Ҳар бир тарихий обида – халқимиз тарихи ва маданиятининг гувоҳи. Мирзачўл ҳудудида жойлашган “Ёғочли сардоба” ҳам ана шундай ноёб ёдгорликлардан бўлиб, унинг меъморий тузилиши ва муҳандислик ечими ўз даврининг илғор билимларига таянилганини кўрсатади.
– Сардобанинг гумбазсимон тузилиши, 15 метрлик ички диаметри ва 12 метр баландлиги уни нафақат амалиётда самарали, балки архитектура жиҳатдан ҳам ўзига хос намуна сифатида намоён этади. Ердан икки метр баландликдаги туйнуклар, салқинликни сақловчи вентиляция тизими, симметрияли қурилиши ва девор қалинлигининг юқорига кўтарилган сари юпқалашиб бориши – буларнинг барчаси сардобанинг бетакрорлигигидан далолат беради,– дейди тарихчи-археолог Солижон Қудратов.
Сардобага арксимон кириш қисми орқали ғиштли зинапоялардан фойдаланиб тушилади. Кириш қисмидаги йўлакча устидан эса хизматчилар учун махсус хоналарга чиқиш мумкин бўлган айланма зинапоя қурилган.
Сўнгги йилларда мамлакатимизда туризмни ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилаётган бир пайтда “Ёғочли сардоба” ҳам қайта тиклаш ишлари доирасида ўрганилмоқда. Баъзи реконструкция ишлари бошланган бўлса-да, маълум техник ва молиявий сабабларга кўра, қурилиш вақтинча тўхтаб қолган.
– Энди бу масканни тўлиқ таъмирлаб, туристик маршрутларга қўшиш, атрофида дам олиш масканлари, сув йўллари, маҳаллий ҳунармандчилик объектларини ривожлантириш режалаштирилган. Бунда давлат-хусусий шериклик асосида ёш тадбиркорларни ҳам жалб этиш кўзда тутилмоқда, – дейди Сирдарё вилоят ҳокимининг ўринбосари Шоҳруҳ Исоқулов.
“Тошкент – Самарқанд – Бухоро” магистраль йўли бўйлаб жойлашган “Ёғочли сардоба” ҳозирнинг ўзидаёқ саёҳатчилар диққатини ўзига тортмоқда. Шу боис, яқин истиқболда бу иншоот нафақат тарихий ёдгорлик, балки маданий-маърифий тадбирлар ўтказиладиган, маҳаллий ва халқаро туризмни қўллаб-қувватлайдиган муҳим марказга айланиши, шубҳасиз.
Ғулом Примов, ЎзА мухбири
Оталари уларга биринчи мактубни юборди. Лекин улар уни ўқиш учун очмадилар, балки ҳар бирлари мактубни пешоналарига суртиб: “Бу буюк ҳабибимиздандир”, дедилар. Ушбу хатнинг кўринишига назар қилиб, уни чиройли қутига солиб қўйишди. Болалар бошқа пайтларда мактубнинг чангини артиш учун олишар ва яна жойига қўйиб қўйишарди. Оталари оиласига юборган ҳамма хатларни шундай қилишди.
Йиллар ўтди. Ота уйга қайтди. Лекин улардан биргина фарзанд қолганди. Ота ундан сўради:
– Онанг қаерда?
Ўғил деди:
– Улар қаттиқ касал бўлдилар. Бизда онамни даволаш учун маблағ топилмади ва вафот этдилар.
Ота деди:
– Биринчи мактубимни очмадингизми?! Мен сизларга катта маблағ юборган эдим-ку!
Ўғил деди:
– Йўқ!
Ота яна сўради:
– Уканг қаерда?
Ўғил деди:
– Сиз унинг баъзи ўртоқларини танирдингиз. Онамнинг ўлимидан кейин унга насиҳат қиладиган ва уни тўғри йўлга соладиган кимса топилмади. У дўстлари билан кетди.
Ота ҳайратланиб деди:
– Нима учун?! Ёмон ўртоқларини тарк қилиб, менинг олдимга келишини ёзган мактубимни ўқимадингизми?
Ўғил жавобан:
– Йўқ, – деди.
Ота деди:
– Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳ. Опанг қаерда?
Ўғил деди:
– Турмушга чиқиш учун маслаҳат сўраган ҳалиги йигит билан никоҳланди ва у ҳозир бахтсиз яшаяпти.
Ота дарғазаб бўлиб деди:
– Сизларга бу йигитнинг обрўси, хулқи ёмонлиги ва бу тўйга норозилигим ҳақида ёзган хатимни ўқимадингизми?
Ўғил деди:
– Йўқ! Биз хатларингизни бир чиройли қутида сақладик. Доим уни зийнатладик, пешонамизга суртдик, лекин ўқимадик.
Бу оиланинг аҳволи, унинг бирлиги қандай тарқалиб кетгани, отанинг мактубини ўқимай, ундан манфаат олмай, балки уни муқаддаслаб, унда ёзилганларга амал қилмай, ҳаётларини қийинлаштирганликлари ҳақида тафаккур қилдим. Сўнг стол устидаги чиройли қутига солиб қўйилган Қуръони Каримга назар солдим... Шўрим қурисин!
Албатта, мен Аллоҳнинг Мактубига анави болалар оталарининг хатларига муомала қилганлари каби муносабатда бўляпман. Мен Мусҳафни столим устига қўйганман-у, лекин уни ўқимайман, ундаги нарсалардан фойдаланмайман ҳам. Ахир, у бутун ҳаётимнинг дастури-ку!
Роббимга истиғфор айтдим. Мусҳафни очдим ва ҳеч қачон уни тарк этмасликка қарор қилдим.
Араб тилидан Зиёда Мираҳматова таржимаси