1. Чорва молларининг эркагу урғочисидан нисобга етгач, закот берилади.
Лекин шарти ярим йилдан ортиқ далада, ўтлоқда боқилган бўлиши ва мақсади сутидан фойдаланиш, наслини кўпайтириш, баҳосини ошириш бўлиши керак. Ҳайвонларни боқишдан мақсад уларда юк ташиш, миниш бўлса, закот вожиб бўлмайди.
2. Чорва молларини сотиб фойдаланиш, яъни тижорат нияти билан боқаётган бўлса, уларнинг қийматини пулга ҳисоблаб, закот чиқаради, неча бош эканига қараб эмас. (“Фатовойи Оламгирия”)
3. Чорва молларининг турига ва ададига қараб закот белгиланади. Масалан, ҳар бешта туяга бештадан қўй, 25 та туяга битта бир ёшдан иккинчи ёшга қадам қўйган бўталоқ, 36 та туяга икки ёшдан ўтиб, учинчи ёшга қадам қўйган бўталоқ берилади ва ҳоказо.
Қўй ва эчкининг 40 тасига бир ёшлик битта қўй, 120 тага етгач, иккита қўй ва ҳоказо. Сигир 30 тага етгач, бир ёшлик бузоқ, 40 тага етгач, икки ёшдан уч ёшга қадам қўйган ғунажин ва ҳоказо.
Ҳар бир урғочи отдан-биядан бир динор ёки нисобга етадиган қийматнинг 40 дан бир фоизи берилади. Отлар эркак-урғочи аралаш бўлса, улардан закот берилади. Аммо фақат эркак отлар бўлса, улардан закот берилмайди. Лекин тижорат учун боқаётган бўлса закот беради. (“Фатовойи Оламгирия”)
4. Эшак, хачир, қоплон, ўргатилган итлардан тижорат учун сақланаётган бўлсагина закот берилади.
Туя, сигир, қўй ва эчкиларнинг бир ёшга тўлмаган болалари алоҳида боқилаётган бўлса, улардан закот берилмайди. Аммо уларга битта катта ёшлиси қўшилса ҳам барчаси унга тобе бўлиб қолади ва нисоб учун ҳисобга олинади. Масалан, 3 та қўзи билан битта уч ёшга қадам қўйгани бўлса, бир қўй закотга ажратилади. (“Фатовойи Оламгирия”, “Сирожия”)
5. Закот фарз бўлган одам уни адо этмай туриб вафот топса, закот соқит бўлади.
“Фатовойи Оламгирия”
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати
Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармаси раиси, беш республика муфтийси
Яшаган йиллари: 1908-1982
Муфтийлик йиллари: 1957 – 1982
Шайх Зиёвуддинхон ибн Эшон Бобохон 1908 йили 10 январда Тошкент шаҳрида туғилган.
1943 йилда Диний назорат ташкил қилишда отаси Шайх Эшон Бобохон ибн Абдулмажидхон билан жонбозлик кўрсатган. 1943-1948 йилларда Диний назоратнинг масъул котиби, 1948-1957 йилларда раис ўринбосари вазифасида хизмат қилган. 1957 йили муфтий Эшон Бобохон ибн Абдулмажидхоннинг вафотидан сўнг шу идорага раис ва муфтий этиб сайланган.
Шайх Зиёвуддинхон ибн Эшон Бобохоннинг хизматлари:
– Жаҳондаги 80 га яқин ислом ва араб давлатларига сафар қилиб Ислом дунёси билан Совет давлати ва иттифоқда яшаётган мусулмон халқларни яқинлаштирди, сиёсий-маданий алоқаларни ўрнатишга воситачи бўлди;
– 10 та давлат раҳбарининг шахсий меҳмони бўлди;
– Тошкент, Москва, Душанбе, Самарқанд, Боку шаҳарларида ислом олами ва глобал миқёсдаги долзарб мавзуларга бағишланган халқаро анжуманларни ташкил этиб, маърузалар билан иштирок этди;
– “Совет Шарқи мусулмонлари” журнали араб, инглиз, форс, француз, ўзбек тилларида нашр этилди;
– Иттифоқ Министрлар Советининг Диний ишлар бўйича Кенгаш таркибидаги Мусулмон ташкилотларининг халқаро алоқалар бўлими раҳбари сифатида 1962 йилдан 1982 йилгача фаолият юритди;
–1971 йилда Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти ташкил қилди;
– СССР, Иордания, Марокаш, Ливан мамлакатларининг орден ва мукофотларига сазовор бўлган.
Халқаро ташкилотларга аъзолик:
– Жаҳон Масжидлар Кенгаши аъзоси;
– Жаҳон Тинчлик Кенгаши аъзоси;
– Иттифоқ Тинчлик Қўмитаси ҳайъат аъзоси;
– Осиё ва Африка бирдамлик ташкилоти аъзоси;
– Ислом Конференцияси ташкилоти аъзоси;
– Хорижий давлатлар билан дўстона ва маданий алоқалар ўрнатиш Совет қўмитаси ҳайъат аъзоси;
– Ўзбекистон Тинчлик қўмитаси ҳайъат аъзоси;
– Ўзбекистон Хорижий давлатлар билан дўстона ва маданий алоқалар ўрнатиш жамиятининг ҳайъат аъзоси.
Шайх Зиёвуддинхон ибн Эшон Бобохон 1982 йили 23 декабрда Тошкентда вафот этди.
2023 йил 27 июнда Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Фармони билан Шайх Зиёвуддинхон ибн Эшон Бобохон ҳазратлари “Олий Даражали Имом Бухорий” ордени билан мукофотланди.