Рамазоннинг фазилатларини ҳар қанча гапирсакда, шунча камдир. Айниқса, бу ойнинг таровати – рўза билан янада гўзалдир. Киши чин ихлос билан рўза тутишни ният қилар экан, бу ибодатини фақатгина Аллоҳ учун адо этаётганини аниқ англайди. Яратган розилиги учун қийинчиликларга бардош беради, сабрли бўлишни ўрганади. Шу боисдан ҳам Аллоҳ таоло ҳадиси қудсийда рўзанинг ажри улуғ эканини айтади: “Одам боласининг ҳамма амали ўзи учун, фақат рўза Мен учундир ва унинг мукофотини Мен Ўзим берурман”.
Эътибор беринг, рўза тутган киши, Аллоҳ таоло мукофотини Ўзи беришини билган ҳолда камчиликка йўл қўйиши мумкинми? Дарҳақиқат, рўзадор тутаётган рўзасини “Аллоҳ кўриб турибди” деган ихлос билан адо этади. Камчиликларга йўл қўймасликка ҳаракат қилади. Руҳиятидаги хотиржамлик тафаккурининг тиниқлашиб боришига сабаб бўлади.
Ҳадисда шундай дейилади: “Рўзадорга икки хурсандлик бордир. Улар ила суюнгай. Ифтор қилганда суюнгай ва қачон Роббисига йўлиққанда суюнгай”.
Қолаверса, бу ой буюклигининг омилларидан бири ушбу ҳадиси шарифда гўзал тарзда баён қилинади: “Қачон Рамазон келса, жаннат эшиклари очилур, дўзах эшиклари ёпилур ва шайтонлар кишанланур”.
Ушбу ҳадис бу ойнинг нақадар улуғ мақомга эга эканини тасдиқлайди. Ҳадисдаги шайтонлар кишанланганлиги мўмин-мусулмонларни ушбу имкониятлардан фойдаланиб қолишга, китоб мутолаасига, эзгуликлар қилишга чорлайди.
Рамазоннинг фазилати бу ойда Қуръони карим нозил қилиниши билан боғлиқдир. Бу борада Бақара сурасининг 185-оятида шундай марҳамат қилинади:
“Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир. Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин. Кимки бемор ёки сафарда бўлса, (тута олмаган кунларининг) саноғи бошқа кунлардандир. Аллоҳ сизларга енгилликни истайди, оғирликни хоҳламайди”.
Шунингдек, бу ой меҳр-мурувват ойи бўлиб, инсонлар бир-бирларига кўмак берадилар, муҳтожларга ёрдам қўллари узатилади, ўзаро яхшиликлар қилинади, беморлардан ҳол-аҳвол сўралади, аразлашган кишилар муборак ойнинг шарофати билан гиналарни унутадилар. Бу ойда бутун юртимизда ана шундай яхшиликлар билан, хотиржамлик ва хурсандчилик ҳукмрон бўлади.
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилинган ҳадиси шарифда шундай марҳамат қилинади: “Бу ой ўзгалардан кўнгил сўраш, меҳр-мурувват кўрсатиш ойидир. Ким у кунда бирор рўзадорга ифторлик қилиб берса, бу унинг гуноҳларига мағфират ва жаҳаннамдан озод бўлишига сабаб бўлади”.
Қолаверса, ушбу ойнинг шарофати билан гуноҳлар авф этилади, рўзадорларга кўплаб ажрлар берилади.
Бу ҳақда Набийимиз саллаллоҳу алайҳи ва салламдан келтирилган ҳадисда шундай дейилади: “Рамазон ойининг биринчи кечаси Аллоҳ таоло айтади: “Ким бизни яхши кўрса, Биз ҳам уни яхши кўрамиз. Ким Бизни талаб қилса, Биз ҳам уни талаб қиламиз. Ким Биздан мағфират сўраса, Биз унинг гуноҳларини Рамазон ҳурматидан кечирамиз”.
Рамазон ўттиз кун давом этади. бу кунларни мазмунли ўтказишга ҳаракат қилиш ҳар бир мусулмоннинг улкан имкониятидир. Эзгуликларга шошилиш чексиз савобларга мушарраф этади. Бу ойда билим олиш, китоб мутолааси илмнинг зиёда бўлишига замин яратади. Баракали кунларнинг ҳар бир лаҳзаси қимматлидир. Улардан фойдаланиб қолинг!
Бинобарин, қуйидаги ҳадисда шаҳри султоннинг нақадар буюк экани таъкидланади: “Агар умматларим Рамазон ойининг шарафини билганларида эди, йил ўн икки ой Рамазон бўлишини орзу қилар эдилар, чунки уларнинг тоати мақбул, дуолари мустажоб, гуноҳлари мағфират этилиб, жаннат рўзадорларга муҳтож бўлади”.
“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти
мударриси Ж.Кулбаев
Толҳа ибн Убайдуллоҳ розияллоҳу анҳу айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига кирдим. У зотнинг қўлларида бир беҳи бор эди. Уни менга ирғитиб: “Ол сенга, эй Абу Муҳаммад беҳи юракни бақувват қилади”, дедилар».
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) маълумотларига кўра, ҳар йили тахминан 17,9 миллион киши юрак-қон томир касалликларидан вафот этади. Манбаларга кўра, 2022 йилда бу кўрсаткич сони қарийб 20 миллионга етган. 2050 йилга келиб ўлим сони 73 фоизга ошиши мумкинлиги тахмин қилинмоқда. Юрак етишмовчилиги касаллиги ҳам кенг тарқалган юрак қон-томир хасталикларидан бири ҳисобланади. Ушбу касалликнинг келиб чиқишига қуйидаги омиллар сабаб бўлади:
1. Тузни ортиқча истеъмол қилиш
Тузни ортиқча истеъмол қилиш юрак этишмовчилиги ривожланишининг асосий омилларидан биридир. Туз танадаги сувни ушлаб туради, бу эса қон босимининг ошишига олиб келади. Вақт ўтиши билан юракни заифлаштиради. Натижада юрак этишмовчилигини келтириб чиқаради.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти катталар кунига 2000 мг дан кўп бўлмаган натрий истеъмол қилишни тавсия қилади. Аммо кўп одамлар бу меъёрни бузишлари кузатилади.
Шунинг учун консерва ва тузли газаклардан воз кечинг. Туз ўрнига зиравор ва ўтлардан фойдаланинг.
2. Ҳаракатсиз ҳаёт тарзи
Замонавий ҳаёт кўпинча узоқ вақт ўтириш билан боғлиқ – компьютерда, машинада ёки уйда. Жисмоний фаолликнинг этишмаслиги бевосита юрак-қон томир касалликлари хавфини оширади. Доимий машқлар қон айланишини яхшилайди, вазнни назорат қилишга ёрдам беради ва қон босимини пасайтиради.
Ҳафтасига камида 1,5 ёки 2 соат жисмоний машғулот билан шуғулланишга ҳаракат қилинг. Кун давомида қисқа танаффуслар қилинг: бир неча қадам юринг, енгил машқлар қилинг.
3. Чекиш ва спиртли ичимликлар истеъмол қилиш
Спиртли ичимлик в чекиш – юрак-қон томир касалликлари учун энг хавфли омилдир. Қон томирларига зарар этказади, қон босимини оширади ва қондаги кислород даражасини пасайтиради.
Агар сиз чексангиз, чекишни ташлаш учун ҳаракат қилинг. Керакли дори-дармонлар истеъмол қилинг ёки махсус дастурлардан фойдаланинг.
4. Сурункали стресс ва уйқу этишмаслиги
Стресс ва уйқусизлик юрак соғлиғига путур этказади. Асабийлик кортизол даражасини оширади, бу эса қон босимининг ошишига ва юрак-қон томир тизимининг шикастланишига олиб келади.
Уйқунинг этишмаслиги тананинг тикланишига тўсқинлик қилади, метаболизмни бузади ва семириш, гипертония ва диабетга ҳисса қўшади – буларнинг барчаси юрак этишмовчилиги учун хавф омиллари саналади.
Кунига 7-8 соат ухланг. Ётишдан олдин гаджет, телефонлардан фойдаланманг, ётоқхонада сукунат, салқинлик ва қулайликни таъминланг.
Даврон НУРМУҲАММАД