳида содир бўлади, кейин уммат унга амал қилишда давом этади" дейди. 
Юқорида ўтган нарсалардан бизга маълум бўладики, намоздан кейинги дуоларда қўл кўтариш жоиз, балки мустаҳаб амаллардан экан.

Суфиев Жаъфархон,
Тўрақўрғон туман "Исҳоқхон тўра" жоме
масжиди имом хатиби

МАҚОЛА
Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат

30.06.2025   3778   3 min.
Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат

Бугун мамлакатимизда Ёшлар куни кенг нишонланмоқда. Асосий байрам тадбирлари Тошкентдаги Халқаро конгресс марказида бўлиб ўтмоқда.

Ўзбекистон ёшларини табриклаш ва қўллаб-қувватлаш учун бу ерга Президент Шавкат Мирзиёев ташриф буюрди.

Конгресс марказига кираверишда ёшларнинг турли соҳалардаги лойиҳалари, кашфиёт ва ютуқлари тақдимот қилинди. Масалан, “Ёш инноваторлар” кўргазмасида муҳандислик, рақамли технологиялар, сунъий интеллект, учувчисиз қурилмалар намойиш этилган. “Яшил” ташаббуслар” майдончасида экология, муқобил энергетика, қишлоқ хўжалиги каби соҳаларга оид ишланмалар кўрсатилган. “Креатив лойиҳалар” бўлимидан ҳунармандлик, дизайн, тасвирий санъат, видео ва продюсерлик фаолиятидаги ютуқлар ўрин олган. “Ёшлар тадбиркорлиги ва стартаплар” майдончасида ушбу йўналишдаги муваффақиятли лойиҳалар ҳақида маълумот берилган.

Жумладан, тошкентлик Рустам Ҳамдамовнинг “Billz” дастури кичик ва ўрта бизнесни автоматлаштиришга ёрдам беради. Ҳозиргача бу лойиҳага Буюк Британия, Сингапур, Туркия ишбилармонлари 6 миллион 600 минг АҚШ доллари миқдорида инвестиция киритган.

Қорақалпоғистонлик ёш фермер Шерзод Ниязимбетов органик помидорлар етиштириб, қуёшда қуритиб ва қадоқлаб, Италия ҳамда Франция каби давлатларга экспорт қилмоқда. Унинг корхонасида 200 нафарга яқин ходим ишламоқда.

Ўзбекистон Президентининг 2019 йилдаги қарори билан ташкил этилган Ёшлар академияси бугунги кунда 7 мингдан зиёд ёш олимларни бирлаштирган. Кўргазмада улар учун кенг ўрин ажратилган. Тошкентлик Сайфулло Қодиров экин майдонларини рақамли хариталаш ва юқоридан дори сепиш имконини берувчи дронлар ясаган.

Олимлар орасида “Рақамли авлод қизлари” танлови ғолибалари кўплиги ҳам диққатга сазовор. Хоразмлик Лобар Абдуллаева онкологик касалликларга сунъий интеллект орқали ташхис қўйишга мўлжалланган “AI Scan” дастурини ишлаб чиққан. Қорақалпоғистонлик Қумара Сагидуллаева қуёш энергиясида юрувчи кичик трактор, тошкентлик Абдуллоҳ Жамолиддинов боғни автоматик суғориш тизимини ихтиро қилган.

Давлатимиз раҳбари мазкур тақдимотлар билан танишиб, уларнинг ташаббускорлари билан мулоқот қилди.

– Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат, мамлакатимиз келажагига таянч. Бугун фарзандларимиз замонавий йўналишларни эгаллаб, анча илгарилаб кетяпти. Уларни қўллаб-қувватласак, сифатли таълим бериб, шароит яратсак, бундан ҳам катта натижаларга эришади, – деди Шавкат Мирзиёев.

Мутасаддиларга ихтирочи ёшларни тегишли вазирликларга бириктириб, лойиҳаларини ривожлантириш бўйича кўрсатма берилди.        

Юртимизда бундай иқтидорли ўғил-қизлар кўп. Бу таълим соҳасига, айниқса, STEAM йўналишларига қаратилаётган эътибор натижаси. Сўнгги йилларда математика, физика, кимё ва ахборот технологияларига ихтисослашган кўплаб мактаблар ташкил этилди. “Бир миллион дастурчи” лойиҳаси доирасида 325 минг йигит-қиз ўқитилди.

Ёш тадбиркорлар ташкил қилган 261 та корхонанинг йиллик айланмаси 100 миллиард сўмдан ошган. Стартапларни  молиялаштиришга 145 миллион доллар венчур сармоя киритилган.

Байрам муносабати билан ўтган учрашувда Президентимиз ёшлар учун янада кенг имкониятларни белгилаб берди.


Манба: https://president.uz

 

Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат