Аҳли сунна вал жамоанинг эътиқоди бундай: “Ким кичик ёки катта гуноҳ қилиб, тавба қилмасдан вафот этса, Аллоҳ таоло хоҳласа, фазл айлаб унинг гуноҳларини кечади, хоҳласа, адолат айлаб уни азоблайди. Иймон билан вафот этган ҳамма бандалар катта ё кичик гуноҳларни қилган бўлсалар ҳам, шафоат қилинади. Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай марҳамат қилганлар: “Шафоатим умматимдан катта гуноҳ қилувчиларга бўлади. Ким уни инкор қилса, қиёматда унга эришмайди. Уни намоз ўқигувчиларга бўлади деб ўйлайсизларми? Уни рўзадорларга бўлади деб ўйлайсизларми? У (шафоатим) хатокор мусулмонларга бўлади” (Имом Термизий, Имом Абу Довуд ва Имом Ибн Можа ривояти).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳамат қиладилар: «Қачон қиёмат бўлса, одамлар тўпланиб, Одам алайҳиссаломнинг ёнларига келиб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Одам алайҳиссалом: “Шафоат қилиш ҳуқуқи менда йўқ. Нуҳнинг олдига боринглар”, дейди. Нуҳ алайҳиссаломнинг олдига бориб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Нуҳ алайҳиссалом: “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи йўқ, Иброҳимнинг олдига боринглар”, дейди. Иброҳим алайҳиссаломнинг олдига бориб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Иброҳим алайҳиссалом: “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи йўқ, Мусонинг олдига боринглар”, дейди. Мусо алайҳиссаломнинг олдига бориб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Мусо алайҳиссалом: “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи йўқ, Исонинг олдига боринглар”, дейди. Исо алайҳиссаломнинг олдига бориб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Исо алайҳиссалом: “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи йўқ, Муҳаммад алайҳиссаломнинг олдига боринглар”, дейди. Сўнг улар шафоат сўраб олдимга келишади. “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи бор”, дейман. Сўнг тураман ва Аршнинг остида “Мақоми маҳмуд” дейиладиган жойда сажда қиламан ва Аллоҳ менга илҳом қилган ҳеч бир ҳамд айтувчи айтмаган ҳамдлар билан Аллоҳ таолога ҳамд айтаман. Аллоҳ таоло: “Эй Муҳаммад, бошингизни кўтаринг! Шафоат қилинг, шафоатингиз қабул қилинади. Сўранг, сўраганингиз берилади”, дейди. Мен бошимни кўтариб: “Эй Раббим, менга умматимдан катта гуноҳ қилганларни шафоат қилишимга изн беришингни ваъда қилган эдинг”, дейман. Аллоҳ таоло: “Боринг, қалбида зарра ёки бир дона арпа миқдорича иймони бор кишиларни дўзахдан чиқаринг”, дейди. Мен яна сажда қиламан. Аллоҳ таоло: “Эй Муҳаммад, бошингизни кўтаринг! Шафоат қилинг, шафоатингиз қабул қилинади. Сўранг, сўраганингиз берилади”, дейди. Мен бошимни кўтараман. Аллоҳ таоло айтади: “Боринг ва қалбида бир дона хантал уруғи миқдорича иймони бор кишиларни дўзахдан чиқаринг”. Мен яна сажда қиламан. Аллоҳ таоло: “Эй Муҳаммад, бошингизни кўтаринг! Шафоат қилинг, шафоатингиз қабул қилинади. Сўранг, сўраганингиз берилади”, дейди. Мен бошимни кўтариб: “Эй Раббим, умри давомида бир марта “Лаа илааҳа иллаллоҳ” деган барча кишиларни шафоат қилишимга изн бер”, дейман. Аллоҳ таоло айтади: “Иззатим ва жалолимга қасамки, бу Менинг ҳукмим, боринг, умрида бир марта “Лаа илааҳа иллаллоҳ” деган кишиларни дўзахдан чиқаринг”...» (Имом Бухорий, Имом Муслим ва Имом Аҳмад ривояти).
«Яқинда Раббингиз сизга (шундай неъматларни) ато этурки, сиз, албатта, (ундан) рози бўлурсиз» (Зуҳо сураси, 5-оят). Бу оят шафоатнинг ҳақлигини инкор қилиб бўлмайдиган далилдир.
Кофирлар дўзахда мўминларнинг ўрнига азоб тортишади. Ояти каримада огоҳлантирилади: «Албатта, улар ўзларининг юк (гуноҳ)ларини ҳам, у юклари билан бирга (бошқа) юкларни ҳам кўтарурлар...» (Анкабут сураси, 13-оят).
Кофирлар мўминларни ёмон кўрганлари, ҳақорат, ғийбат қилганлари ва мўминларга қарши уруш қилганлари учун мўминлар ўрнига азобланишга лойиқдирлар.
“Ат-Тамҳид фи баёнит тавҳид”
асаридан Имом Бухорий номидаги
Тошкент ислом институти илмий
ишлар ва фан бўйича проректори
Соатмурод ПРИМОВ
таржимаси
1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким таомини еб бўлгач:
الحمدُ للهِ الذي أطعَمَني هذا الطَّعامَ ورَزَقَنيه من غيرِ حولٍ مِنِّي ولا قوةٍ
“Алҳамду лиллаҳиллазий атъаманий ҳазат тоъама ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деб айтса, унинг аввалги гуноҳлари мағфират қилинади», дедилар (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).
Маъноси: “Бу таомни менинг куч-қувватимсиз менга таомлантириб, у ила мени ризқлантирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.
2. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Ким янги кийим кийганда
الحمدُ للهِ الَّذي كساني هذا ورزقنيه من غيرِ حوْلٍ منِّي ولا قوَّةٍ
“Алҳамду лиллаҳиллазий касаний ҳазас савба ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деса Аллоҳ унинг олдинги гуноҳларини кечиради” (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).
Маъноси: Ўзгартирмасдан, қувватимни кетказмасдан менга ризқ берган ва мени кийинтирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.
3. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки азонни эшитганида:
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ رَضِيتُ بِاللهِ رَبًّا وَ بِالْإِسْلَامِ دِينًا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ رَسُولًا
“Ашҳаду аллаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарика лаҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу. Розийту биллаҳи Роббан ва бил Ислами дийнан ва би Муҳаммадин соллаллоҳу алайҳи васаллама Расулан” деса гуноҳлари кечирилади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).
Маъноси: Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқлигига гувоҳлик бераман. У якка-ю ягонадир, унинг шериги йўқдир. Муҳаммад алайҳиссалом Унинг бандаси ва расули эканига ҳам гувоҳлик бераман. Аллоҳни Роббим, Исломни эса диним, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни расул деб рози бўлдим.
4. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ҳар намоздан кейин ўттиз уч марта Аллоҳга тасбеҳ айтса, ўттиз уч марта Аллоҳга ҳамд айтса, ўттиз уч марта “Аллоҳу акбар”, деса ҳаммаси тўқсон тўққиз бўлади, юзтанинг тамом бўлишига:
لا إلهَ إلاَّ اللَّه وحْدهُ لاَ شَرِيكَ لهُ لَهُ المُلْكُ ولَهُ الحمْدُ وَهُو عَلَى كُلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ
“Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр”ни айтса, унинг гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам, мағфират қилинади», дедилар (Имом Муслим ривояти).
5. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки ўрнига ётаётганида:
لا إله إلا اللهُ وحده لا شريك له له الملكُ وله الحمدُ وهو على كلِّ شيءٍ قديرٌ لاحولَ ولا قوةَ إلا بالله العليِّ العظيمِ سبحان اللهِ والحمدُ لله ولا إله إلا اللهُ واللهُ أكبرُ
“Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр. Лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳил ъалиййил ъазийм. Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар” деса гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам кечирилади”, дедилар (Ибн Ҳиббон ривояти).
6. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ер юзида кимда-ким:
لا إلهَ إلَّا اللهُ واللهُ أكبرُ ولا حولَ ولا قوَّةَ إلَّا باللهِ
“Лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар ва лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ” дер экан, унинг барча гуноҳларига каффорат бўлади, гарчи гуноҳлари денгиз кўпигидек кўп бўлса ҳам», дедилар (Имом Термизий ривояти).
7. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир кунда юз марта “Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи” деса унинг хатолари ҳатто денгиз кўпикларича бўлса ҳам ўчирилади», дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ривояти).
8. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки:
أسْتَغْفِرُ اللهَ العَظِيمَ الَّذِي لاَ إلَهَ إلاَّ هُوَ الحَيُّ القَيُّومُ وَأتُوبُ إلَيهِ
“Астағфируллоҳал ъазиймиллазий лаа илаҳа илла ҳувал ҳаййул қоййуму ва атуби илайҳ” деса урушдан қочган бўлса ҳам гуноҳлари кечирилади», дедилар (Имом Термизий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД