Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
16 Август, 2025   |   22 Сафар, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
04:06
Қуёш
05:33
Пешин
12:32
Аср
17:19
Шом
19:25
Хуфтон
20:45
Bismillah
16 Август, 2025, 22 Сафар, 1447

Дарахтлар жаннат неъматларидан нишонадир

18.04.2020   3763   3 min.
Дарахтлар жаннат неъматларидан нишонадир

Аллоҳ таоло мўминлар учун абадий мукофот бўлган жаннатни таърифлаганда  жудаям кўп ўринларда дарахтзорларни, боғу-роғларни, турли хил меваларни зикр қилган. Хусусан,  Роҳман, Воқеъа сураларида боғу бўстонлар, мевалар ва дарахтларнинг зикри жудаям кўп такрорланади. Масалан, Роҳман сурасида қуйидагича оятлар келади:  “У (ер)да мевалар ва гуокосали хурмолар бор. Ва сомонли донлар ҳамда райҳонлар бор”. (11-12-оятлар)   “У (жаннат)лар шох новдалидирлар”. (48-оят) “Икковларида мевалар, хурмо ва анорлар бордир” (68-оят)

Воқеа сурасида эса жаннат аҳлларини таърифлаб шундай дейди: “Улар тиконсиз сидрзорлардадирлар. Сермева бананзорлардадирлар. Ва ёйилган соялардадирлар” (28-29-30-оятлар)

Бунга ўхшаш дарахтлар, мевалар, ердан униб чиқадиган дон-дунлар ва экинлар ҳақидаги оятларни, улкан дарахтларнинг соялари ҳақидаги зикрларни жаннат таърифи келган жудаям кўп оятларда учратишимиз мумкин.

Бундан ташқари, ҳадисларда ҳам бу каби таърифлар ва башоратлар жудаям кўп учрайди. ҳаттоки Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган бир ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: Кимки: “Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи”, деса, у учун жаннатда бир хурмо экилади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

Бу дунёда савобли амални қилган киши учун жаннатда бир дарахт экилиши беъжиз эмас албатта. Чунки, мевали дарахт неъматлар ичида энг эътиборли ва қадри баландларидан ҳисобланади.

Хулоса, қилиб айтадиган бўлсак, турли хил мевали дарахтлар, инсон учун керакли бўлган зироъатлар жаннат неъматларидан бир нишона ҳисобланади. Аллоҳ таоло бандалари жаннат неъматларини ҳис қилиб яшашлари учун улардан баъзиларини шу дунёнинг ўзида бизларга бериб қўйди. Демак, мусулмон киши бу нишоналарнинг қадрига етиши лозим. Уларни асраб авайлаш билан биргаликда, бу каби неъматларни кўпайтиришга ҳисса қўшмоғи лозим.

Шунинг учун ҳар баҳор фаслида киши ўз томорқасига турли хил экинлар экмоғи, ҳар хил мевали боғлар яратмоққа иштиёқманд бўлмоғи савобли ишлардан ҳисобланади. Инсонларга ҳалал бермайдиган жойлар, кўча ва сув бўйлари, эътибордан четда қолган қаровсиз ерларга ҳам меҳр бериб, улардан унумли фойдаланмоғи керак. Бу энг аввало, кишининг ҳалол ризқ топишига сабаб бўлади. Қолаверса, дарахтларнинг меваси ва соясидан баҳра олган инсонлар ва ҳайвонлар, экин тикинларнинг бир донасидан  тановул қилган қушлар, ҳаттоки ҳашоротлар учун ҳам киши садақа берганнинг ажрини олади. Садақаи жориянинг бир тури бу айнан экиб кетилган дарахдир. Чунки, битта дарах бир неча йиллар ва ҳаттоки бир неча асрлар яшашини ҳисобга олсак, бу имконият мўминлар учун айни муддаодир.

Унутманг! Қилинган ҳар бир яхши амалга мукофот бор. Зарра миқдорида бўлса ҳам қилинган садақа жаҳаннамдан парда бўлади. ҳар бир ҳўл жигар учун қилинган яхшиликка Аллоҳ таолонинг розилиги бор.

Олмазор туманидаги “Мевазор” масжиди имом ноиби:      Исломов Ёрбек

 

 

Мақолалар
Бошқа мақолалар

"Мақоми маҳмуд" нима?

15.08.2025   1528   2 min.

Савол: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мақоми маҳмуднинг эгаси бўлсалар, унда нега азон айтилганидан кейин Аллоҳим, у зотни Ўзинг ваъда қилган Мақоми маҳмудга етказгин, деб дуо қиламиз? Бундан гўёки (Аллоҳ сақласин) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга Мақоми маҳмуд берилмагандек бўлиб чиқмаяптими?

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Йўқ, бундай эмас. “Мақоми маҳмуд” “Мақталган мақом” маъносида бўлиб, аксарият уламолар наздида “Мақоми маҳмуд”дан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг буюк шафоатлари ирода қилинган. Бу иззат ва кароматнинг энг олий мақоми бўлиб, у Одам авлодидан фақатгина ул муборак зотгагина насиб этган, холос.

Шунингдек, азон сўнгида ўқиладиган дуода Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари бизга Аллоҳ таолодан у зот учун “Мақоми маҳмуд”ни сўрашни ўргатганлар. Бу мақомни Аллоҳ таоло у зотга ваъда қилган.

Қолаверса, Пайғамбаримиз алайҳиссалом мазкур дуони қилиш орқали у зотнинг шафоатларига ноил бўлишимизнинг хушхабарини ҳам берганлар. Албатта, У зот алайҳиссаломга “Мақоми маҳмуд” сўрашимиз, бу мақом у зотга берилмаганлигини англатмайди, чунки Аллоҳ таолонинг ваъдаси амалга ошган иш кабидир.

Шундай экан, бизнинг азон дуосида “Мақоми маҳмуд”ни Аллоҳдан сўрашимизнинг маъноси нима деган саволга уламолар у зот бизнинг дуойимиз туфайли Мақоми маҳмудга эришмайдилар, балки Аллоҳ таоло у зотга бу мақомни аниқ қилиб қўйган.

Биз бу дуони у зотнинг шафоатларига ноил бўлиш учун қиламиз. Бундан ташқари бундай дуо қилишнинг маъноси ё “Мақоми маҳмуд”нинг бардавом бўлишини, яъни у зотга берилган мақталган мақомни давомли қилгин деб сўраш маъносида ёки банда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳақларига дуо қилиш орқали ўз эҳтиёжларини Аллоҳ таолодан сўраши мумкин эканлигига ишорадир, деб жавоб берганлар. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.