Дунё – инсоннинг душмани. Дунё ва унинг матоҳларига муҳаббат барча илоҳий дин ва шариатларда лаънатлангандир. Чунки у – барча гуноҳларнинг ўчоғи ва фитналарнинг манбаидир. Шунинг учун банда фоний дунё жозибаларига берилмаслиги, жамиятнинг юқори мартабаю эътиборлари сари талпинишни кўнглига йўлатмаслиги зарур! Зеро, обрўю эътиборга бўлган ташналик бу дунё бойликларининг муҳаббатидан кўра ҳам оғирроқдир. Мана шу хатарли икки сифатнинг инсонда жам бўлишлиги эса ўзининг ашаддий душмани бўлган дунёни севишлигига далолат қилади.

Бу фоний дунёнинг қанчалик манфур ва нохуш эканлигини тушуниш учун қуйидаги мисолнинг ўзи кифоя қилади. Аллоҳ отамиз Одам алайҳиссалом ва онамиз Ҳавони жаннатдан ерга туширганида жаннатнинг роҳатбахш ҳидидан маҳрум бўлган икки банда бу дунёнинг бадбўй ҳидидан ҳушларин йўқотиб қўядилар. Айтилишича, улар қирқ кун шу аҳволда ётган эканлар.

Хабарларда келади-ки, Аллоҳ дунёни яратиб, унга хитоб этди:

“Эй дунё! Менга хизмат қилганларнинг хизматкори бўл! Сенга хизмат қилувчиларни ўзингнинг югурдак қулларингга айлантир!”.

Биз дунёнинг матоҳу манфаатлари ҳақида гапирганимизда ундаги мол, таом, калом, уйқу ва шунга ўхшаш нарсаларни назарда тутган бўламиз. Эй тариқат йўлининг йўлчиси, сен ўзингни булардан сақлагинки, ўткинчи дунё матоҳларининг жозибаси, лаззати кўнглингизни зинҳор эгаллаб қўймасин! Ва шуни билингки, дунё муҳаббати юракнинг ичидан униб чиқадиган тукларга ўхшайди, агар инсон юрагида бир дона тук ўсиб чиқадиган бўлса ҳам у ўша ондаёқ ҳалок бўлади. Айнан шунинг учун Аллоҳнинг иродаси билан туклар тери юзасида ўсади, аксинча эмас. Бундаги ҳикмат шундаки, жаннатга мўминлар соч-соқолсиз, танлари туксиз, сурма сурилган кўздай, ҳаммалари теппа-тенг, бир хил кўнгил билан, бир-бирларига ҳасад ва нафрат туймасдан кирадилар.

Агар баданларида туклар ўсган бўлганида эди, бу уларни ҳалокатга олиб борган бўларди, чунки у дунёда одамлар жисман ва руҳан худди ўша юрак каби бўладилар ва уларни Аллоҳдан тўсувчи парда ва тўсиқлар бўлмайди.

Шуни билингки, мурид дунё лаззатларини ҳар қанча кўпроқ ёқтирса, Аллоҳнинг наздида шунчалик даражада ёқимсиз бўлади. Сени Аллоҳдан чалғитувчи ҳар қандай нарса дунёга тегишли бўлгани каби сени Аллоҳ ва унинг ёдига ундовчи ва элтувчи ҳар қандай нарса охират ҳаётига тегишлидир.

Ҳазрат Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадисида айтилган:

“Ҳақиқатда, Аллоҳ дунё каби бошқа бирор бир ёқимсиз нарса яратмаган. Шу боис яратганидан бери унга бирор марта ҳам назар солиб қўймади[1]” (Имом Байҳақий ривояти).

Шунингдек, Аллоҳнинг Расули соллаллоҳу алайҳи васаллам яна марҳамат қилдилар:

“Дунё ҳам, ундаги бор нарсалар ҳам лаънатланди, магарам Аллоҳнинг зикри ва унга элтувчи нарсалардан ўзга!” (Имом Термизий ривояти)