Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
05 Июл, 2025   |   10 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:12
Қуёш
04:56
Пешин
12:33
Аср
17:42
Шом
20:03
Хуфтон
21:39
Bismillah
05 Июл, 2025, 10 Муҳаррам, 1447
Мақолалар

Қандай қилиб ўзингизга тўғри баҳо беришингиз мумкин?

17.12.2024   5246   2 min.
Қандай қилиб ўзингизга тўғри баҳо беришингиз мумкин?

Инсон ўзига баҳо беришда тўртта жиҳатга алоҳида эътибор бериши керак:

• Моддий баҳолаш (қиз боланинг кийим-кечаклари, тақинчоқлари ва ҳоказо);
• Қобилиятни баҳолаш (муҳим ишларни қила олиш. Масалан, дарсларни ўзлаштириш, овқат пишириш, бозорлик қилиш, оилани асраш ва шунга ўхшаш ҳаётий муваффақиятлар);
• Ижтимоий муносабатни баҳолаш (оилавий алоқалар, дўсту биродарлар, ҳаётда муҳим ўрин тутадиган инсонлар билан алоқа);
• Аллоҳга муносабатни баҳолаш (ибодатлар, Аллоҳга етишишга тайёргарлик).

Инсон ўзига баҳо беришда мана шу жиҳатларнинг ҳаммасини эътиборга олиши керак. Биргина жиҳатини эътиборга олиб, ўзига баҳо бериши мутлақо нотўғри. Масалан, бир қизнинг ижтимоий алоқалари, ҳаётда тутган ўрни, мавқеи – ҳаммаси жойида, лекин ташқи кўриниши унчалик жозибадор эмас. Бечора қиз «Ҳамма нарсани ташқи кўриниш ҳал қилади» деб билади. Шунинг учун ўзига ниҳоятда ёмон баҳо беради. Бахтга эриштирадиган жуда кўп нарсаларга эга бўлса-да, ўзини бахтсиз ҳис қилади.

Энди бошқа бир қизни олайлик. У ногирон, лекин ўзига юқори баҳо беради, чунки ўзидаги афзалликларнинг барчасини кўра олади. Аъзоларидан йўқотганларини ибодатлар билан тўлдиради. Руҳиятидаги кемтикларни гўзал ижтимоий алоқалар билан тўйинтиради. Шунинг ўзи унга тақдирдан розилик, бахт-саодат туҳфа қилади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар: "Мўмин мўминани ёмон кўрмасин, чунки ундаги бир хулқни ёқтирмаса, биридан [ёки "бошқасидан"] рози бўлади" (Имом Муслим ривояти).

Бу ҳадис – бахтли оила қуриш тамойилларидан биридир. Бу ҳадис эркакларга ўз аёлига одилона муносабатда бўлишни ўргатади, аёлларга ҳам ўз эрига қандай муносабатда бўлишни кўрсатиб беради. Ҳар икки томон жуфтининг яхши хислатларини кўришга ҳаракат қилсин. Ёқтирмайдиган бирор феъли бўлса, шу сабабли жуфтидан нафратланмасин, дарҳол унинг яхши тарафларини кўз олдига келтирсин. Шунда тинчланиб, қалбига осойишталик киради, натижада бу оила саодат қасрига айланади.

Юқорида айтиб ўтилганидек, қиз бола ўзига, ҳаётига гўзал услубда ёндашиши керак. Ўзида бирор ёқимсиз жиҳатни кўрса, бундан бошқа, ҳаётини гўзалликка тўлдирадиган кўплаб яхши тарафлари борлигини ёдга олсин. Шунда албатта бахтли бўлади.

Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ,
Абдулҳамид Умаралиев 
таржимаси.

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Сиз мендан яхшироқсиз

04.07.2025   927   3 min.
Сиз мендан яхшироқсиз

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Бирор киши билан тортишиб қолиб, у билан алоқани узиб юбормоқчи бўлсангиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “У иккисининг энг яхшиси “Салом” билан гаплашишни бошлаб юборганидир”[1] деган сўзларини ёдга олинг.

Ҳусайн розияллоҳу анҳу билан у кишининг ота бир укаси Муҳаммад ибнул Ҳанафийнинг орасидаги муносабатларга дарс кетади. Бўлиб ўтган ишга икки кун ўтмай Ибнул Ҳанафий Ҳусайн розияллоҳу анҳуга мактуб юборади. Мактубда шундай деб ёзилган эди: “Бизнинг отамиз бир. Бу борада бирортамиз бошқамизга фахрланмаймиз. Аммо сизнинг онангиз Фотима розияллоҳу анҳодир, сизнинг онангиз қаёқда-ю, менинг онам қаёқда. Сизни Расулуллоҳнинг ўзлари катта қилган ва тарбиялаганлар, мен эса бундайин буюк мартабадан анча пастдаман. Ушбу мактубим сизга етиб бориши билан дарҳол мен томонга шошилинг ва орани ислоҳ қилинг. Чунки Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “У иккисининг энг яхшиси “Салом” билан гаплашишни бошлаб юборганидир”, деганлар. Сиз мендан яхшироқсиз. Айтадиган гапим шу”.

Биродарини устун қўйишнинг улкан кўринишига эътибор беринг. Ибнул Ҳанафийнинг Ҳусайн розияллоҳу анҳудан аввал бу савобга эришиши мумкин эди. Лекин у киши биродари Ҳусайн розияллоҳу анҳуни ўзидан устун кўрди. Ҳусайн розияллоҳу анҳунинг у кишидан кўра яхшироқ эканини эслатди, бу иши эса у зотнинг ўртани ислоҳ қилишга бўлган ғайрати ва ҳимматини қўзғаш учун эди. Чунки яхшилар доим яхшилик сари интиладилар.

Ваъда қилинган ажр жаннат бўлса, бошқаларни ўзидан устун қўйиш одамлар орасида жуда кам учрайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари душманга қарши жанг бобида мусобақалашар эди, ҳатто ота-болалар ўртасида ҳам шу каби ҳолат кузатиларди. Масалан, ота-боланинг ҳар иккиси бирваракайига жангга бориш имкони бўлмаса қуръа ташлашарди, қуръа болага чиқса, отаси унга: “Мен чиқай, болам, сен қолавер, ахир отангман-ку. Мени ўзингдан устун қўй”, дер эди, бунга жавоб берар экан ўғилнинг кўзлари ёшга тўлиб: “Отажон, унинг мукофоти жаннат-да... Агарда жаннатдан бошқа нарса бўлганида ҳам, Худо ҳаққи, сизни ўтказиб юборардим”, дерди.

Шубҳасиз, сиз ҳам барча мусулмонларнинг жаннатга киришларини орзу қиласиз. Бироқ жаннат мусобақаси кучайиб кетганида, у фақатгина энг ғайратли ва унга энг иштиёқмандларгагина насиб этади. Одамларга  яхшиликни илининг, фақат ўзингизни ўйлайверманг!

Шоир Абул Аъло Маъаррий бундай сатрларни ёзган экан:

Абадий қолмоқ имкони бўлса гар сўққабош ҳолим,
Боқий қолиш истагин суймадим ёлғиз ўзим.
Менга ҳам, еримга ҳам ёғмасин ёмғир,
Модомики қамраб олмас экан бутун қавмим.

Худбинлик (эгоизм) сизнинг устингиздан ҳукмронлик қилишига ҳеч ҳам имкон берманг! Доимо Аллоҳ таолодан барча мусулмонларга яхшилик ва хайр-барака сўраб дуо қилинг ва шу жумлаларни ҳам айтинг: “Эй Яратган Зот! Менинг дуоларим орасига барча мусулмонларни ҳам қўшиб қўй”.

Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.


[1]  Имом Бухорий ривояти.

 

Мақолалар