13 Август, 2025, 19 Сафар, 1447
13 Август, 2025, 19 Сафар, 1447
Севикли Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолонинг энг азиз, энг улуғ, олий хулқ соҳиби бўлган бандасидирлар. У зоти бобаракотнинг исмлари кўп бўлиб, шуларнинг орасида Муҳаммад ва Аҳмад исмлари машҳурдир. Хўш, бу исмларнинг ўртасида қандай фарқ бор?
Муҳаммад – “бошқанинг тарафидан унга мақтов айтилган шахс” дегани.
Аҳмад – “бошқага мақтов айтган шахс” дегани.
Муҳаммад “мукаррам”, “икром қилинган шахс” деган маънони ҳам билдиради.
Муҳаммад (محمد) исмининг ҳам, Аҳмад (احمد) исмининг ҳам ўзаги “ҳамд” (حَمْد) дир. Маҳмуд исмининг ўзаги ҳам “ҳамд”дир. “Ҳамд”нинг маъноси эса “мақтов”дир.
Муҳаммад исмининг “тўхтовсиз, кетма-кет, кўп мақталадиган” деган маъноси ҳам бор.
Лекин Маҳмуд исми “бир марта мақталган” деган маънони ифода этади.
Аҳмад исми “бошқани тўхтовсиз, кетма-кет, кўп мақтайдиган, кўп ҳамд айтадиган” деган маънони билдиради. Аҳмад исмида “кўп мақтовчи” деган маъно борлиги учун у Ҳомид, яъни “мақтовчи” деган исм билан боғлиқлик жойи бордир. Иккисида ҳам “мақтовчи” деган маъно бор.
Шу ўринда яна бир нозик нукта мавжуд.
Аҳмад деган исм Ҳомид деган исмнинг муболағали маънодаги кўринишидир. Муҳаммад деган исм эса Маҳмуд исмининг муболағали маънодаги кўринишидир.
Шундай қилиб Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларида икки ишни, икки сифатни жам қилганлар.
Биринчиси, у зот алайҳиссалом Аллоҳ таоло тарафидан кўп мақталганлар (Муҳаммад исмларига ишора).
Иккинчиси эса у зотнинг ўзлари Аллоҳ таолога кўп ҳамд айтганлар (Аҳмад исмларига ишора).
Аллоҳ таоло у зот алайҳиссаломни бандалари орасидан пайғамбарликка танлаб олгани эътиборидан у зот Муҳаммад ва Маҳмуддирлар.
Ҳа, азизлар, Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз алайҳиссаломга икром қилиб, у кишини Ўзига расул этиб танлаб олган ва кўп мақтаган.
У зот алайҳиссалом Аллоҳ таолога ибодат қилиш, ҳамд айтиш эътиборидан Ҳомид ва Аҳмаддирлар.
Ҳа, қадрдонлар, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолога кўп ибодат қилар, кўп ҳамд айтар ва умматларини ҳам шунга тарғиб этардилар.
Маълумот ўрнида шуни айтиб ўтамизки, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг исмлари Қуръони Каримда 5 марта келган. Муҳаммад исмлари 4 марта, Аҳмад исмлари 1 марта келган.
Оли Имрон сурасининг 144-оятида, Аҳзоб сурасининг 40-оятида, Муҳаммад сурасининг 2-оятида ва Фатҳ сурасининг 29-оятида Муҳаммад исмлари келган. Саф сурасининг 6-оятида эса Аҳмад исмлари келган.
Аллоҳ таоло у зотга кўплаб саловоту саломлар юборсин!
Шайх Муҳаммад Мутаваллий Шаъровий раҳимаҳуллоҳнинг мавъизаларидан Нозимжон Иминжонов таржимаси
313 та ҳаётий ЗИЙНАТ қоидалари
ни
УЛУҒ УСТОЗ УЛАМОЛАРИМИЗ баён қилиб берганлар:
(2-қисм)
101) Сахийлик – бойнинг зийнати.
102) Очиққўллик – сахийнинг зийнати.
103) Кўп йиғи – хавф ва қўрқишнинг зийнати.
104) Улуғворлик – пошшолар зийнати.
105) Миннатни тарк қилиш – эҳсоннинг зийнати.
106) Ҳалоллик – ишнинг зийнати.
107) Хушуъ – намознинг зийнати.
108) Дўппи – ўзбекнинг зийнати.
109) Бунёдкорлик – меҳнатнинг зийнати.
110) Савод – билимнинг зийнати.
111) Илм – инсониятнинг зийнати.
112) Сабр – бало-офатнинг зийнати.
113) Донолик – тажрибанинг зийнати.
114) Мулоҳазалилик – фикрнинг зийнати.
115) Сўзда туриш – эркакнинг зийнати.
116) Вақтга риоя – масъулиятнинг зийнати.
117) Қалб мусаффолиги – яхши инсоннинг зийнати.
118) Тинчлик – юртнинг зийнати.
119) Бирдамлик – миллатнинг зийнати.
120) Ҳур фикр – эркинликнинг зийнати.
121) Тоат-ибодат – руҳнинг зийнати.
122) Адолат – давлатнинг зийнати.
123) Ибрат – ўтганлар ҳаётининг зийнати.
124) Хотира – инсон қадрининг зийнати.
125) Қалб юмшоқлиги – раҳм-шафқатнинг зийнати.
126) Яхши сўз – забоннинг зийнати.
127) Бардош – синовларнинг зийнати.
128) Қувонч – юракнинг зийнати.
129) Қаноат – ҳаётнинг зийнати.
130) Ҳушёрлик – онгнинг зийнати.
131) Қалб тозалиги – имоннинг зийнати.
132) Яхши ният – амалнинг зийнати.
133) Ҳаётбахш сўз – дилнинг зийнати.
134) Қаноатлилик – қўшнининг зийнати.
135) Йўлбошчилик – жамоанинг зийнати.
136) Тинч уйқу – хотиржамликнинг зийнати.
137) Яхши уйқу – соғломликнинг зийнати.
138) Ҳалол меҳнат – деҳқоннинг зийнати.
139) Ташаккур – инсонийликнинг зийнати.
140) Сўзда тозалик – тилнинг зийнати.
141) Тарбия – келажакнинг зийнати.
142) Ибратли ҳаёт – авлоднинг зийнати.
143) Меҳр-муҳаббат – турмушнинг зийнати.
144) Ҳурфикрлилик – замонавийликнинг зийнати.
145) Тўғрилик – ҳукмнинг зийнати.
146) Салоҳият – ёшларнинг зийнати.
147) Қувват – жасурнинг зийнати.
148) Ҳарф таниш – болаликнинг зийнати.
149) Диққат – ўқишнинг зийнати.
150) Улуғ орзу – қалбнинг зийнати.
151) Бардошлик – дарвешнинг зийнати.
152) Қайтмаслик – отанинг зийнати.
153) Вафодорлик – хотиннинг зийнати.
154) Қаноатлилик – кўнгилнинг зийнати.
155) Ишонч – оилавий муносабатларнинг зийнати.
156) Ҳамкорлик – жамиятнинг зийнати.
157) Ижодийлик – ёшларнинг зийнати.
158) Тиниқлик – кексаларнинг зийнати.
159) Тиниқ фикр – кексанинг зийнати.
160) Тарбия – ота-онанинг зийнати.
161) Тузук фикр – ёшнинг зийнати.
162) Ҳақиқатни айтиш – олимнинг зийнати.
163) Ботиний поклик – зоҳиднинг зийнати.
164) Иложсизликка чора – моҳир устанинг зийнати.
165) Чин дилдан ишлаш – яхши ишчининг зийнати.
166) Ҳурмат – барча инсоний алоқаларнинг зийнати.
167) Тузук йўл – саёҳатнинг зийнати.
168) Тартиб – пошшонинг зийнати.
169) Тезкорлик – савоб излагувчининг зийнати.
170) Мевадорлик – дарахтнинг зийнати.
171) Қанот – қушнинг зийнати.
172) Қаноатли меҳнат – ишбилармоннинг зийнати.
173) Қаҳрдорлик – ёвузнинг зийнати.
174) Умумийлик – инсониятнинг зийнати.
175) Гўзал сўз – сўзлашувнинг зийнати.
176) Устоз – илм йўлининг зийнати.
177) Савол – билим олишнинг зийнати.
178) Хотира – миллатнинг зийнати.
179) Виждон – инсон қалбининг зийнати.
180) Юздаги нур – тақвонинг зийнати.
181) Сувдаги тозалик – ҳаётнинг зийнати.
182) Яхши ният – ҳар бир ишнинг зийнати.
183) Яхши дўст – танловнинг зийнати.
184) Саҳар – ибодат вақтининг зийнати.
185) Илк қадам – болаликнинг зийнати.
186) Яхши зеҳн – ақлнинг зийнати.
187) Сузувчи булут – осмоннинг зийнати.
188) Бедорлик – ватан посбонининг зийнати.
189) Ватан – миллатнинг зийнати.
190) Қалб нури – имоннинг зийнати.
191) Савоб – ҳар бир яхши ишнинг зийнати.
192) Севги – қалб мувозанатининг зийнати.
193) Тилак – дуонинг зийнати.
194) Ўзаро тушуниш – оилавий бахтнинг зийнати.
195) Бахт – шукрнинг зийнати.
196) Ёрдам бериш – инсонийликнинг зийнати.
197) Ибратли сўз – устозликнинг зийнати.
198) Ҳушёр кўз – кузатувчанликнинг зийнати.
199) Бошқаларни тинглаш – ҳурматнинг зийнати.
200) Қариялар дуоси – авлоднинг зийнати.
(Давоми бор...)
Иброҳимжон домла Иномов
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 