Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
02 Октябр, 2025   |   10 Рабиъус сони, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:03
Қуёш
06:21
Пешин
12:17
Аср
16:18
Шом
18:07
Хуфтон
19:19
Bismillah
02 Октябр, 2025, 10 Рабиъус сони, 1447

Имом Муслим

22.07.2016   22848   25 min.
Имом Муслим

 Имом Абу Ҳусайн Муслим ибн Ҳажжож ал-Қушайрий ан-Нисобурий ҳижрий 206 йили Нисобурда дунёга келдилар. Нисбатлари Қушайрий бўлиб, у Нисобурга қарашли қишлоқдир.

  У зот ҳадис илмида китоби «Саҳиҳ» деб тан олинган 6 та имомларнинг биридирлар. Китоблари «Саҳиҳ Муслим» Қуръони каримдан кейинги ўринда турадиган китоблардан биридир. Имомнинг ҳадис илмидаги тутган ўринлари ва олий мартабаларга етишларига сабаб саҳиҳ китобларида бирорта зиёдалик ҳам, ноқислик ҳам бўлмаганлиги, бундан олдин ҳам, бундан кейин ҳам бунинг сингари тартибдаги китобни топилмаслигидир. Имом Муслим ҳадис жамлаш даврида унинг нозик жойларига жуда ҳам эътибор билан қарадилар. Ҳатто бир ҳарф бўлса ҳам ўзгартиришдан сақландилар. Бу зот ҳадисларни аввалидан охиригача узилиш ва иллатдан саломат, иснодлари ишончли бўлсагина саҳиҳ китобларига киритдилар. Имом Муслимнинг «Саҳиҳ»лари Имом Бухорийнинг китобларига қараганда баъзи томонлари афзаллигини уламолар қайд қилганлар.

 Имом Нававий айтадилар: «Ернинг устида, осмоннинг остида Муслимнинг китобларидан кўра саҳиҳроқ китоб топилмайди».

 Имом Муслим айтадилар: «Агар ҳадис аҳллари 200 йил ҳадис ёзсалар ҳам кучлари мана шу «саҳиҳ»ни ёзишликка етади, холос». Ва яна айтади: «Ҳар бир ёзган китобимни Абу Заръата ар-Розийга кўрсатдим, агар у зот, мана бу ҳадис иллатли, десалар тарк қилдим, агар, саҳиҳ, десалар китобимга киритдим».

 Имом Муслим кўплаб китобларнинг муаллифидирлар. Шулардан энг машҳурлари «Саҳиҳ Муслим» бўлиб, мана шу китоб сабабли улуғ мартабага ва чиройли мақтовларга сазовор бўлдилар. Бундан ташқари, у зотнинг «Жомиъ ал-Кабир алал абвоб», «Китобу муснади ал-Кабир ала асмои рижол», «Китобу Асмои ва куна», «Китобу илал», «Китобу тамйиз», «Китобу ҳадис Амр ибн Шуъайб», «Китобу машойихи Молик», «Китобу авҳомул муҳаддисийн», «Китобу ман лайса лаҳу илла ровин воҳид», «Китобу табақати ат-Тобеъийн», «Китобу муҳозрамийн», «Китобу машойихи ас-Саврий» китоблари маълум ва машҳур.

 Бундан ташқари «Саҳиҳи Муслим»га бир неча мухтасар ва шарҳлар ёзилган.

 Имом Муслимнинг «Асмо ар рижол» номли китобларига Абу Бакр Аҳмад ибн Али Исфаҳоний шарҳ ёзган.

 Имом Муслимдан ана шу даврнинг катта имомлари, жамоатлар ҳадис ривоят қилишди. Улар Абу Ҳотим ар-Розий, Мусо ибн Ҳорун, Аҳмад ибн Салома, Абу Исо ат-Термизий, Абу Бакр Ҳузаймий, Яҳё ибн Саъид, Абу Авона ва бошқалардир.

 Имом Муслим (Аллоҳ у кишини ўз раҳматига олган бўлсин) 261 ҳижрий сана, якшанба куни, 55 ёшларида бу оламдан кўз юмдилар. Душанба куни Нисобурда дафн этилдилар.

 

Бошқа мақолалар
Мақолалар

Пайғамбар алайҳиссаломдан кейинги сахийлар

29.09.2025   6944   2 min.
Пайғамбар алайҳиссаломдан кейинги сахийлар

"Агар шогирд шайхулислом, агар қозидур,

Агар устоз рози – Тангри розидур.

Алишер Навоий
 

Аллоҳ таоло Қуръони каримда: "Аллоҳ сизлардан иймон келтирган илм ато этилган зотларни (баланд) даража (мартаба)ларга кўтарур" (Мужодала 11 оят) деб марҳамат қилади.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Сизларга сахийлар сахийсининг хабарини берайми? Сахийларнинг сахийси Аллоҳдир. Мен одам боласининг энг сахийсиман. Мендан кейин сиздан энг сахийингиз, илм ўрганиб, илмини тарқатган одамдир. У қиёмат куни ёлғиз ўзи бир уммат бўлган ҳолида тирилтирилади”, деганлар.
Албатта, устозлар мана шундай юксак мукофотларга лойиқ зотлардир.
Одамларга ҳарф ўргатиб, саводини чиқариш  энг яхши таълим, десак муболаға бўлмайди. Чунки биз бутун ҳаётимиз давомида шу устозларимиз ўргатган харфлардан фойдаланиб ўқиймиз, ёзамиз ва илмимизни оширишда давом этамиз.

Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳунинг бундай гапи бор: “Ўқишни билсангиз, ҳар бир инсон бир китобдир”. Мана шу китобнинг қулфига калит топиб, илк харфларни ўргатувчи зотлар албатта устозларимиздир.

Абу Ҳомид Ғаззолий айтади: “Агар сен таълим олувчи бўлсанг устозинг ҳузурида қўйидаги ишларга амал қилишинг шарт: салом бериш ва киришга изн сўраш, беҳуда гапларни гапирмаслик, рухсатсиз сўзламаслик, "фалончи бу ҳақида бошқачароқ гапирган эди" деб одобсизлик қилмаслик, одамлар "шогирди устозидан билимдон экан”, дейишлари учун устоз билан баҳслашмаслик, устоз ўрнидан турганида шогирд ҳам ўрнидан туриши”.

Келинг, азизлар, фақат бир сана муносабати билангина эмас, устозларга доимий эҳтиром кўрсатайлик. Зеро, марифатпарвар аждодларимиз айтганларидек, дунё иморатлари ичида энг улуғи мактаб бўлса, касбларнинг ичида энг шарафлиси муаллимликдир.
 

Шамсутдин домла Шерматов,

Шўрчи туманидаги " Менгтўра ҳожибобо" жоме масжиди имом хатиби

Мақолалар