Shu yilning 20-25 avgust kunlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari Finlandiya musulmonlari jamiyatining taklifiga binoan ushbu mamlakatda bo‘ldilar.
Safar davomida Finlandiya milliy dinlararo hamkorlik forumi rahbari, Finlandiyaning O‘zbekistondagi elchisi (qarorgohi Xelsinki shahrida), Tatar musulmonlari jamiyati rahbari hamda Finlandiya musulmonlari jamiyati bosh imomi Ramil Hazrat Belyayev singari din va davlat arboblari bilan uchrashuvlar tashkil etildi.
Muloqotlarda ilm-fan, ta’lim-tarbiya, ijtimoiy-madaniy, ilmiy-tadqiqot va diniy-ma’rifiy yo‘nalishlarda hamkorlik qilish muhokama qilindi.
E’tiborli jihati shuki, Finlandiya musulmonlar jamiyatiga 1960 yillarda rahbarlik qilgan, yirik ulamo Habibur-Rohman Shokir rahimahulloh 1957 — 1982 yillarda O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy idorasi raisi, muftiy bo‘lgan Shayx Ziyovuddin ibn Eshon Boboxon hazratlari bilan 1920 yillarda Toshkent shahridagi Ko‘kaldosh madrasasida birga tahsil olgan.
Shuningdek, Habibur-Rohman Shokir Toshkent shahriga bir necha bor kelgan, o‘z navbatida Shayx Ziyovuddin ibn Eshon Boboxon hazratlari ham Xelsinki shahriga safarlar uyushtirgan. Shu bois ham, ikki mamlakat din peshvolarining hamkorliklari uzoq tarixga borib taqalishini alohida qayd etish barobarida bugungi aloqalar o‘tmishda bog‘langan hamkorlikning uzviy davomi ekanini ta’kidlash mumkin.
Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari yurtimizdagi diniy-ma’rifiy sohadagi islohotlar, Diniy idora faoliyati, mo‘min-musulmonlar ibodat qilishi uchun yaratilgan shart-sharoitlar, millatlararo totuvlik, diniy bag‘rikenglik va Islom ma’rifatini keng yoyish borasida qilinayotgan ishlar haqida ma’lumot berdilar.
Finlandiya tomoni mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlarni qo‘llab-quvvatlashi barobarida musulmon ummati uchun foydali bo‘ladigani ikki tomonlama hamkorlikni davom ettirish, anjumanlar o‘tkazish va o‘zaro tajriba almashishga tayyor ekanini bildirdi.
Muftiy hazratlari ishtirokida Finlandiya va Latviya davlatlarida o‘qish va ishlash maqsadida bo‘lib turgan vatandoshlar bilan suhbat va savol-javoblar ham o‘tkazildi. Uchrashuvlarda davlatimiz Rahbari tomonidan olib borilayotgan inson qadr-qimmatini ulug‘lash borasidagi islohotlar, masjid-madrasalar ochilayotgani, Qur’oni karim va tajvid kurslari faoliyat yuritayotgani, haj-umra safarlariga keng imkoniyat berilayotgani haqida so‘zlab berildi. Shuningdek, halol mehnatning foydalari, o‘zaro mehr-oqibatli bo‘lish, silai rahmni uzmaslik borasida manfaatli suhbat qilindi.
Xelsinki shahridagi jome masjidda Muftiy hazratlari juma mav’izasini o‘qib, jamoatga imomlik qildilar. Islom dini mo‘min-musulmonlarni bir-birlari bilan do‘st va birodar bo‘lib tinch-totuv, ahl-inoq, o‘zaro hamjihatlikda hayot kechirishga chaqirishi kabilarga ma’ruzada urg‘u qaratildi.
Safar mazmunli, muloqot va uchrashuvlar esa samimiy ruhda o‘tdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
O‘lim bir eshik. Barcha insonlar undan o‘tadi. Eh koshki, bu eshikka kirgandan keyin mening uyim qanaqaligi ma’lum bo‘lsa?!
Birodar! Qarang, qabrdagilar bir-birlariga juda yaqin yotishibdi. Lekin ular sirtdan yaqin qo‘shni. Aslida esa, bir-birlarining yoniga ham bora olmaydilar.
Usmon roziyallohu anhu qachon qabr yonidan o‘tsalar, shu darajada yig‘lar edilarki, soqollari ko‘z yoshlaridan ho‘l bo‘lib ketardi.
U kishidan: "Siz nega jannat va do‘zaxni esga olganingizda yig‘lamaysiz. Lekin qabrni ko‘rib yig‘laysiz?" deb so‘rashdi. U kishi shunday dedilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Qabr oxiratning ilk manzilidir", deganlar. Shunga ko‘ra, agar mayyit qabrdagi azobdan najot topsa, undan keyingi hayot oson bo‘ladi. Agar qabrdagi azobdan najot topa olmasa, u holda undan keyingi hayot qiyin bo‘ladi.
Yana Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Men qabrdan ko‘ra daxshatliroq biror manzarani ko‘rmadim", deganlar.
Biz uchun bu qabrlarda ibrat yo‘qmi? Qarang, boy ham, faqir ham, zo‘ravon ham, kuchsiz ham, oq tanli ham, qora tanli ham, podshoh ham, fuqaro ham barcha barobar yotibdi. Ular dunyoga qaytishni xohlaydilar. Boylik jamlash yoki qasr qurish uchun emas, balki, koshki men bir namoz o‘qish uchun muhlat topsam, koshki bizga bir martagina "Subhanalloh" deyish uchun fursat berilsa, deb, shu amallarni qilish uchun dunyoga qaytishni xohlaydilar. Lekin endi iloji yo‘q. Nomai a’mol yopilib bo‘ldi. Ruh jismdan chiqqan. Hayot muhlati tugab bo‘lgan. Endi har bir mayyit o‘z amalining garovi o‘laroq qabrida yotibdi...
«Nasihatlar guldastasi» kitobidan