Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Iyul, 2025   |   18 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:20
Quyosh
05:01
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
20:00
Xufton
21:33
Bismillah
13 Iyul, 2025, 18 Muharram, 1447
Maqolalar

Qanday qilib o‘zingizga to‘g‘ri baho berishingiz mumkin?

17.12.2024   5336   2 min.
Qanday qilib o‘zingizga to‘g‘ri baho berishingiz mumkin?

Inson o‘ziga baho berishda to‘rtta jihatga alohida e’tibor berishi kerak:

• Moddiy baholash (qiz bolaning kiyim-kechaklari, taqinchoqlari va hokazo);
• Qobiliyatni baholash (muhim ishlarni qila olish. Masalan, darslarni o‘zlashtirish, ovqat pishirish, bozorlik qilish, oilani asrash va shunga o‘xshash hayotiy muvaffaqiyatlar);
• Ijtimoiy munosabatni baholash (oilaviy aloqalar, do‘stu birodarlar, hayotda muhim o‘rin tutadigan insonlar bilan aloqa);
• Allohga munosabatni baholash (ibodatlar, Allohga yetishishga tayyorgarlik).

Inson o‘ziga baho berishda mana shu jihatlarning hammasini e’tiborga olishi kerak. Birgina jihatini e’tiborga olib, o‘ziga baho berishi mutlaqo noto‘g‘ri. Masalan, bir qizning ijtimoiy aloqalari, hayotda tutgan o‘rni, mavqei – hammasi joyida, lekin tashqi ko‘rinishi unchalik jozibador emas. Bechora qiz «Hamma narsani tashqi ko‘rinish hal qiladi» deb biladi. Shuning uchun o‘ziga nihoyatda yomon baho beradi. Baxtga erishtiradigan juda ko‘p narsalarga ega bo‘lsa-da, o‘zini baxtsiz his qiladi.

Endi boshqa bir qizni olaylik. U nogiron, lekin o‘ziga yuqori baho beradi, chunki o‘zidagi afzalliklarning barchasini ko‘ra oladi. A’zolaridan yo‘qotganlarini ibodatlar bilan to‘ldiradi. Ruhiyatidagi kemtiklarni go‘zal ijtimoiy aloqalar bilan to‘yintiradi. Shuning o‘zi unga taqdirdan rozilik, baxt-saodat tuhfa qiladi.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday dedilar: "Mo‘min mo‘minani yomon ko‘rmasin, chunki undagi bir xulqni yoqtirmasa, biridan [yoki "boshqasidan"] rozi bo‘ladi" (Imom Muslim rivoyati).

Bu hadis – baxtli oila qurish tamoyillaridan biridir. Bu hadis erkaklarga o‘z ayoliga odilona munosabatda bo‘lishni o‘rgatadi, ayollarga ham o‘z eriga qanday munosabatda bo‘lishni ko‘rsatib beradi. Har ikki tomon juftining yaxshi xislatlarini ko‘rishga harakat qilsin. Yoqtirmaydigan biror fe’li bo‘lsa, shu sababli juftidan nafratlanmasin, darhol uning yaxshi taraflarini ko‘z oldiga keltirsin. Shunda tinchlanib, qalbiga osoyishtalik kiradi, natijada bu oila saodat qasriga aylanadi.

Yuqorida aytib o‘tilganidek, qiz bola o‘ziga, hayotiga go‘zal uslubda yondashishi kerak. O‘zida biror yoqimsiz jihatni ko‘rsa, bundan boshqa, hayotini go‘zallikka to‘ldiradigan ko‘plab yaxshi taraflari borligini yodga olsin. Shunda albatta baxtli bo‘ladi.

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev 
tarjimasi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Ummatimga tahdid qilingan narsa keladi

11.07.2025   2852   4 min.
Ummatimga tahdid qilingan narsa keladi

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

عَنْ أَبِي مُوسَى t قَالَ: صَلَّيْنَا الْمَغْرِبَ مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، ثُمَّ قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، فَخَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: مَا زِلْتُمْ هَاهُنَا، قُلْنَا: نَعَمْ يَا رَسُولَ اللهِ، قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، قَالَ: أَحْسَنْتُمْ أَوْ أَصَبْتُمْ، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ وَكَانَ كَثِيرًا مَا يَفْعَلُهُ فَقَالَ: النُّجُومُ أَمَنَةٌ لِلسَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أُتِيَ السَّمَاءَ مَا تُوعَدُ، وَأَنَا أَمَنَةٌ لِأَصْحَابِي فَإِذَا ذَهَبْتُ أُتِيَ أَصْحَابِي مَا يُوعَدُونَ، وَأَصْحَابِي أَمَنَةٌ لِأُمَّتِي فَإِذَا ذَهَبَتْ أَصْحَابِي أُتِيَ أُمَّتِي مَا يُوعَدُونَ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Abu Muso roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan Shom namozini o‘qidik. So‘ngra «Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik», dedik. Bas, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oldimizga chiqdilar va:

«Hali ham shu yerdamisizlar?» dedilar.

«Ha, yo Allohning Rasuli. Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik, dedik», deb javob berdik.

«Yaxshi qilibsizlar» yoki «To‘g‘ri qilibsizlar», dedilar u zot. So‘ngra boshlarini osmonga ko‘tardilar. Ko‘pincha shunday qilar edilar. Ke­yin u zot:

«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir. Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi. Men sahobalarim uchun omonlikdirman. Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi. Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar. Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir», dedilar».

Muslim rivoyat qilgan.

Ushbu hadisi sharifda Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlarida bo‘ladigan suhbatlardan birining mazmuni haqida so‘z ketmoqda. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlari o‘sha paytdagi Islom jamiyatining qalbi – yuragi ekanligi hammaga ma’lum. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning shaxslari musulmonlarga o‘rnak bo‘lganidek, u zotning masjidlari ham o‘zga masjidlarga o‘rnakdir. Islom jamiyatida har bir masjid o‘z qavmidan tashkil topgan kichik jamiyatning tinimsiz urib turgan yuragi bo‘lishi kerak.

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam mazkur suhbatda sahobai kiromlarga ajoyib o‘xshatish ila o‘zlarining fazllarini bayon qilib bermoqdalar:

«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir».

Yulduzlar osmonda tursalar, osmon omon bo‘ladi. Ular osmonning omonlik ishonchlaridir.

«Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi».

Osmonga tahdid qilingan narsa uning nizomining buzilishi va qiyomat qoim bo‘lishidir.

«Men sahobalarim uchun omonlikdirman».

Osmon yulduzlar bilan omon turganidek, sahobai kiromlar ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashar ekanlar.

«Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi».

Sahobai kiromlarga tahdid qilingan narsa ularning oralarida xilof va kelishmovchiliklar kelib chiqishidir.

«Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar».

Osmon yuduzlar bilan, sahobai kiromlar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashaganlaridek, Islom ummati ham sahobai kiromlar bilan tinch yashar ekanlar.

«Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir».

Islom ummatiga tahdid qilingan narsa havoi nafsga ergashish va molu dunyoga o‘ch bo‘lish kabi nuqsonlarga mubtalo bo‘lishdir.

Ushbu hadisi sharifdan sahobai kiromlarning fazllari qanchalik ulug‘ ekanligini bilib olishimiz kerak. Ana shunday ulug‘ fazl egalari bo‘lgan zotlarni hurmatlash va ulardan o‘rnak olish musulmon ummatining burchidir.


«Hadis va hayot» kitobining 21-juzidan olindi