Шу йилнинг 20-25 август кунлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари Финландия мусулмонлари жамиятининг таклифига биноан ушбу мамлакатда бўлдилар.
Сафар давомида Финландия миллий динлараро ҳамкорлик форуми раҳбари, Финландиянинг Ўзбекистондаги элчиси (қароргоҳи Хельсинки шаҳрида), Татар мусулмонлари жамияти раҳбари ҳамда Финландия мусулмонлари жамияти бош имоми Рамил Ҳазрат Беляев сингари дин ва давлат арбоблари билан учрашувлар ташкил этилди.
Мулоқотларда илм-фан, таълим-тарбия, ижтимоий-маданий, илмий-тадқиқот ва диний-маърифий йўналишларда ҳамкорлик қилиш муҳокама қилинди.
Эътиборли жиҳати шуки, Финландия мусулмонлар жамиятига 1960 йилларда раҳбарлик қилган, йирик уламо Ҳабибур-Роҳман Шокир раҳимаҳуллоҳ 1957 — 1982 йилларда Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний идораси раиси, муфтий бўлган Шайх Зиёвуддин ибн Эшон Бобохон ҳазратлари билан 1920 йилларда Тошкент шаҳридаги Кўкалдош мадрасасида бирга таҳсил олган.
Шунингдек, Ҳабибур-Роҳман Шокир Тошкент шаҳрига бир неча бор келган, ўз навбатида Шайх Зиёвуддин ибн Эшон Бобохон ҳазратлари ҳам Хельсинки шаҳрига сафарлар уюштирган. Шу боис ҳам, икки мамлакат дин пешволарининг ҳамкорликлари узоқ тарихга бориб тақалишини алоҳида қайд этиш баробарида бугунги алоқалар ўтмишда боғланган ҳамкорликнинг узвий давоми эканини таъкидлаш мумкин.
Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари юртимиздаги диний-маърифий соҳадаги ислоҳотлар, Диний идора фаолияти, мўмин-мусулмонлар ибодат қилиши учун яратилган шарт-шароитлар, миллатлараро тотувлик, диний бағрикенглик ва Ислом маърифатини кенг ёйиш борасида қилинаётган ишлар ҳақида маълумот бердилар.
Финландия томони мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотларни қўллаб-қувватлаши баробарида мусулмон уммати учун фойдали бўладигани икки томонлама ҳамкорликни давом эттириш, анжуманлар ўтказиш ва ўзаро тажриба алмашишга тайёр эканини билдирди.
Муфтий ҳазратлари иштирокида Финландия ва Латвия давлатларида ўқиш ва ишлаш мақсадида бўлиб турган ватандошлар билан суҳбат ва савол-жавоблар ҳам ўтказилди. Учрашувларда давлатимиз Раҳбари томонидан олиб борилаётган инсон қадр-қимматини улуғлаш борасидаги ислоҳотлар, масжид-мадрасалар очилаётгани, Қуръони карим ва тажвид курслари фаолият юритаётгани, ҳаж-умра сафарларига кенг имконият берилаётгани ҳақида сўзлаб берилди. Шунингдек, ҳалол меҳнатнинг фойдалари, ўзаро меҳр-оқибатли бўлиш, силаи раҳмни узмаслик борасида манфаатли суҳбат қилинди.
Хельсинки шаҳридаги жоме масжидда Муфтий ҳазратлари жума мавъизасини ўқиб, жамоатга имомлик қилдилар. Ислом дини мўмин-мусулмонларни бир-бирлари билан дўст ва биродар бўлиб тинч-тотув, аҳл-иноқ, ўзаро ҳамжиҳатликда ҳаёт кечиришга чақириши кабиларга маърузада урғу қаратилди.
Сафар мазмунли, мулоқот ва учрашувлар эса самимий руҳда ўтди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Уламолар динда ихтилоф чиқараётганлардан сақланиш учун мазҳаб аҳкомларида маҳкам туриш, мутаассиб ғояларга берилмаслик зарурлигини таъкидлайди ва ихтилофчиларнинг жамиятга бузғунчи таъсиридан сақланишда қуйидагиларни тавсия қилади:
– Аҳли сунна вал жамоа йўлидан юриш;
– Динни ўрганишда солиҳ аждодлар изидан бориш;
– Тизимли ва ишончли манбалар асосида илм ўрганиш;
– Уламоларни ҳурмат қилиш ва уларга эргашиш;
– Фарзанд тарбиясига алоҳида эътибор қаратиш;
– Турли тоифа, фирқа ва гуруҳларнинг чақириқларига учмаслик;
– Кишилар ўртасида аҳил-иноқлик ва дўстликни мустаҳкамлаш;
– Дин, Ватан ва халқ фойдаси учун хизмат қилиш;
– Ихтилофлардан четда бўлиш.
Тарихдан маълумки, қайси халқ ёки жамиятда ихтилоф ва ўзаро низолар авж олса, у ерларда катта фитналар урчиб, ўлкалар заифлашган, охир-оқибат муқаррар таназзулга йўл тутган. Аксинча, ошкора ва махфий фитна ва ихтилофларга қарши илм, адолат ва бирдамлик билан қарши турган юртлар барқарор ривожланиб, дунё ҳамжамиятида ўзининг муносиб ўрнини эгаллаган.
Шу нуқтаи назардан, мусулмонларимиз ақида, шариат ва диний амалларни бажариш масалаларида уламоларимизга эргашишлари, жамоадан ажралмаслиги, ўзларини бузғунчи тоифалар таъсирига тушиб, диний мавзуларда низо ва тортишув чиқаришдан тийишлари, ихтилофли масалаларнинг ечимини жумҳур уламоларнинг Қуръон ва суннат, мотуридия ақидаси, тўрт мўътабар фиқҳий мазҳаблар асосида ёзилган асарлардаги ҳужжат-далиллардан топишлари тўғри ечим ҳисобланади.
Мингбулоқ тумани “Топтиқ Азиз” жоме масжиди
имом-хатиби Мирзоҳид Умирзоқов
Манба: @Softalimotlar