21 Июл, 2025, 26 Муҳаррам, 1447
21 Июл, 2025, 26 Муҳаррам, 1447
Муборак ва порлоқ юзлари
(танловга)
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам худди юзларида қуёш юргандек чиройли ва порлоқ юзли киши эдилар. (Қуёш ўз фалакида қандай юрса, гўзаллик ул зотнинг юзларида худди шундай жилваланар эди).
Али розияллоҳу анҳу айтади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мутоҳҳам (яъни ўта семиз) ҳам, мукалсам (яъни ўта юмалоқ юзли) ҳам бўлмаганлар. Балки юзларида бирозгина юмалоқлик бор эди.
Оиша онамиз розияллоҳу анҳо айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хурсанд бўлсалар, юзлари худди ойнинг бир парчасидек яшнаб кетар эди».
Абу Бакр Сиддиқ ва Каъб ибн Молик айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг юзлари худди ойнинг гардишига ўхшар эди».
Абу Туфайлдан «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни тавсифлаб беринг» деб сўраганларида у киши шундай деган: «У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам оқ (тиниқ) рангли, гўзал юзли эдилар. Агар хурсанд бўлсалар, юзлари худди ойнадек чақнаб кетар ва гўёки у зотнинг юзларида тўлин ой кўриниб тургандек бўлар эди».
Жобир розияллоҳу анҳу айтади: «Ул зотнинг юзлари қуёш билан ойга ўхшарди. Юзлари доира шаклида эди».
Гувоҳи бўлганингиздек, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг таърифларини келтирган саҳобалар бир овоздан муборак юзларининг нурли, ёрқин ҳамда порлаб турганини ва ўзгача тиниқлик касб этганини таъкидламоқдалар.
Ҳасан ибн Али тоғаси Ҳола ибн Абу Ҳоладан ривоят қилган ҳадисда шундай деган: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кўркам, салобатли ва виқорли зот эдилар. Юзлари худди тундаги тўлин ойдек чарақлаб турар эди».
Жобир ибн Самура ой ёришган кечада Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни кўриб, шундай деган: «Мен бир у зотга, бир ойга қарай бошладим. Аниқ айта оламанки, у зот ойдан ҳам гўзал эдилар».
Робиъ бинти Муъаввиздан «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни сифатлаб беринг» деб сўрашганида: «Эй ўғилларим, агар у зотни кўрганингизда эди, худди порлаб чиқаётган қуёшни кўргандек бўлардингиз», деб жавоб берган.
Умму Маъбад ҳам Набий алайҳиссаломнинг тавсифларини шундай келтирган экан: «Мен покиза, гўзал хулқли, чиройли юзли ва хушрўй кишини кўрдим».
Ҳамадонлик бир аёл: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга ҳаж қилганман», деган эди, ундан: «У зотни бизга васфлаб беринг», деб сўрашди. Аёл: «У зот худди тўлин ой кечаси кўкда порлаб турган ойга ўхшайдилар. Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан олдин ҳам, кейин ҳам у зотга ўхшаш инсонни кўрмадим», деди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шарафли ёноқлари тавсифига келсак, ёноқлари текис эди (яъни дўппайиб ҳам турмаган, ичига ҳам ботмаган).
Ул зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шарафли кўзларини Аллоҳ таоло шундай сифатлайди:
«(Пaйғaмбaрнинг) кўзи (чeтгa) oққaни ҳaм йўқ, ҳaддидaн oшгaни ҳaм йўқ» (Нажм сураси, 17-оят).
Саҳиҳ ҳадисда ривоят қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кундуз пайти қандай кўрсалар, қоронғи кечада ҳам шундай кўрардилар. Шунингдек, олд томонларини қандай кўрсалар, орқа томонларини ҳам худди шундай кўрар эдилар.
Ибн Абу Ҳола нақл қилган ҳадисда келишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам орқа ёки ён томонларига қарасалар, таналари билан тўлиқ бурилиб қарар эдилар. Муборак назарлари пастга қарар эди (яъни нигоҳларини кўпроқ пастга қаратар эдилар). Қарашлари ўйчан ва мулоҳазали эди.
Али розияллоҳу анҳу айтади: «Набий алайҳиссалом кўзлари катта-катта, узун киприкли ҳамда кўзлари қизилга мойилроқ (яъни қизғишроқ) киши эдилар».
Бошқа бир ривоятда: «Кўзлари тим қора эди», дейилган.
Яна бир ривоятда эса: «Кўзларининг оқида бироз қизиллик бор эди», дейилган.
Кўзнинг оқ қисмида қизиллик бўлиши арабларда мақталган ва маҳбуб кўрилган эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг пешоналари кенг эди. Бу хусусдаги ҳадисларнинг лафзлари турлича бўлса-да, барчаси бир маънода келган.
У зотнинг бошлари (ўртачадан) каттароқ эди. Али розияллоҳу анҳунинг бу борада ривоят қилган ҳадислари ҳам ушбу фикрни тасдиқлайди.
Қошларининг тавсифига келсак, улар узун, ёйсимон ва ингичка, бир-бирига туташмаган эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қирра бурунли киши бўлганлар.
У зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оғизлари ўртачадан кенг ва каттароқ эди. Тишлари оппоқ, ораси очиқ эди. Икки олд тишлари, яъни курак тишларининг ораси ҳам очиқ эди. Доимо оғизларидан хушбўй ҳид келарди.
Муҳаммад Ҳасанийнинг “Икки олам сарвари” китобидан “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти ўқитувчсиси Ғиёсиддин Баратов таржима қилди
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ибн Муборак айтади: «Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам олдларига келди ва: «Эй Расулуллоҳ, қиёмат кунида Аллоҳ таоло билан ҳамсуҳбат бўлувчилар ҳақида хабар беринг», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Улар Аллоҳдан қўрқувчилар, Аллоҳга бўйсунувчилар, ўзларини камтар олувчилар, Аллоҳ таолони кўп зикр қилувчилар», дедилар. У киши: «Эй Расулуллоҳ, жаннатга биринчи кирувчилар ҳам ўшаларми?» деб сўради. У зот: «Йўқ», дедилар. У кейин: «Унда, жаннатга биринчи кирадиганлар кимлар?» дея сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Фақирлар жаннатга киришда бошқалардан ўзиб кетади. Шунда уларнинг олдидан фаришталар чиқиб: «Ҳисоб-китобга қайтинглар!» дейди. Фақирлар: «Нимамизга ҳисоб-китоб қилинамиз? Аллоҳга қасамки, бизларда мол-давлат бўлмаган бўлса, уни баъзилардан қизғаниб, баъзиларга исрофларча сарф қилмаган бўлсак. Шунингдек, бизлар амир ҳам эмасдик, баъзиларга адолат қилиб, баъзиларга зулм этган бўлсак. Бироқ бизларга Аллоҳнинг амри келди, биз Унга ибодат қилдик ва то ҳузурига келгунимизга қадар Унга тоатда бўлдик», дейди. Шунда уларга: «Жаннатга киринглар, амал қилувчиларнинг ажр-мукофоти нақадар яхши!» дейилади».
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Фақирлар ҳақида Аллоҳ таолодан қўрқинглар! Чунки Аллоҳ таоло қиёмат кунида: «Бандаларим ичидан танлаганларим қани?» дейди. Фаришталар: «Эй Парвардигор, улар кимлар?» деб сўрайди. Шунда Аллоҳ таоло айтади: «Улар қадаримга рози бўлган, сабр қилган фақирлардир, уларни жаннатга киргизинглар!» Бас, улар жаннатга киритилади. Фақирлар еб-ичиб турганида, бойлар ҳали ҳисоб қилинаётган бўлади».
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: «Мусулмонларнинг фақирлари жаннатга бойларидан ярим кун олдин киради», деганларини эшитдим. Шунда: «Эй Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ярим кун қанча?» деб сўрашди. У зот: «Беш юз йил», дедилар. «Бир йили неча ой?» дейишди. «Беш юз ой», дедилар: «Бир ой неча кун?» дейишди сўнг: «Беш юз кун», дедилар. «Бир куни қанча?» деб сўрашган эди, «Сизлар санайдиган кундан беш юзтаси», дедилар Расулуллоҳ».
Абу Али Даққоқдан: «Қайси сифат афзал: бой-беҳожатликми ёки фақирлик?» деб сўрашди. У киши: «Бой-беҳожатлик, чунки у Аллоҳнинг сифати, фақирлик эса, банданинг. Аллоҳнинг сифати банданинг сифатидан афзал, Аллоҳ таоло: «Эй инсонлар, сизлар Аллоҳга муҳтождирсизлар. Аллоҳнинг Ўзи (барча оламлардан) беҳожат ва (барча) мақтовга лойиқ зотдир» (Фотир, 15), деган», деди.
Банданинг шарафи Аллоҳга муҳтожлиги, Уни улуғлаши, Унга бўйсуниши биландир. Агар бўйин Аллоҳга тавозеъ билан эгилса, шу эгилиш унинг азизлигидир.
Бойлик ҳам, фақирлик ҳам мол-давлатнинг кўп ёки камлигида эмас. Бу ерда энг олий учинчи даража ҳам бор. У Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сўраган «каффоф», яъни, инсонларга муҳтож бўлмайдиган даражадаги ўртача ризкдир. У зот: «Эй Аллоҳим, Муҳаммад оиласининг ризқини етарли қил», деб сўраганлар. Маълумки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳамиша ҳолатларнинг афзалини, даража ва амалларнинг олийини сўраганлар.
Шунингдек, ҳамма олимлар ўта фақирлик ҳам, туғёнга олиб борувчи бойликнинг ҳам ёмонлигига иттифоқ қилишган.
Етарли ризқ эса, ночорлик билан беҳожатликнинг ўртасидир.
Дарҳақиқат, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ишларнинг яхшиси ўртачасидир», деганлар. Чунки ўртаҳоллик туғёнга олиб борувчи бойлик офатидан ҳам, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам паноҳ сўраган ўта ночорликдан ҳам саломат бўлишдир.
Соҳиби каффоф – ўртаҳол одам дунё неъматлари-ю шодликларида дабдаба қилмайди. Унинг ҳолати фақирникига яқин. Унга ҳам сабри учун фақирга бериладиган савоб берилади. Шунга кўра ўрта ҳол кишилар ҳам, иншааллоҳ, жаннатга фақирлар қаторида бойлардан беш юз йил олдин киради. Чунки улар ўртача ҳаёт кечирадилар, бой эмаслар. Ўртачалик эса, айни адолатдир. Аллоҳ таоло:
«Шунингдек, сизларни бошқа одамлар устида гувоҳ бўлишингиз ва пайғамбар сизларнинг устингизда гувоҳ бўлиши учун ўрта (адолатли) бир миллат қилдик» (Бақара, 143), деган.
Имом Қуртубийнинг «Тазкира»сидан
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа