Россия давлати Дин тарихи музейида рақамли санъат техникаси бўйича чечен устасининг замонавий араб-мусулмон хаттотлиги кўргазмаси очилди.
IQNA сайтининг “Алявм-7” матбуотига таяниб хабар беришича, Россиянинг Санкт-Петербург шаҳридаги Дин тарихи музейи чеченистонлик рассом Исмоил Данилхановнинг “Қуръон сўзлари ва маънолари: хаттотлик тадқиқотлари” номли кўргазмасини ташкил қилди.
Ташриф буюрувчилар кўргазмада рақамли санъат техникасида яратилган 63 та каллиграфик эскизларни кўришлари мумкин.
Чеченистон Республикаси Фуқаролик палатаси раиси, хаттот Исмоил Данилханов Россиянинг ТAСС ахборот агентлигига берган интервьюсида бундай деди: “Бугун тақдим этилаётган деярли барча асарлар биринчи марта шу форматда кўрилади. Мен классик техникада жуда узоқ вақт ишладим, лекин улар 500-700 йил олдин ёзганидек, стандарт тўплам бўлгани учун кўргазма қилмадим”.
Чеченистонлик хаттот эса бундай деди: “Бугунги кунда ёшлар бундан ажабланмайди. Улар хаттотлик ёки Қуръон жараёнига аралашмайди, чунки улар унда ранг-баранг, ёрқин маъно топа олмайдилар. Рақамли санъат каби шакл ўзига хос турга айланди. Улар учун Чеченистонда араб хаттотлиги қайта тикланганидан дарак беради”.
Данилханов у учун энг муҳими Қуръоннинг гўзаллиги ҳақидаги билимларни тарқатиш, шунингдек, чечен халқининг тарихий хотираси ва араб тили билан кўпроқ боғлиқ бўлган адабий меросини сақлаб қолиш эканини эътироф этди.
Россиянинг “ТAСС” ахборот агентлигининг хабар беришича, хаттот, рассом, шунингдек, замонавий мусулмон хаттотлиги бўйича маҳорат дарсини ўтказади, унда иштирокчилар линогравюрани яратишнинг бутун жараёнини кўришлари ҳамда мусулмон хаттотлигининг техникаси ва тарихи билан танишиши мумкин бўлади.
Эслатиб ўтамиз, Санкт-Петербургдаги Дин тарихи музейи Россия ҳукумати ва ушбу мамлакат Маданият вазирлиги тасарруфидаги маданият муассасаси бўлиб, унинг музей фондларида турли мамлакатлар маданияти, халқлари ва тарихидан сақланиб қолган қадимий обидалар саналган 200 мингга яқин экспонат мавжуд.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Ислом даъвати Маккада бошланган даврларда, Умайма бинти Халаф ибн Асъад ибн Оъмир ибн Баёзаъ ал-Хузоийя — иймон нурини қалбида туйган илк аёллардан бири эди. Унинг қалби иймонга очиқ, ҳақиқатни эътироф қилишга тайёр эди. Турмуш ўртоғи – Холид ибн Саид ибн Ос бир кеча ажиб туш кўради: ўзини улкан ва даҳшатли олов четида турганини, отаси уни ўша оловга ташлаётганини кўради, лекин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эса уни ушлаб, оловдан қутқараётган экан.
Уйғониб, бу тушни Абу Бакр розияллоҳу анҳуга айтди. У киши унга: “Бу яхшиликнинг аломати. Сен Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга эргаш, у сени жаҳаннамдан қутқаради”, дедилар. Холид шунда Исломни қабул қилди ва бу ҳақда рафиқаси Умаймага айтди. У ҳам, ҳеч иккилланмасдан, Исломни қабул қилди. Шу тариқа улар биринчи мусулмон жуфтликлардан бирига айланди.
Холиднинг отаси унинг мусулмон бўлганини эшитгач, жаҳл қилиб, уни чақиртирди. Уни ҳақоратлади, калтаклади ва уйдан ҳайдади. “Мен сени таом билан таъминламайман!” деди. Холид эса қатъият билан: “Агар сиз бермасангиз, Роббим менга ризқ беради” – деб жавоб берди. Шу заҳоти уйдан ҳайдалди ва бориб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ёнида бўлди.
Умайма турмуш ўртоғига содиқлик билан ёрдамчи бўлди. У зулм, қийинчилик ва камбағалликка сабр қилди. Сабр ва имон унинг қалбида мустаҳкам илдиз отган эди.
Ниҳоят, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобаларга Ҳабашистонга ҳижрат қилишни буюрганларида, Холид ва Умайма илк ҳижрат қилганлардан бўлишди. Улар Ҳабашистонда фарзандли ҳам бўлишди: ўғиллари – Саид ибн Холид ва қизлари – Умма бинти Холид. Қизи кейинчалик “Умму Холид” номи билан машҳур бўлди.
Улар Ҳабашистонда ўн йилдан зиёд вақт мусофирликда яшашди. Кейинчалик Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Амр ибн Умайяни юбориб, уларни икки кема билан қайтардилар. Улар Мадинага қайтиб келганида, Пайғамбаримиз алайҳиссалом Хайбарни фатҳ қилган эдилар. Улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ва мусулмонлар билан учрашиб, ажиб шодлик ва таскинга эришдилар.
Холид ибн Саид Умар ибн Хаттоб халифалиги даврида ҳаёт кечирди ва у “Марж ас-Сафар” жангида, ҳижрий 14 санада шаҳид бўлди. Бу хабарни эшитган Умайма онамиз бу мусибатига сабр қилди, юраги оғриқда бўлса ҳам, имони билан тасалли топди. Чунки, Холидни ўлдирган одам кейин Исломни қабул қилиб: “Бу ким эди?. Ундан осмонга чиқаётган нурни кўрдим!” - деган эди.
Умайма бинти Халаф – сабрли, муҳожир, мўмин аёлнинг юксак намунасидир. У умр йўлдошини ислом динида қўллаб-қувватлади, ҳаётининг қувонч ва ташвишли лаҳзаларини бирга ўтказди ва ислом тарихида буюк из қолдирди.
Илёсхон АҲМЕДОВ
тайёрлади.
Мазкур мақола Абу Малик Муҳаммад бин Ҳомид бин Абдулваҳҳобнинг
“Солиҳа аёллар ҳақида 150 қисса” номли асаридан таржима қилинди.