Исмлари Умар ибн Хаттоб ибн Нуфайл ибн Абдулуззо ибн Рабоҳ ибн Абдуллоҳ ибн Қарат Қураший Адавий розияллоҳу анҳу. Тарихчилар Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳуни Бани Адий уруғидан экани ҳамда Макка шаҳрида, “Фил йили”дан 13 йил ўтгандан сўнг туғилганини таъкидлайдилар. Халифаликлари ўн йил давом этди (634-644 й). Ҳадис китоблари ва тарихий манбаларда “Абу Ҳафс” ва “Форуқ” деган кунялари бўлгани қайд этилади. Умар розияллоҳу анҳу новча, жуссадор, оппоқ, икки яноқлари қизил одам бўлганлар. Умар ибн Хаттоб (р.а.) 23/645 йилнинг 27-зулҳижжа чоршанба куни, 63 ёшида, Муғийра ибн Шуъбанинг қули Феруз Абу Луълуъ томонидан бомдод намози пайтида етказилган жароҳат туфайли вафот этдилар. Жанозалари масжидда ўқилди, Суҳайб Румий имом бўлдилар. Қабрлари муборак “Равза”да, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ва Абу Бакр (р.а) нинг ёнларида жойлашган.
ЎМИ Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Савол: Исломда янги кун қайси соатдан бошлаб киради? Масалан, шартли қабул қилинган тартиб бўйича соат 00:00 янги куннинг бошланиши саналади? Исломда янги куннинг бошланиши ва тугаши қайси вақтдан эътиборга олинади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Динимизга кўра, кун шом вақтидан бошланади ва кейинги шомгача давом этади. Бошқача қилиб айтганда, исломда кун кеча билан бошланади ва унинг эртасида кун ботиб, кундуз тугаганида, ўша кун ҳам якунланади. Бунга оят ва ҳадислардан кўплаб далиллар бор.
Фақат айрим аҳкомларда куннинг бошланиши бомдод намозининг вақти кириши (субҳи содиқ)дан бошланади ва кун кейинги бомдод вақтигача давом этади. Масалан, Ҳажда Арафот водийсида туришда ҳукм шундай.
Шунингдек, айрим ҳолларда “кун” тушунчаси юқоридагидек, 24 соатдан иборат (сутка) маъносида эмас, балки тунга муқобил – қарама-қарши маънода қўлланилиши ҳам мумкин. Бу ҳолда кун бошланиши бомдод вақтидан то қуёш ботгунигача бўлган муддат, яъни кундуздан иборат бўлади. Бунга мисол учун “бир кун рўза тутиш” деганда айнан шу муддат назарда тутилади.
Хулоса қилиб айтганда, динимиздаги умумий қоидага кўра, куннинг бошланиши кун ботганидан бошланиб, кейинги кун ботишигача давом этади. Айрим истисно қилинган ҳолатларда куннинг қачон бошланиб, қачон тугаши диндаги ҳукмларга қараб фарқ қилади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.